Nhiều ý kiến cho rằng, cần nâng cao hơn nữa ý thức của chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng và vai trò giám sát trong vấn đề này.
Bất an vì mất an toàn
Vụ cháu bé 10 tuổi tử vong khi rơi xuống trụ bê tông tại công trình thi công ở xã Phú Lợi (huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp) khiến dư luận thêm lo ngại về công tác quản lý, bảo đảm an toàn khu vực có dự án đang xây lắp. Bởi thực tế, bên trong công trường xây dựng tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm khó lường, đặc biệt với người không phải trong đội ngũ thi công.
Ngay cả những công nhân xây dựng có chuyên môn cũng có thể gặp phải tai nạn lao động. Đơn cử, trên địa bàn Hà Nội, ngày 7/4/2021, tại công trường thi công hầm chui cũng đã xảy ra vụ tai nạn lao động khiến một công nhân trong quá trình đặt đường ống cống bằng bê tông bị đất, đá vùi lấp.
Ngành xây dựng là lĩnh vực xảy ra nhiều tai nạn lao động chết người, khi nguyên nhân chính đến từ tổ chức, điều kiện lao động: Không xây dựng quy trình, biện pháp làm việc an toàn; không trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân hoặc phương tiện bảo vệ cá nhân không đảm bảo; không huấn luyện an toàn hoặc chưa đầy đủ cho người lao động...
Anh Vũ Văn Tư (trú tại Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm) cho biết, thời điểm cuối năm, nhiều công trình dân dụng gần nhà anh đang gấp rút thi công, sửa chữa. Có công trình không trang bị lưới chắn bảo vệ an toàn hoặc nếu có cũng chỉ qua loa. Giàn giáo bằng sắt thép nhưng lót thêm ván làm chỗ đi lại, nhất là giai đoạn tô vữa và sơn ngoài. Nguy hiểm hơn, công nhân sử dụng những chiếc máy tời điện có công suất nhỏ để đưa vật liệu xây dựng như gạch, sỏi... lên, xuống không bảo hộ trong khi phía dưới công nhân vẫn đầu trần vô tư đi lại.
"Nhiều lúc tôi thấy rất bất an mỗi khi đi qua vì sợ gạch, thép, bê tông... có thể rơi xuống bất cứ lúc nào. Thợ khi đang xây ở tầng 2 thiếu gạch toàn nhờ từ dưới ném lên rồi bắt lấy. Vì thấy nguy hiểm nên mỗi khi các con đi học về tôi không cho ra ngoài đường chơi" - anh Tư chia sẻ.
Nguyên nhân do đâu?
Bình luận về thực trạng này, theo quan điểm riêng của KTS Ngô Tâm - Công ty CP Tư vấn xây dựng Covic, việc quản lý an toàn các công trình xây dựng cầu cống rất khó, vì dự án có thể trải dài đến vài kilômét. Do quy mô lớn nên chủ đầu tư phải huy động nhiều nhân công, máy móc để có thể quây hàng rào hoặc tôn như những công trình xây dựng dân dụng.
"Trên thực tế, chi phí xây dựng hàng rào và giám sát tương đối phức tạp, nhiều trường hợp chỉ dùng dây và giám sát camera. Ngoài ra, nếu các dự án thi công ở vùng xa hầu hết công trình đều bị người dân và trẻ nhỏ xung quanh đó vào trong để chơi đùa hoặc thu lượm vật liệu xây dựng đem bán" - KTS Ngô Tâm phân tích.
Chuyên gia vật liệu xây dựng, thạc sĩ Phạm Ngọc Trung nêu quan điểm, nhiều cai thầu, sau khi được "khoán trắng" về việc an toàn ở công trường hoặc các DN xây dựng nhỏ, không thể duy trì được đội ngũ công nhân chuyên nghiệp (do lương, bảo hiểm...) nên khi có việc thường thuê nhân công thời vụ, lao động tự do vào làm. Vì thế, trong quá trình thi công chưa tuân thủ nghiêm ngặt an toàn lao động hoặc coi nhẹ gây nguy hiểm cho chính bản thân và những người khác.
Vị chuyên gia này dẫn chứng vụ việc từng xảy ra tại dự án tòa nhà văn phòng 16A Nguyễn Công Trứ (quận Hai Bà Trưng), khi ở công đoạn cuối lắp đặt hạng mục vách ngăn khu nhà vệ sinh đã dùng nhóm người lao động hợp đồng thời vụ dọn vệ sinh điều khiển giàn giáo treo, chuyển vật tư. Quá trình vận hành, giàn giáo đến tầng 7 bị gãy ở đoạn giữa khiến vật tư cùng bốn người rơi xuống tầng 1, tử vong. "Cần phải đặt nặng vấn đề bảo đảm an toàn cho đơn vị thi công, công nhân cũng như nâng cao nhận thức, tuyên truyền cho người dân về mức độ nguy hiểm với các công trình, dự án trong quá trình triển khai, xây dựng" - thạc sĩ Phạm Ngọc Trung cho biết.
Thạc sĩ luật Lê Sơn Tùng cho rằng, pháp luật quy định rất rõ đối với những trường hợp đơn vị thi công không đảm bảo an toàn cho công nhân và những người dân ở xung quanh hoặc trong vùng dự án. Nếu để xảy ra tai nạn dẫn tới tử vong sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức của toàn xã hội là cần thiết để tạo một môi trường làm việc an toàn, hiệu quả, không có tai nạn đáng tiếc nào xảy ra. Công tác đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động cần có sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ, thường xuyên của các cấp, ngành trong việc kiểm tra, giám sát.
