Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn: Hoàn thiện thể chế để tạo đột phá cho giáo dục

Chiều 20/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về: Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Xây dựng 3 dự án luật nhằm giảm thiểu chồng chéo

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, cơ quan soạn thảo đã thống nhất cách tiếp cận tổng thể khi xây dựng 3 dự án luật, nhằm giảm thiểu chồng chéo, bảo đảm liên thông và tương thích giữa các cấp học, các lĩnh vực. Luật Giáo dục được xác định là đạo luật nền tảng, còn các luật về giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp sẽ quy định đặc thù của từng bậc và từng mảng đào tạo.

Giải trình về những ý kiến liên quan đến chuẩn nhà giáo, Bộ trưởng khẳng định, hệ thống chuẩn trong Luật Giáo dục chỉ là những quy định chung; còn đặc thù của nhà giáo ở từng cấp học - phổ thông, nghề nghiệp hay đại học - sẽ được thể hiện trong luật chuyên ngành. Bộ trưởng nhấn mạnh: dù có khác biệt nhưng đó là “sự khác biệt trong một tổng thể liên quan và tương thích”.

Về mô hình đại học vùng - tiêu điểm được nhiều đại biểu đề cập, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, các đại học vùng có vai trò quan trọng và được Đảng xác định cần phát triển thành những thực thể mạnh, có khả năng dẫn dắt hệ thống giáo dục quốc dân. Tuy nhiên, nếu việc phân tán thành nhiều cơ sở, nhiều đầu mối khiến mô hình ngày càng “tản ra” thì sẽ đi ngược tinh thần Nghị quyết 71 về giảm khâu trung gian và tinh gọn bộ máy. Vì vậy, Bộ sẽ khảo sát, đánh giá toàn diện, xác định các điểm trung gian gây cồng kềnh để có giải pháp phù hợp.

Một vấn đề được quan tâm lớn khác là đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực y khoa. Bộ trưởng khẳng định rõ: Luật Giáo dục đại học không can thiệp vào đào tạo chuyên khoa y tế. Việc đào tạo bác sĩ chuyên khoa 1, chuyên khoa 2, hay bác sĩ nội trú vẫn do Bộ Y tế tổ chức theo mô hình đã thực hiện lâu nay. Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ quản lý các nguyên tắc chung đối với đào tạo đại học và sau đại học trong phạm vi được giao. Bộ trưởng nhấn mạnh việc phân định rạch ròi giữa quản lý nhà nước về giáo dục và quản lý chuyên môn là cần thiết, để tránh hiểu nhầm rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo “không tiếp thu”.

Lời tri ân đặc biệt của ngành giáo dục và cam kết nỗ lực của đội ngũ nhà giáo

Dành thời gian cuối bài phát biểu để nói về không khí nghị trường nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn xúc động cảm ơn Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và toàn thể đại biểu. Bộ trưởng cho biết ngành giáo dục “đã cảm nhận được đầy đủ sự chia sẻ, quan tâm, thấu hiểu” qua từng ý kiến phát biểu - từ sự nghiên cứu kỹ lưỡng hồ sơ cho đến những trăn trở về chính sách, thậm chí cả những tiết mục âm nhạc bất ngờ của một số đại biểu.

Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, sự ủng hộ của Quốc hội không chỉ là nguồn động viên quý báu, mà còn là một nguồn lực để giáo dục và đào tạo phát triển đột phá. Thay mặt đội ngũ nhà giáo, ông bày tỏ sự thấu hiểu về trách nhiệm nặng nề nhưng vẻ vang của nghề dạy học trong bối cảnh hiện nay.

"Danh dự và sự cao quý của nghề giáo không tự nhiên sinh ra hay tồn tại mãi mãi, mà chỉ được giữ bằng chính nỗ lực và cống hiến của từng nhà giáo. Ngành giáo dục nguyện làm hết sức để không phụ sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước, Nhân dân và các bậc phụ huynh' - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn bày tỏ.

Các nội dung lớn được Quốc hội tập trung thảo luận

Thay mặt Đoàn Chủ tọa, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, các đại biểu tập trung làm rõ cấu trúc hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt vị trí của giáo dục trung học nghề; thống nhất quy định về văn bằng, chứng chỉ; cơ chế phân bổ ngân sách; phân cấp trong tuyển dụng, điều động và bổ nhiệm nhà giáo; vấn đề đủ trường - đủ lớp - đủ giáo viên; sách giáo khoa; dinh dưỡng học đường; giáo dục toàn diện đức - trí - thể - mỹ; xã hội hóa giáo dục; chính sách đối với nhà giáo.

Đối với Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), nhiều ý kiến phân tích sâu mô hình quản trị đại học; cơ chế tự chủ; kiểm định chất lượng; chính sách đối với giảng viên; cơ chế tài chính; trách nhiệm giải trình; hợp tác quốc tế; liên kết đào tạo; vấn đề đại học vùng, đại học đa ngành; đào tạo bác sĩ sau đại học và trách nhiệm phối hợp giữa Bộ Y tế và Bộ Giáo dục.

Đối với Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), các đại biểu đề nghị hoàn thiện hệ thống trình độ đào tạo, mô hình trường trung học nghề; làm rõ chính sách tài chính, cơ chế đặt hàng; tăng cường hợp tác doanh nghiệp; nâng cao hiệu quả gắn đào tạo với nhu cầu thị trường lao động; hoàn thiện quy định về quỹ đào tạo nhân lực doanh nghiệp; xây dựng đội ngũ giảng viên dạy nghề; mở rộng đối tượng hưởng chính sách ưu đãi nghề.

Đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, các ý kiến đánh giá cao tính cần thiết của các cơ chế đặc thù, đồng thời đề nghị làm rõ nguồn lực, trách nhiệm triển khai; tăng cường phân cấp đi đôi với giám sát; thúc đẩy chuyển đổi số; bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và tăng cường liên thông giữa các cấp học.

"Những ý kiến sâu sắc của đại biểu là cơ sở quan trọng để hoàn thiện các dự thảo luật, bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật và nâng cao khả năng thực thi khi được Quốc hội thông qua" - Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh.