Thông cáo nêu rõ, liên tiếp trong các ngày 24, 26 và 27/5, trên tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh đã xảy ra 4 vụ sự cố, tai nạn giao thông đường sắt nghiêm trọng làm chết 2 người, bị thương 11 người và làm thiệt hại lớn về phương tiện và tài sản.
Ngay sau khi xảy ra các vụ sự cố, tai nạn đường sắt nói trên, Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, Lãnh đạo Ủy ban ATGT Quốc gia đã đến hiện trường để phối hợp với cơ quan chức năng của các địa phương giải quyết, chỉ đạo khắc phục hậu quả vụ tai nạn.
Cả nguyên nhân chủ quan và khách quan
Về nguyên nhân của những vụ TNGT và sự cố chạy tàu trên, thông cáo của Bộ GTVT nêu rõ, xét về mặt khách quan, các vụ tai nạn trên xảy ra bắt nguồn do hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt còn nhiều bất cập, giao cắt đồng mức giữa đường sắt và đường bộ còn nhiều, đặc biệt là đường ngang tự mở bất hợp pháp, các công trình vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt chưa được giải tỏa dứt điểm.
Bên cạnh đó, phương tiện thông đường sắt: Hiện nay quá nhiều phương tiện có niên hạn sử dụng từ những năm 1960 - 1970 vẫn đang khai thác trên đường sắt; nguồn vốn đầu tư cho phương tiện đóng mới đầu máy, toa xe còn hạn hẹp.
Cùng với đó, ý thức chấp hành pháp luật của một số bộ phận người tham gia giao thông còn kém, nhiều vi phạm còn diễn ra khá phổ biến, các giao cắt đồng mức giữa đường sắt và đường bộ còn quá nhiều, tồn tại nhiều lối đi tự mở bất hợp pháp, các công trình vi phạm hành lang ATGT đường sắt chưa được giải tỏa dứt điểm, hệ thống đường gom, hàng rào hộ lan giữa đường sắt và đường bộ chạy dọc liền kề, hàng rào bảo vệ hành lang ATGT đường sắt chưa được đầu tư, xây dựng kịp thời.
Ngoài ra, nhiều địa phương chưa tổ chức triển khai cảnh giới tại các lối đi tự mở có nguy cơ cao xảy ra tai nạn do không bố trí được nguồn kinh phí; nguồn vốn do nhà nước cấp hạn hẹp chưa đáp ứng được yêu cầu đầu tư, sửa chữa, nâng cấp đường ngang, xây dựng hàng rào đường gom, hàng rào hộ lan...; vốn đầu tư thiếu và giải phóng mặt bằng chậm dẫn đến tiến độ thi công của một số công trình, dự án ATGT chậm, thậm chí dừng, giãn tiến độ dẫn đến việc bảo đảm TTATGTĐS gặp nhiều khó khăn.
Về nguyên nhân chủ quan, Bộ GTVT cho hay, theo báo cáo của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, hiện nay vẫn còn tình trạng một số đơn vị, nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu vi phạm các quy định về bảo đảm trật tự an toàn đường sắt; vẫn còn một số đơn vị đường sắt chưa chủ động tích cực trong công tác phối hợp với chính quyền địa phương về thực hiện Quy chế phối hợp giữa Bộ GTVT và UBND các tỉnh, TP có đường sắt về đảm bảo ATGT tại các vị trí giao cắt.
Đồng thời, công tác kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định về chạy tàu bảo đảm ATGT đối với nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu, đặc biệt là đội ngũ lái tàu, trực ban chỉ huy chạy tàu, gác chắn đường ngang đôi khi còn hạn chế, chất lượng kiểm tra chưa đạt yêu cầu thực tiễn hiện trường.
Bộ GTVT nghiêm túc rút kinh nghiệm
Cũng trong thông báo phát đi, Bộ GTVT nêu rõ công tác chỉ đạo khắc phục sự cố cũng như xử lý trách nhiệm các cá nhân, đơn vị liên quan đến các vụ TNGT đường sắt nêu trên mà Bộ GTVT đang chỉ đạo thực hiện. Trong đó, về công tác khắc phục hậu quả, ngay sau khi tai nạn xảy ra, Bộ GTVT đã chỉ đạo Cục Đường sắt Việt Nam, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và các cơ quan, đơn vị có liên quan khẩn trương tổ chức phân tích để tìm ra nguyên nhân các vụ tai nạn và làm rõ trách nhiệm các cá nhân, đơn vị liên quan để xảy ra vụ tai nạn nói trên; đồng thời kiểm tra, rà soát toàn diện các quy trình tác nghiệp đón, tiễn tàu của nhân viên gác chắn đường ngang và các chức danh nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu có liên quan nhằm đảm bảo an toàn, tuyệt đối không để xảy ra những vụ tai nạn tương tự trên các tuyến đường sắt và tổ chức rút kinh nghiệm trong toàn ngành.
Các đơn vị có trách nhiệm chủ động phối hợp với UBND các tỉnh, TP triển khai, thực hiện tốt Quy chế phối hợp giữa Bộ GTVT và UBND các tỉnh, TP có đường sắt đi qua trong việc đảm bảo TTATGT tại các điểm giao cắt đồng mức giữa đường bộ và đường sắt; tổ chức cảnh giới hoặc chốt gác tại các đường ngang và lối đi tự mở có nguy cơ cao xảy ra tai nạn giao thông cao; rà soát lại hệ thống hạ tầng, thông tin tín hiệu, trang thiết bị liên quan đến công tác tổ chức chạy tàu để bổ sung, cải tạo kịp thời, phù hợp.
Về phía Cục Đường sắt Việt Nam, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và các cơ quan, đơn vị có liên quan, Bộ GTVT yêu cầu phối hợp với Công an các tỉnh, TP và các đơn vị liên quan tổ chức kiểm tra, ngăn chặn và xử lý đối với các hành vi vi phạm trật tự ATGT trên tàu, dưới ga, các hành vi lấn chiếm hành lang ATGT đường sắt.
Đặc biệt, tại các điểm giao cắt giữa đường bộ và đường sắt thường xuyên xảy ra tai nạn và gây ùn tắc giao thông trên địa bàn các TP lớn; nghiên cứu, đề xuất các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý ATGT đường sắt; rà soát cơ sở pháp lý, cơ sở kỹ thuật để nghiên cứu xây dựng quy định về đăng kiểm thiết bị thông tin tín hiệu trên đường sắt quốc gia, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn giao thông đường sắt.
Bộ GTVT cũng giao Cục Đường sắt Việt Nam xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra toàn diện đối với các chức danh nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu trên đường sắt quốc gia; công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông tại một số địa phương có tình hình tai nạn giao thông đường sắt tăng cao.
Về công tác xử lý trách nhiệm những cá nhân, đơn vị có liên quan, Bộ GTVT khẳng định, đơn vị nghiêm túc rút kinh nghiệm và tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan, đặc biệt là Cục Đường sắt Việt Nam, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm thiếu TNGT đường sắt trong thời gian tới.
Đồng thời, Bộ GTVT đã yêu cầu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan đến các vụ tai nạn giao thông đường sắt nói trên; xử lý nghiêm người đứng đầu các đơn vị trực thuộc, người đại diện phần vốn của Tổng công ty tại các đơn vị để xảy ra mất ATGTĐS do nguyên nhân chủ quan gây ra.
Ngoài ra, trong chiều 28/5, Bộ GTVT sẽ tổ chức cuộc họp với các cơ quan, đơn vị có liên quan trong ngành để kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị có liên quan.
