Bệnh viện chỉ còn đủ hóa chất xét nghiệm cơ bản cho một tuần
Chia sẻ những khó khăn của ngành y thời gian qua, GS.TS Trần Bình Giang - Giám đốc Bệnh viện (BV) Hữu nghị Việt Đức cho biết, BV đang gặp những khó khăn không thể tự giải quyết. Trong năm 2022, đơn vị đã thực hiện hơn 79.000 ca mổ. Đây là lượng công việc rất lớn, không có nhiều BV trên thế giới làm được. Bệnh nhân chờ điều trị còn rất nhiều nhưng BV lại vướng mắc về cơ chế, chính sách mua hóa chất xét nghiệm, trang thiết bị, vật tư y tế.
Theo GS.TS Trần Bình Giang, tại BV Hữu nghị Việt Đức, có những hóa chất dành cho xét nghiệm đơn giản như công thức máu chỉ còn một tuần là hết. Các vật tư tiêu hao dành cho phẫu thuật chỉ còn đủ dùng trong một tháng. Trong khi đó, hầu hết giấy phép cho các vật tư tiêu hao hiện nay chưa được cấp, chưa được gia hạn nên bệnh viện không mua được.
“Chúng ta đã tháo gỡ được vấn đề giấy phép lưu hành các loại thuốc. Nhưng đối với vật tư tiêu hao, đến nay vẫn chưa xử lý được. Hiện tại không chỉ BV Hữu nghị Việt Đức mà nhiều đơn vị khác như BV Bạch Mai, K, Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) cũng gặp khó khăn. Đây là một vấn đề cấp cứu cần phải xử lý” - GS.TS Trần Bình Giang cho hay.
Ngoài ra, nhiều vấn đề khác như tính giá dịch vụ, đấu thầu thuốc tập trung, mua thuốc, thuốc hiếm, thuốc gây nghiện… chưa biết xử lý như thế nào để các BV có thể hoạt động được.
Bức thiết nhất là hiện nay, tại các BV lớn trên toàn quốc, vật tư y tế để dành chăm sóc người bệnh, một số hóa chất xét nghiệm để phục vụ chẩn đoán, điều trị cho người bệnh đã gần hết, chỉ còn đủ sử dụng trong thời gian ngắn.
Theo quy định hiện hành, việc mua vật tư tiêu hao phải đảm bảo các vật tư đó được phép lưu hành trên thị trường và có giấy phép. Hầu hết giấy phép cho các vật tư tiêu hao hiện nay chưa được cấp, chưa được gia hạn khiến các BV gặp khó trong việc mua.
Đề cập đến vấn đề này, GS.TS Đào Xuân Cơ - Giám đốc BV Bạch Mai thông tin, tại BV Bạch Mai, trung bình mỗi ngày có từ 8.000 - 10.000 người đến khám, và điều trị nội trú cho khoảng 4.000 người. Đặc biệt, khác với mọi năm, năm nay, ngay sau Tết, số lượng bệnh nhân đến BV tăng đột biến. Trong khi đó, thiết bị phục vụ khám, chữa bệnh (KCB) tại BV hiện thiếu trầm trọng.
Theo GS.TS Đào Xuân Cơ, trong giai đoạn hiện nay, do thiếu vật tư, thiếu thuốc nên các BV tuyến dưới đã chuyển người bệnh đến BV Bạch Mai. Nếu như mọi năm, bước vào quý II, số lượng bệnh nhân tại BV mới đông thì năm nay, ngày đầu tiên đi làm sau kỳ nghỉ Tết (tức mùng 6 Tết), BV đã khám ngoại trú cho 6.000 bệnh nhân. Chính vì vậy, BV hiện rơi vào cảnh thiếu trầm trọng trang thiết bị phục vụ KCB.
3 năm qua, BV thực hiện thí điểm tự chủ toàn diện, đồng nghĩa với việc gặp rất nhiều khó khăn nội tại. Đơn cử như một số lãnh đạo tiền nhiệm vướng vấn đề pháp lý, sau đó là dịch bệnh và giá viện phí hiện tại quá thấp, không được tính đúng, tính đủ... Về máy móc, trang thiết bị y tế, BV cũng đang thiếu trầm trọng.
“Hầu hết thiết bị của BV Bạch Mai 10 năm qua là thực hiện liên doanh, liên kết. Khi hết hợp đồng, các thông tư về liên doanh, liên kết cũng đã hết hiệu lực và chúng tôi đang chờ các quy định mới nên hiện tại không thể tái ký hợp đồng cũng như không thể ký các hợp đồng mới được. Trong khi đó, việc đầu tư, mua sắm các thiết bị mới, BV không có nguồn ngân sách nào” - GS.TS Đào Xuân Cơ chia sẻ.
Vấn đề cấp cứu cần phải xử lý, tháo gỡ sớm
Trong điều kiện thiếu trang thiết bị, thiếu vật tư, thuốc, tập thể BV Bạch Mai cũng đã ngày đêm tìm giải pháp, tập trung vào công tác mua sắm thuốc phục vụ số lượng lớn bệnh nhân.
