Bảo đảm an ninh trật tự nông thôn: Nhân rộng các mô hình hiệu quả

Khu vực nông thôn chỉ thật sự bình yên khi các cơ quan chức năng sớm xử lý tốt tình huống phát sinh, kịp thời vào cuộc hạ nhiệt những điểm nóng.

Trưởng Công an xã Phú Mãn (huyện Quốc Oai) Nguyễn Quang Kiểm chia sẻ, lứa tuổi từ 18 - 25, nếu không được gia đình quản lý tốt rất dễ sa ngã, thậm chí dính vào các hội nhóm đi bụi, trộm cắp. "Tôi nhận thấy, những thanh thiếu niên hư chủ yếu có hoàn cảnh cha mẹ ly hôn hoặc đi làm ăn xa, phó mặc con cái cho ông bà nuôi dạy. Xóm nào có một, hai thanh niên nghiện hút sẽ lôi kéo những thanh niên khác nghiện theo. Từ nghiện hút dẫn đến trộm cắp để lấy tiền tiêu xài..." - ông Kiểm cho biết.

Một nguyên nhân khác là số lượng lao động ở nông thôn thiếu việc làm ngày càng tăng. Tại xã Phú Mãn - cơ bản người dân sống dựa vào sản xuất nông nghiệp, nhưng đất của địa phương chủ yếu là đồi gò, cằn cỗi, canh tác kém hiệu quả, trong khi lời giải bài toán việc làm vẫn hết sức khó khăn.

Cũng theo ông Kiểm, một số hộ dân địa phương đã chuyển đến các xã Phú Cát, thị trấn Xuân Mai kiếm việc làm, một số khác vào nội thành làm thợ xây, cửu vạn... Lực lượng lao động trẻ có sức khỏe ở nông thôn phần lớn ra các đô thị và các khu công nghiệp tìm việc làm. Một số gia đình có điều kiện kinh tế mở cửa hàng kinh doanh, buôn bán nhỏ lẻ tại địa phương không nhiều. Ở vùng quê chỉ còn người già và trẻ em. Lợi dụng điều này, nhiều đối tượng thường chọn địa bàn nông thôn, vắng bóng thanh niên để gây án. Rõ ràng, việc đào tạo nghề cho lao động nông thôn chưa giải quyết được nhu cầu xã hội hiện nay và lao động - việc làm vẫn là vấn đề căn bản, cốt lõi, trăn trở chung của nhiều làng quê, không riêng gì Phú Mãn.

Thực tế cho thấy, vai trò của cơ quan công an trong đấu tranh phòng chống tội phạm ở các vùng nông thôn vẫn chưa thực sự rõ nét. Chủ tịch UBND xã Kim Chung (huyện Đông Anh) Nguyễn Chiến Thắng cho biết, là địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh, dân số cơ học tăng. Trên địa bàn xã có khu công nghiệp Thăng Long và hệ thống giáo dục các cấp. Nhân khẩu trên địa bàn khoảng 30.000 người, trong đó khoảng 16.000 người thuê trọ để làm việc và học tập. Mặc dù công tác phổ biến giáo dục pháp luật được thực hiện thường xuyên, nhưng tình hình tội phạm vẫn diễn ra phức tạp và tiềm ẩn trong vấn đề ANTT trên địa bàn. Thời gian qua, các vụ mất trộm ở địa phương không còn xảy ra nhiều như trước, nhưng hầu như chưa điều tra được thủ phạm. Công an xã có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm ANTT ở các thôn, xóm, nhưng việc tuyển dụng gặp không ít khó khăn. Lực lượng Công an xã chỉ có 20 người, gồm Trưởng Công an, 2 Phó Trưởng Công an, công an viên thường trực và phụ trách 3 thôn. "Hiện nay, duy nhất Trưởng Công an xã thuộc biên chế hưởng lương, còn lại chỉ được hưởng phụ cấp. Phó Trưởng Công an xã hệ số phụ cấp là 1,86; công an viên thường trực là 1,2; công an viên phụ trách hưởng 0,7. Phụ cấp của công an viên chỉ khoảng 800.000 đồng/tháng nên khó đòi hỏi họ sâu sát, làm hết trách nhiệm với công việc được" - ông Thắng cho biết thêm.

