Bệnh nghề nghiệp: Cả doanh nghiệp và người lao động… thờ ơ

Bệnh nghề nghiệp gia tăng

Tại Hà Nội, Trung tâm Sức khỏe và bệnh nghề nghiệp (Sở Y tế) đã khám và phát hiện 249 công nhân mắc BNN. Tuy nhiên, số liệu thống kê này chưa phản ánh đúng thực tế BNN cũng như những tổn thất về sức khỏe, tính mạng, tài sản, vật chất mà người lao động, các doanh nghiệp và xã hội phải gánh chịu. Bởi theo lãnh đạo Cục Y tế dự phòng và Môi trường (Bộ Y tế), số công nhân bị BNN trên thực tế cao gấp 8 - 10 lần số báo cáo. Rất nhiều ngành mà lao động luôn bị ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp với các loại bệnh khá nguy hiểm, song không có trong danh mục quy định của Bộ Y tế, gây thiệt thòi cho người lao động.

Trong năm qua, cũng có 30.000 cơ sở sản xuất được đo kiểm tra môi trường lao động, với gần 500.000 mẫu đo. Trong đó, có 11% số mẫu không đạt tiêu chuẩn vệ sinh cho phép, phần lớn là các yếu tố bụi, rung và điện trường. Viện Nghiên cứu Khoa học kỹ thuật bảo hộ lao động cũng đã thực hiện đánh giá về tình hình ô nhiễm môi trường lao động tại 1.000 cơ sở sản xuất và cho thấy, có tới 68% phân xưởng sản xuất bị ô nhiễm nhiệt, 20% ô nhiễm bụi, 17% ô nhiễm hơi khí độc hại… và rất nhiều phân xưởng bị ô nhiễm đồng thời từ 2 yếu tố trở lên. Các bệnh có liên quan đến tình trạng ô nhiễm môi trường chiếm tỷ lệ khá cao như viêm mũi, viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi (40,26%), các bệnh đường tiêu hóa (14,35%), bệnh về cơ, xương, khớp (12%)...

Quyền lợi bị bỏ quên

Theo số liệu của Bộ LĐTB&XH mới đưa ra, hàng năm, 80% người lao động làm việc tại các cơ sở có nguy cơ mắc BNN được khám, phát hiện bệnh. Tuy nhiên, vẫn có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa quan tâm đến điều kiện lao động. Các hóa chất độc hại, môi trường làm việc không an toàn… đang là gánh nặng đè lên đời sống, bào mòn sức khỏe của người lao động. Trong khi đó, người lao động rất "mù mờ" về vấn đề này hoặc nếu yêu cầu khám chữa bệnh lại sợ ảnh hưởng đến việc làm, nên không có kiến nghị gì với chủ doanh nghiệp, vô hình chung làm mất đi quyền lợi chính đáng của mình.

Thực tế, mỗi lao động khi khám sức khỏe định kỳ (SKĐK) theo quy định bắt buộc, chi phí từ 200.000 đồng trở lên (chưa nói đến các bệnh phát sinh, các BNN khác). Bình quân một doanh nghiệp có 50 lao động, mỗi năm "quên" khám SKĐK, chủ doanh nghiệp đã "tiết kiệm" chi hàng chục triệu đồng. Hiện nhiều doanh nghiệp "lách luật" bằng cách tổ chức khám SKĐK cho một bộ phận lao động trong đơn vị để đối phó với các cơ quan chức năng, hoặc tổ chức khám SKĐK ở một số trung tâm y tế huyện, phòng khám tư nhân để giảm bớt chi phí. Cùng với đó, lý do khiến BNN ngày càng gia tăng là trong quá trình phát triển kinh tế, sự tiếp nhận các kỹ thuật, các loại hình lao động mới ngày càng nhiều, dẫn đến sự phát sinh các BNN mới, nhưng việc bổ sung danh mục BNN quá chậm như hiện nay ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.

Lãnh đạo Bộ LĐTB&XH cho biết, năm nay, Bộ sẽ siết chặt việc thanh, kiểm tra công tác khám SKĐK tại các doanh nghiệp. Bởi đây là đầu mối để giảm thiểu BNN. Cùng với đó, Cục Quản lý Môi trường Y tế (Bộ Y tế) thực hiện Chương trình Quốc gia về An toàn Vệ sinh lao động giai đoạn 2011 - 2015, đặt mục tiêu tăng cường  khảo sát để bổ sung thêm nhiều BNN có tồn tại ở trong các cơ sở lao động, nhằm giảm thiểu tối đa thiệt thòi cho người lao động.