Tại Việt Nam, quả cau vốn là món ăn của các bà, cụ, hoặc được sử dụng vào việc thờ cúng, cưới hỏi. Tuy nhiên những năm gần đây, Trung Quốc thường xuyên thu mua cau để chế biến đồ ăn vặt, nhất là cau non. Hiện, giá mỗi kilogram cau non được thương lái trả đến 26.000 đồng/kg.
Theo tìm hiểu, đồ ăn vặt nội địa của Trung Quốc rất đa dạng, trong đó có loại kẹo cau hay còn gọi là cau khô tẩm vị. Cau được thương lái lựa chọn thu mua làm kẹo là loại cau non, hạt nhỏ hoặc không hạt, được luộc ở nước sôi, rồi sấy khô, đóng vào bao và chuyển sang Trung Quốc để làm kẹo. Loại kẹo này có vị ngọt the như kẹo gừng, có công dụng chống viêm họng, giữ ấm cơ thể nên rất được người dân Trung Quốc ưa chuộng.
Trước việc Trung Quốc thu mua cau non với giá cao, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Như Cường khuyến cáo người dân không nên ham giá tốt mà trồng ồ ạt, vì điều này có thể dẫn đến khủng hoảng thừa. Theo ông Cường, các thương lái Trung Quốc đến thu mua cau hoàn toàn theo đường tiểu ngạch.
“Cây cau không phải là cây trồng chính, nông sản chủ lực. Việt Nam không có quy hoạch trồng cau nên cơ quan chức năng rất khó quản lý. Do vậy, người dân cần cân nhắc, tính toán kỹ trước khi trồng loại cây này, bởi đây cũng là loại cây có thời gian phát triển kéo dài từ 3 - 5 năm mới có thể cho thu hoạch...” - ông Nguyễn Như Cường cho biết.
Đại diện Cục Trồng trọt cũng bày tỏ lo ngại việc thương lái Trung Quốc tăng mua cau non có thể do nhu cầu tiêu thụ loại quả này gia tăng đột biến. Dù vậy, không loại trừ khả năng điều này chỉ mang tính nhất thời, chứ không theo quy luật của thị trường như các loại nông sản xuất khẩu khác.
Theo tìm hiểu, Cục Trồng trọt không quy hoạch trồng cau, bởi đây không phải là cây lương thực chủ lực của Việt Nam. Do đó, trước thông tin Trung Quốc thu mua cau non ồ ạt, Cục Trồng trọt đề nghị chính quyền địa phương vào cuộc, thông tin, tuyên truyền, vận động để người dân hiểu rõ những tác động của việc trồng và phát triển ồ ạt, không theo quy hoạch loại quả này.
Thực tế cho thấy, đã có rất nhiều lần người nông dân trong nước điêu đứng vì trồng cây ồ ạt theo phong trào khi thấy thương lái Trung Quốc tăng thu mua. Gần nhất vào đầu năm 2022, tại các tỉnh miền Tây xảy ra tình trạng thanh long bị dư thừa, đổ ế đầy đồng do thương lái dừng thu mua đột ngột...
“Cây cau không phải cây trồng, nông sản chính nên nhu cầu tiêu thụ trong nước rất ít. Đây cũng không phải cây trồng chủ lực nên Cục Trồng trọt, thậm chí là các địa phương không nắm được chính xác diện tích. Về phát triển cây trồng này, Cục Trồng trọt chỉ ban hành những quy trình kỹ thuật tốt nhất, hướng dẫn địa phương quản lý giống chứ không làm kế hoạch phát triển…” - Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường.