Trưởng thôn Trán Voi, xã Phú Mãn (huyện Quốc Oai) Đinh Đức Thành tâm sự: "Thôn Trán Voi có gần 90% dân số là người dân tộc Mường nên nhận thức về pháp luật còn hạn chế. Do vậy, những năm về trước, sau rất nhiều lần họp bàn, thôn đã quyết định ban hành quy ước về xây dựng nếp sống văn minh. Nếu người nào ăn cắp vặt, đánh chửi nhau gây mất trật tự… (chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự) thì ngoài việc phải xin lỗi trước Nhân dân, sẽ bị nêu tên, hành vi vi phạm trên hệ thống loa truyền thanh. Những người xả rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường và uống rượu say làm ảnh hưởng đến trật tự thôn xóm cũng bị xử lý với hình thức tương tự. Cùng với đó, thôn thành lập các tổ tự quản và yêu cầu cán bộ thôn cùng các thành viên trong tổ tự quản gương mẫu ký cam kết gia đình không có thành viên vi phạm pháp luật… Quy ước được triển khai, người dân chấp hành nghiêm túc. Do vậy, đến nay thôn cũng chưa phải phạt ai".

Để giữ vững ANTT ở mỗi địa phương, Trung tá Nguyễn Thành Trung - Phó Trưởng Công an huyện Chương Mỹ bộc bạch, rất cần thiết có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị ở cơ sở ngay từ ban đầu. Vấn đề cốt lõi là giải bài toán việc làm, đồng thời quản lý tốt các hoạt động phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội... phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật để hạn chế tối đa những bức xúc trong Nhân dân, tránh tình trạng đơn thư vượt cấp, kéo dài. Bên cạnh đó là việc triển khai có hiệu quả các phong trào: “Gia đình, dòng họ, thôn, xóm tự quản về ANTT", "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới", nhân rộng mô hình các câu lạc bộ, tổ hòa giải, các diễn đàn toàn dân phòng chống tội phạm ở thôn, xóm để hóa giải những phức tạp, mâu thuẫn ngay từ trong gia đình, cộng đồng.

Trao đổi về vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Hữu Hoàng chia sẻ, bảo đảm ANTT trong xây dựng nông thôn mới hiện nay là trách nhiệm của cả cộng đồng. Các quy chuẩn, quy ước về xây dựng nếp sống văn minh, những mô hình tự quản về ANTT chính là nền tảng để phát huy hiệu quả phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới". Với tinh thần quyết tâm giữ gìn ANTT ngay tại cơ sở luôn được chính quyền các cấp đặt lên hàng đầu, coi đây là nhiệm vụ cấp bách. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm, UBND huyện chỉ đạo Công an huyện cùng phòng, ban chuyên môn và 16 xã, thị trấn xây dựng, thành lập tại các thôn, khu phố tổ hòa giải, lựa chọn trưởng ban công tác mặt trận có trách nhiệm làm tổ trưởng để kịp thời vào cuộc giải quyết những vướng mắc, mâu thuẫn tại khu dân cư. Nếu hòa giải không thành, sẽ tiếp tục được chuyển lên Hội đồng hòa giải của xã do Chủ tịch UBND xã làm Chủ tịch hội đồng với phương châm giải quyết dứt điểm những vụ việc, mâu thuẫn ở ngay tại cơ sở. Nhờ đó, hàng năm, huyện Đan Phượng đã giải quyết được hàng trăm vụ mâu thuẫn ở tại địa phương, hạn chế khiếu kiện đông người vượt cấp gây mất ANTT.