Đầu tư xây dựng đồng bộ
Một trong những nhiệm vụ được cụ thể hóa trong Nghị quyết số 09 của Thành ủy Hà Nội về "Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" là đầu tư, phát triển hệ thống các TCVH.
Giai đoạn 2015 - 2021, TP đã quan tâm đầu tư và hỗ trợ đầu tư cho 74 dự án văn hóa, thể thao với tổng nguồn kinh phí hơn 1.550 tỷ đồng. Giai đoạn 2016 - 2021, các quận, huyện, thị xã đã đầu tư hơn 11.900 tỷ đồng cho công tác xây dựng và hỗ trợ duy trì hoạt động của các TCVHTT.
Cùng với đó, Thủ đô Hà Nội cũng đã xác định dành nguồn lực ở mức độ cao nhất trong khả năng của TP, trong giai đoạn từ 2021 - 2025 với khoảng 14.000 tỷ đồng đầu tư riêng cho lĩnh vực phát triển văn hóa nói chung.
Những TCVHTT cơ sở đã trở thành nơi sinh hoạt cộng đồng, đáp ứng nhu cầu của Nhân dân về hưởng thụ văn hóa, sáng tạo và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, tổ chức các hoạt động tuyên truyền phục vụ các nhiệm vụ chính trị, xã hội. Nhiều TCVHTT đã được đầu tư xây dựng đồng bộ, khang trang, phát huy hiệu quả, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tinh thần của Nhân dân.
Huyện Thạch Thất có 122 thôn, tổ dân phố, trong đó có 111 thôn, tổ dân phố có nhà văn hóa (NVH). Tính từ năm 2015 đến nay, huyện đã đầu tư xây dựng mới 56 NVH, cải tạo 15 NVH thôn, tổ dân phố với tổng kinh phí hơn 180 tỷ đồng bằng ngân sách Nhà nước. Nhiều xã, thị trấn đã làm tốt công tác xã hội hóa, huy động kinh phí, nhân công để cải tạo cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị trang âm, loa đài, bàn ghế cho NVH như xã Hữu Bằng, Phùng Xá, Kim Qua…
Phần lớn các NVH đều phát huy hiệu quả và đóng vai trò tích cực trong các hoạt động tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện nếp sống văn minh, giao tiếp, ứng xử văn hóa trong sinh hoạt cộng đồng và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
NVH thôn, tổ dân phố cũng được dùng làm nơi sinh hoạt, tập luyện của các câu lạc bộ, tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí, góp phần thúc đẩy sự phát triển văn hóa, thể thao trong quần chúng Nhân dân.
Những năm gần đây, NVH các thôn, tổ dân phố còn được nhiều gia đình lựa chọn tổ chức đám cưới theo nếp sống mới. Việc tổ chức đám cưới tại địa điểm NVH vừa văn minh, tiết kiệm, hạn chế ảnh hưởng đến sinh hoạt của bà con lối xóm, giảm thiểu tình trạng dựng rạp cưới lấn chiếm lòng, lề đường, gây ảnh hưởng mỹ quan chung và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.
Tại các khu chung cư, nhà tái định cư, phòng sinh hoạt cộng đồng cũng đang dần được chính quyền các cấp quan tâm đầu tư xây dựng. TP hiện có hơn 920 nhà chung cư thương mại, trong đó có trên 660 tòa thành lập ban quản trị. Đã có trên 500 nhà chung cư bàn giao phòng sinh hoạt cộng đồng cho ban quản trị. TP hiện có hơn 170 tòa chung cư tái định cư, trong đó gần 130 tòa có diện tích sinh hoạt cộng đồng.
Tại nhiều địa bàn, người dân đã sáng tạo ra những “sân chơi” mới, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của mình. Điển hình phải kể đến là người dân khu tập thể nhà A3, tổ dân phố 17 phường Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy (Hà Nội) đã lập thư viện sách nhỏ trong không gian 20m2 tại khu vực cầu thang với hàng chục đầu sách báo. Không gian ấy không chỉ là nơi đọc sách mà còn gắn kết tình làng, nghĩa xóm, tạo nên điều khác biệt tại cuộc sống phố phường vốn “đèn nhà ai, nhà ấy rạng”.
Mỗi ngày, cầu thang văn hóa thu hút khoảng 20 lượt người đến đọc sách, báo và tra cứu tư liệu. Hơn cả một “thư viện”, nơi đây đã trở thành nơi sinh hoạt văn hóa của khu dân cư.
Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao
Thời gian qua, các quận, huyện trên địa bàn TP đã có các giải pháp quy hoạch tổng thể nhằm phát triển hệ thống TCVHTT.
Đơn cử, UBND quận Thanh Xuân đã lồng ghép nội dung quy hoạch phát triển văn hóa trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với tình hình của địa phương; đồng thời, xây dựng và triển khai các chương trình, kế hoạch, đề án phát triển văn hóa; đầu tư, khai thác, quản lý và sử dụng các TCVHTT.
UBND quận Thanh Xuân đã thực hiện đầu tư công trung hạn 5 năm 2021 - 2025 lĩnh vực văn hóa, thông tin với tổng 46 dự án xây mới, sửa chữa... Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao quận, hằng năm cũng sử dụng nguồn kinh phí thu sự nghiệp và quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp để thực hiện sửa chữa nhỏ các TCVHTT.