Hiện tại, một số văn bản pháp quy đang bất cập BV vừa làm và vừa gỡ. Vướng ở chỗ nào, BV lại làm văn bản báo cáo trình Bộ Y tế và các cấp có thẩm quyền sửa đổi để kịp thời phục vụ công tác mua sắm thuốc, đấu thầu thuốc cũng như trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ người bệnh.
“BV Bạch Mai mong rằng, các cấp, ngành chức năng sớm vào cuộc giúp ngành y tế, giúp cho các BV có những văn bản pháp quy hợp lý để chúng tôi có một hành lang pháp lý chuẩn. Chúng tôi đi trên hành lang đó và tự tin để làm công tác chăm sóc sức khỏe người bệnh” - Giám đốc BV Bạch Mai nói.
Còn theo lý giải của BV Giám đốc BV Hữu nghị Việt Đức Trần Bình Giang, từ năm 2015, BV không có tiền từ ngân sách Nhà nước cho các hoạt động chi không thường xuyên, mua máy móc. Máy móc xét nghiệm có giá từ 250 đến 300 tỷ nên BV đưa ra giải pháp đấu thầu công khai để mua hóa chất xét nghiệm, sau đó các công ty sẽ đặt máy sử dụng hóa chất đó. Các công ty sẽ lo những vấn đề như bảo hành, bảo trì các hệ thống phần mềm đi kèm cho máy hoạt động, kiểm định, kiểm chuẩn để đảm bảo máy hoạt động chính xác. Nhiều quốc gia trên thế giới cũng làm theo hình thức này.
Đến năm 2022, cơ quan quản lý ra công văn cho rằng, việc sử dụng máy mượn, máy đặt không có trong quy định pháp luật và đề nghị dừng. Mặc dù, Chính phủ có Nghị quyết 144 để tháo gỡ khó khăn nhưng chỉ có giá trị cho những hợp đồng đặt mua hóa chất và đặt máy trước ngày 5/11/2022. Vì vậy, BV không có hóa chất để dùng.
Trước thực tế đó, BV Hữu nghị Việt Đức đã đưa ra 3 phương án. Đó là mua máy để làm. Tuy nhiên, mua máy cần đấu thầu mất 6 tháng, BV không có tiền hoặc phải đi vay… Máy xét nghiệm đắt sẽ đi kèm với hóa chất của hãng. Đấu thầu mua hóa chất sử dụng cho máy rơi vào tình trạng chỉ có một hóa chất hay chỉ định thầu sẽ vi phạm pháp luật. Thứ 2, thuê máy cũng sẽ như phương án thứ nhất vì hóa chất đi theo máy, không thể mua hóa chất khác được. BV lại rơi vào tình trạng vi phạm pháp luật nếu như chỉ có một hóa chất. Thứ 3, liên doanh, liên kết để có thể sử dụng hóa chất nhưng không có quy định nào của pháp luật về chuyện này.
Như vậy cả 3 phương án đều tắc. BV thông báo đến tất cả các khoa, phòng, trong vòng một tuần nữa, BV sẽ hết các hóa chất xét nghiệm, chỉ có thể thực hiện ca cấp cứu. Qua đó, GS.TS Trần Bình Giang mong nhận được sự xử lý của các cấp lãnh đạo để tháo gỡ sớm. Bởi chỉ còn khoảng thời gian 1-2 tuần nữa, nếu như không tháo gỡ thì BV hầu như sẽ không hoạt động được.
Từ 1/3, Bệnh viện Việt Đức hạn chế tối đa phẫu thuật, ưu tiên mổ cấp cứu
BV Hữu nghị Việt Đức thông báo, từ ngày 1/3, sẽ hạn chế mổ phiên và duy trì mổ cấp cứu do cạn kiệt nguồn vật tư, hóa chất trong khi không thể đấu thầu mua sắm bởi có nhiều vướng mắc về thủ tục.
Hiện tại, BV còn hóa chất khí máu đủ dùng một tuần, hóa chất ghép tạng đủ dùng cho 2 tuần, các vật tư tiêu hao phục vụ cho phẫu thuật cũng chỉ còn 1 tháng nữa là hết. Hiện một số hóa chất tồn kho phục vụ xét nghiệm cấp cứu sắp hết và việc đấu thầu mua sắm gặp vướng mắc chưa thể thực hiện được.
Trước mắt, để bảo đảm hoạt động của BV, đặc biệt duy trì công tác KCB cấp cứu, Ban lãnh đạo BV yêu cầu, các khoa lâm sàng hạn chế tối đa chỉ định cận lâm sàng không cấp cứu, hạn chế tối đa các ca mổ phiên, bắt đầu từ ngày 1/3 tới đây, đến khi có thông báo tiếp theo.
Theo lãnh đạo BV Hữu nghị Việt Đức, việc phẫu thuật sẽ ưu tiên mổ cấp cứu. Cụ thể, bác sĩ lâm sàng đánh giá đúng tình trạng cấp cứu của người bệnh, để hồi sức, mổ cấp cứu theo quy định; cân nhắc ra chỉ định xét nghiệm khi thật sự cần thiết hoặc trao đổi trực tiếp với lãnh đạo các khoa xét nghiệm trước khi ra chỉ định (nếu cần). Với trường hợp cấp cứu, yêu cầu hồ sơ bệnh án phải ghi đầy đủ tình trạng cấp cứu của người bệnh để ra chỉ định mổ cấp cứu.
