Trước đây, phác đồ điều trị lao thông thường kéo dài 9 tháng, riêng lao kháng thuốc, phải điều trị 20 tháng. Quá trình điều trị dài, cộng thêm tác dụng phụ của thuốc chống lao tích luỹ, người bệnh thường gặp các phản ứng phụ từ thuốc như viêm gan, viêm gân cơ, suy thận, điếc tai, rối loạn tâm thần… Những phản ứng này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, đời sống bệnh nhân lao. Vì lẽ đó, không ít bệnh nhân bỏ điều trị, dẫn tới tình trạng lao kháng thuốc, đa kháng thuốc.
| Chủ đề Ngày Thế giới phòng chống lao của Việt Nam năm nay là: "Đã đến lúc cùng hành động để chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam vào năm 2030. Chủ đề muốn nêu rõ định hướng và mục tiêu cụ thể, đó là cơ bản chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam vào năm 2030, tức là với dân số 100 triệu người thì cả nước sẽ chỉ còn 1.000 người mắc lao mỗi năm. Trong khi hiện nay, mỗi năm có đến 124.000 người mắc lao mới. |
Nhìn nhận rõ thực tại, các chuyên gia trong ngành phòng chống lao đã áp dụng phác đồ điều trị lao mới, chỉ trong vòng 6 tháng đối với lao thông thường và 9 tháng đối với lao kháng thuốc. BV Phổi Hà Nội cũng đã triển khai phương pháp này trong 2 năm qua, mở ra nhiều hy vọng cho không chỉ bệnh nhân mắc lao mà cho cả nhân viên y tế.
Phó Giám đốc BV Phổi Hà Nội Hoàng Văn Huấn cho biết, với phác đồ mới, do thời hạn điều trị ngắn, nhân viên y tế có thể theo dõi bệnh nhân sát sao hơn, công tác kiểm tra nhân lực, vật lực cũng nhiều thuận lợi hơn. Riêng với bệnh nhân, nhờ rút ngắn quá trình điều trị, người bệnh tuân thủ điều trị hơn, tác dụng phụ cũng giảm hẳn so với phác đồ dài hạn. Kết quả điều trị bằng phương pháp mới rất khả quan, trên 90% bệnh nhân khỏi bệnh, tái phát hay điều trị thất bại chỉ nằm trong giới hạn cho phép.
Chưa kể, theo TS Hoàng Văn Huấn, phác đồ mới áp dụng nhiều hệ thuốc mới cũng mang lại lợi ích rất tích cực. Nếu trước đây, bệnh nhân tiền siêu kháng thuốc, siêu kháng thuốc chỉ được chăm sóc giảm nhẹ, hỗ trợ dinh dưỡng, gần như không có cơ hội điều trị thì hiện nay, phác đồ mới mang lại hiệu quả cao, 80% số bệnh nhân được điều trị khỏi bệnh.
Bác sĩ Nguyễn Văn Khiêm - Trưởng khoa Nội II của BV cho biết, đến nay đã có hơn 200 bệnh nhân lao kháng thuốc được điều trị tại Khoa và hầu hết trong số đó đều khỏi bệnh. Chẳng hạn trường hợp bệnh nhân P.T.H. (61 tuổi, ở tại Hai Bà Trưng, Hà Nội) bị ho, sốt kéo dài về chiều, khó thở được chẩn đoán lao phổi kháng thuốc dù chưa từng điều trị lao bao giờ. Sau khi vào BV Phổi Hà Nội, bệnh nhân được áp dụng phác đồ 9 tháng, và khỏi bệnh hoàn toàn.
Sẽ xóa sổ bệnh lao trong 4 tháng điều trịKhông chỉ dừng ở phác đồ 6 tháng, với hy vọng đẩy lùi lao nhanh chóng, hiện tại, BV Phổi Hà Nội đang tiến hành thí điểm, nghiên cứu phương pháp điều trị lao chỉ trong 4 tháng.
TS Hoàng Văn Huấn cho biết: “Nhóm nghiên cứu chọn lọc những bệnh nhân đạt tiêu chuẩn, rút ngắn thời gian chữa bệnh bằng cách tăng lượng thuốc, dùng thuốc mới, theo dõi chặt chẽ các đáp ứng của bệnh nhân. Hiện tại, nghiên cứu cho kết quả rất khả quan, người bệnh đáp ứng thuốc, hạn chế tác dụng phụ. Tôi tin, tương lai điều trị lao có thể rút ngắn xuống còn 4 tháng”.
| Tất cả bệnh nhân tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ đều khỏi bệnh. Chỉ những bệnh nhân không hiểu hết bệnh lao, tin theo quan niệm dân gian, không chịu được tác dụng phụ của thuốc, bỏ thuốc… mới không khỏi bệnh.Bác sĩ Nguyễn Văn Khiêm - Trưởng khoa Nội II, BV Phổi Hà Nội |
Song hành việc áp dụng phác độ điều trị mới, BV còn triển khai các phương pháp xét nghiệm hiện đại để chẩn đoán bệnh như xét nghiệm phản ứng chuỗi PCR, xét nghiệm sinh hóa Quantiferon(IGRA)… Những công nghệ này đảm bảo cho kết quả nhanh, chính xác nhất, chẩn đoán sớm lao, nhất là lao kháng thuốc, kháng đa thuốc để lựa chọn phác đồ phù hợp. Nếu như trước đây, để tìm ra lao kháng thuốc, bệnh nhân phải xét nghiệm nuôi cấy cổ điển 2 tháng và mất thêm 2 tháng làm kháng sinh đồ mới cho kết quả, nhưng nay xét nghiệm RIF có thể chẩn đoán lao kháng thuốc chỉ trong 2 tiếng. Hay với một số bệnh nhân nhiễm lao tiềm ẩn, mắc lao ở vị trí khó lấy bệnh phẩm như lao xương, lao hạch…, trước đây, những bệnh nhân này thường rất khó để tìm ra vi khuẩn lao. Tuy nhiên, khi BV Phổi Hà Nội áp dụng kỹ thuật xét nghiệm sinh hoá Quantiferon(IGRA), tất cả bệnh nhân kể trên đều có cơ hội tìm ra bệnh một cách nhanh nhất.
Bác sĩ Đỗ Băng Tâm - Phó trưởng khoa Phụ trách hoá sinh huyết học truyền máu, BV Phổi Hà Nội cho biết: Xét nghiệm Quantiferon có thể phát hiện cả giai đoạn lao tiềm ẩn và lao hoạt động dựa vào đáp ứng miễn dịch tế bào. Trên cơ sở dự phòng phải kiểm soát tốt nhóm lao tiềm ẩn cũng giúp khống chế bệnh lao trong cộng đồng. Với một số bệnh nhân đặc biệt, khó lấy bệnh phẩm như đờm, dịch…, phương pháp này cũng hỗ trợ tối ưu. Kỹ thuật cho kết quả nhanh, không báo dương tính giả, ảnh hưởng bởi tiêm chủng lao.
Với việc ứng dụng nhiều kỹ thuật cũng như phác đồ điều trị lao mới, nâng cao chất lượng điều trị, bác sĩ Hoàng Văn Huấn tin tưởng, nếu được tuyên truyền tốt hơn, nhận thức bệnh nhân nâng cao, chắc chắn đến năm 2030, bệnh lao sẽ được loại trừ.
