Big Tech đối diện vòng xoáy pháp lý dưới thời ông Trump

Ông Donald Trump bước vào nhiệm kỳ mới với cam kết bãi bỏ nhiều quy định trong nước và phản đối các bộ luật công nghệ của châu Âu được xem là kìm hãm sự phát triển của các công ty công nghệ. Tuy nhiên, chính quyền của ông vẫn tiếp tục thúc đẩy các vụ kiện chống độc quyền nhắm vào những tập đoàn công nghệ lớn nhất nước Mỹ, như: Google, Apple, Amazon và Meta.

Sau khi một thẩm phán liên bang bác bỏ yêu cầu chia tách Google trong vụ kiện chống độc quyền gây chú ý, Bộ Tư pháp (DoJ) khẳng định vẫn kiên trì thực hiện bước đi này.

Gail Slater, người đứng đầu bộ phận chống độc quyền do ông Trump bổ nhiệm, nhấn mạnh: “Chúng ta chưa kết thúc. Vụ kiện này có ý nghĩa lịch sử.”

Phán quyết mới nhất được ban hành sau khi tòa án kết luận Google duy trì vị thế thống lĩnh trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến. Bộ Tư pháp (DoJ) đề nghị buộc Google bán trình duyệt Chrome và chấm dứt các hợp đồng quảng bá công cụ tìm kiếm với Apple.

Tuy nhiên, Thẩm phán Amit Mehta đã đưa ra giải pháp khác, yêu cầu Google chấm dứt các thỏa thuận phân phối độc quyền và tăng cường chia sẻ dữ liệu tìm kiếm. Phán quyết này giúp Google tránh được biện pháp nghiêm ngặt nhất, nhưng không làm giảm quyết tâm của Bộ Tư pháp trong việc tiếp tục giám sát hoạt động của tập đoàn.

Nhiều chuyên gia cho rằng việc duy trì các vụ kiện cho thấy sự nối tiếp chính sách từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump và đồng thời phản ánh điểm tương đồng với chính quyền ông Joe Biden.

Nhà phân tích Nicholas Rodelli nhận định nhiều vụ kiện đã được khởi xướng từ trước và đến nay vẫn tiếp tục được theo đuổi. Phó Tổng thống JD Vance cũng từng bày tỏ quan điểm về việc Google nên bị chia tách để tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn.

Trong bối cảnh đó, các lãnh đạo công nghệ tìm cách duy trì quan hệ tích cực với Nhà Trắng. Sundar Pichai của Google, Jeff Bezos của Amazon và Mark Zuckerberg của Meta đều tham gia các hoạt động có liên quan đến ông Trump, trong khi Tim Cook của Apple trực tiếp công bố khoản đầu tư bổ sung 100 tỷ USD vào Mỹ tại cuộc gặp ở Phòng Bầu dục.

Ông Trump cam kết giảm thuế cho Apple, nhưng điều này không làm thay đổi thực tế rằng Apple vẫn phải đối mặt với vụ kiện chống độc quyền tại thị trường điện thoại thông minh.

Theo giới quan sát, sự đối lập này thể hiện một chiến lược song hành khi ông Trump thúc đẩy bãi bỏ quy định nhằm khuyến khích hoạt động kinh doanh nhưng đồng thời để các cơ quan chức năng tiếp tục xử lý các vấn đề về cạnh tranh.

Bill Kovacic, cựu chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC), cho rằng có một sự bấp bênh giữa lời hứa nới lỏng quy định và thực tế các vụ kiện vẫn tiếp tục diễn ra.

Ngoài phạm vi trong nước, ông Trump còn thể hiện quan điểm cứng rắn với các quy định quốc tế. Ông nhiều lần chỉ trích chính sách kỹ thuật số của Liên minh châu Âu (EU).

Tuần trước, ông cảnh báo sẽ áp thuế và áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với những quốc gia đưa ra quy định mà Mỹ coi là bất lợi cho doanh nghiệp công nghệ Mỹ.

Trong các cuộc đàm phán thương mại, Washington cũng nhiều lần bày tỏ quan ngại về Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số của EU, vốn yêu cầu các nền tảng phải tăng cường trách nhiệm quản lý.

Chủ tịch FTC Andrew Ferguson cho rằng Brussels không nên áp đặt quá sâu và nhấn mạnh Mỹ sẽ có phản ứng khi lợi ích doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

Đọc thêm: Ông Putin bất ngờ nói về khả năng chấm dứt xung đột Ukraine

Điều này thể hiện sự khác biệt trong cách tiếp cận khi ông Trump sẵn sàng bảo vệ doanh nghiệp Mỹ trước các quy định từ nước ngoài nhưng vẫn duy trì cơ chế giám sát chặt chẽ trong nước. Giới phân tích cho rằng yếu tố chính trị cũng góp phần vào các quyết định.

Daniel Newman, Giám đốc Futurum Group, cho rằng chính quyền có thể coi việc xử lý Big Tech là một phần trong chương trình nghị sự rộng lớn hơn.

Lập trường chống độc quyền của ông Trump cũng gắn với quan điểm của một bộ phận đảng viên Cộng hòa mới, vốn cho rằng các tập đoàn công nghệ đang nắm giữ quá nhiều ảnh hưởng trong xã hội.

Ông Trump nhiều lần cho rằng Big Tech đã sử dụng quyền lực thị trường không phù hợp. Ông cũng từng đưa ra quan điểm phê phán một số chính sách nhân sự tại Apple và Google.

Dù vậy, chính sách của ông Trump vẫn có tính linh hoạt. Việc DoJ không kháng cáo trong vụ kiện Google liên quan đến mảng tìm kiếm được coi là dấu hiệu cho khả năng điều chỉnh chính sách trong tương lai. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, các tập đoàn công nghệ lớn vẫn phải chuẩn bị đối mặt với nhiều thử thách pháp lý.

Google sắp bước vào phiên tòa thứ hai liên quan đến hoạt động quảng cáo trực tuyến, với khả năng bị buộc thoái vốn ở một số bộ phận quan trọng. Meta đang chờ phán quyết trong vụ kiện do FTC khởi xướng. Amazon cũng bị thách thức với dịch vụ Prime, bất chấp những lo ngại về nguồn lực.

Chủ tịch FTC Ferguson khẳng định: “Ủy ban Thương mại Liên bang sẽ không rút lui trong việc xử lý những vấn đề cạnh tranh liên quan đến Big Tech.”

Bộ Tư pháp cũng giữ lập trường tương tự. Bà Slater nhấn mạnh: “Mỹ sẽ không chấp nhận việc doanh nghiệp lợi dụng vị thế để thao túng thị trường. Cạnh tranh phải công bằng và minh bạch.”