Trong quá trình triển khai từ năm 2021 đến nay, nhiều đơn vị đã làm tốt công tác xã hội hóa các thiết bị luyện tập thể dục thể thao (xà đơn, xà kép, máy tập đa năng, cầu trượt, đu quay, xích đu, ghế đá…) tại các sân chơi trên địa bàn, như: Hội Phụ nữ quận với tổng số tiền trên 2,3 tỷ đồng (trang trí 52 sân chơi, 33 sân nhà hội họp, trồng 2.500 giỏ hoa, 98 dụng cụ luyện tập, 190 ghế đá... ); Đoàn thanh niên quận với tổng số tiền 200 triệu đồng/4 sân chơi có các thiết bị luyện tập; 11 phường với nhiều dụng cụ luyện tập bổ sung tại các sân chơi.
Đối với những tổ dân phố chưa có điểm sinh hoạt, các phường vận dụng linh hoạt bằng cách kết hợp với Ban quản lý di tích các đình làm nơi sinh hoạt cộng đồng của tổ dân phố, khu dân cư (phường Nhân Chính); hoặc luân phiên, dùng chung với nhà sinh hoạt cộng đồng/nhà hội họp của tổ dân phố khác.
Để các TCVHTT được đưa vào sử dụng có hiệu quả, tránh lãng phí, tôi nghĩ rằng trước hết phải tuân thủ theo đúng quy hoạch, xây dựng các TCVHTT theo đúng chức năng nhiệm vụ của nó. Những cái gì xây dựng đã đầy đủ rồi, những cái gì chưa đầy đủ thì phải hoàn thiện, bổ sung. Thứ hai, phải nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý thiết chế đó để đưa các thiết chế đi vào hoạt động hiệu quả, làm sao để đáp ứng ngày càng yêu cầu hưởng thụ đời sống tinh thần của Nhân dân. Nguyên tắc nói phải đi đôi với làm. Khi đã có ý kiến của đại biểu HĐND thì các cơ quan liên quan nhất định phải vào cuộc, phải có sự phối hợp liên ngành và tìm ra đâu là nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Từ đó, tìm cách khắc phục và phát huy điểm mạnh để nâng cao hiệu quả hoạt động của các TCVHTT.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội - TS Nguyễn Viết Chức
Mới đây, thiết thực chào mừng kỷ niệm 75 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948 - 11/6/2023), UBND quận Thanh Xuân tổ chức lễ gắn biển công trình NVH phường Thanh Xuân Bắc.
Trước đó, UBND quận Thanh Xuân đã quyết định bố trí nguồn vốn đầu tư công (12 tỷ đồng) để cải tạo mặt đứng công trình; thay thế hệ thống cửa đi, cửa sổ; thay thế mái, sơn lại toàn bộ công trình; lát lại nền; cải tạo hệ thống cấp điện, cấp nước, khu vệ sinh; cải tạo nâng cấp hệ thống phòng cháy chữa cháy theo quy chuẩn bao gồm xây mới bể nước phòng cháy, chữa cháy 300m3; đầu tư cải tạo hệ thống hạ tầng kỹ thuật, sân, cổng, tường rào, hệ thống thoát nước và mua sắm trang thiết bị phục vụ hội họp.
Đến nay, công trình NVH phường Thanh Xuân Bắc đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, góp phần nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa cũng như phổ biến, tuyên truyền các chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trong khu vực.
Thời gian tới, để hệ thống TCVHTT ngày càng hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu sinh hoạt của Nhân dân, theo Sở VH&TT Hà Nội, TP sẽ tập trung nguồn lực đầu tư từ ngân sách Nhà nước và huy động nguồn lực xã hội cho công tác quy hoạch, đầu tư, quản lý, khai thác, sử dụng, phát huy hiệu quả các TCVHTT trên địa bàn TP.
Cụ thể, TP sẽ rà soát, xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cho TCVHTT từ TP đến cơ sở phù hợp với tiêu chuẩn quy định của Bộ VHTT&DL; dành quỹ đất trong các khu công nghiệp, khu đô thị mới để xây dựng các TCVHTT phục vụ Nhân dân và người lao động; đầu tư ngân sách Nhà nước và huy động các nguồn lực để bổ sung trang thiết bị chuyên ngành, xây dựng mới, sữa chữa, nâng cấp các công trình văn hóa, thể thao công cộng phục vụ Nhân dân nhất là lực lượng thanh, thiếu niên, công nhân lao động.
TP ban hành hướng dẫn về việc thực hiện cơ chế tự chủ đối với các TCVHTT trên địa bàn TP; tiếp tục chủ trương hỗ trợ kinh phí xây dựng các TCVHTT còn thiếu và có cơ chế hỗ trợ đối với hoạt động của NVH, điểm sinh hoạt cộng đồng thôn, tổ dân phố; cơ chế hỗ trợ cho đội ngũ trực tiếp phụ trách các TCVHTT ở thôn, tổ dân phố; xây dựng cơ chế để phát huy hiệu quả các TCVHTT các cấp; bảo đảm tiến độ, chất lượng triển khai các dự án đầu tư các TCVHTT cơ sở đã được Thành ủy, HĐND, UBND giao trong các Chương trình, kế hoạch giai đoạn 2021 - 2025.
