Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, theo tinh thần Nghị quyết 27 của Trung ương từ năm 2021 sẽ thực hiện cải cách chính sách tiền lương. Nhưng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nên Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương đã xem xét rất kỹ lưỡng, thận trọng và quyết định lùi thời điểm cải cách tiền lương trong thời hạn nhất định.
Theo Bộ trưởng, khi chưa thực hiện được chính sách cải cách tiền lương sẽ thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở, song 3 năm vừa qua (2019 - 2021) do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 lên nền kinh tế nên chưa thực hiện được tăng lương cơ sở.
Tại Kỳ họp này, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội về phương án tăng lương, và đề xuất tăng lương cơ sở từ 1,49 triệu đồng lên 1,8 đồng/tháng, theo đánh giá của Bộ trưởng là rất hợp lý, tạo ra được động lực mới, giảm hiện trạng công chức, viên chức xin thôi việc.
Mức điều chỉnh khoảng 20,8%, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, đang tiệm cận dần với cải cách chính sách tiền lương. Bởi khung cải cách tiền lương dự kiến thấp nhấp so với mức lương đang hiện hành tăng khoảng 29%, mức cao nhất khoảng trên 40%. Khi điều chỉnh mức lương cơ sở này cũng hướng theo mục tiêu là tiệm cận với cải cách chính tiền lương và mức này là hợp lý trong bối cảnh thực tiễn.
Người đứng đầu ngành Nội vụ cũng nêu, nếu điều kiện đất nước năm 2023 có sự phát triển kinh tế - xã hội tốt và năm 2024 nếu tăng trưởng kinh tế vĩ mô ổn định, bền vững, không bị tác động bởi cách yếu tố khách quan như năm 2020, 2021, 2022 thì có thể triển khai được chính sách cải cách tiền lương" .
Về tình trạng công chức, viên chức nghỉ việc, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, tính từ thời điểm từ 1/1/2020 đến 30/6/2022 theo thống kê của 63 tỉnh, thành, các bộ, ngành cho thấy số công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc là 39.552 người. Trong đó chủ yếu là viên chức chiếm tỉ lệ đa số còn công chức chỉ chiếm 1,63%. Cụ thể số công chức có hơn 4.000 người còn viên chức là 35.523 người (chiếm 1,98%).
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, trong số công chức, viên chức nghỉ việc chủ yếu rơi vào 2 ngành giáo dục và y tế. Với giáo dục 2,5 năm qua số người xin thôi việc có 16.427 người, chiếm 41,53%, trong đó trình độ đại học trở lên chiềm 49%, độ tuổi dưới 40% chiếm 60%. Cũng trong thời gian trên, y tế có 12.198 người xin thôi việc, chiếm tỉ lệ trong tổng số viên chức là 30,84%. Trong đó độ tuổi dưới 40 trở xuống là 74,72% và có trình độ đại học trở lên là 56,27%.
"Số liệu báo cáo là 2,5 năm nhưng thực tế số lượng công chức, viên chức nghỉ việc nhiều rơi vào 6 tháng cuối năm 2021 và đặc biệt 6 tháng đầu năm 2022. Việc nghỉ việc chủ yếu ở các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đặc biệt các nơi có khu công nghiệp, chế xuất lớn như TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Hà Nội, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Cần Thơ. Còn các vùng Tây Bắc, Tây Nguyên số lượng nhỏ"- Bộ trưởng cho biết.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng chỉ ra các nguyên nhân như, do tác động của đại dịch dẫn đến công chức, viên chức phải chịu áp lực rất lớn về công việc. Đặc biệt nhân viên y tế phải làm việc trong bối cảnh cực kỳ nguy hiểm, rủi ro nhưng hỗ trợ cho đời sống chưa đáp ứng được. Với nhân viên ngành giáo dục phải thay đổi phương thức, cách thức làm việc từ trực tiếp sang trực tuyến... dẫn đến áp lực rất lớn.
Theo Bộ trưởng, sau khi đại dịch Covid-19 được khống chế thì các dịch vụ như y tế, giáo dục ngoài công lập có điều kiện thúc đẩy mạnh mẽ hơn nên đã thu hút nguồn nhân lực rất lớn từ công sang tư, bBởi có chế độ ưu đãi tốt hơn.
Đề cập giải pháp, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho rằng, cần tập trung để nâng cao đời sống của cán bộ, công chức, viên chức và việc điều chỉnh tăng lương cơ sở chính là một cách để giảm bớt khó khăn cho người lao động. Bên cạnh đó phải xem xét lại tổng thể, công tâm, khách về công tác tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức, viên chức. Từ đó thay đổi toàn diện việc quản lý, sử dụng, đặc biệt là tuyển dụng công chức, viên chức, nhất là đội ngũ đang thực hiện nhiệm vụ công ích trong bối cảnh cơ chế thị trường. Ngoài sửa đổi thể chế cần xây dựng môi trường làm việc văn hóa, thân thiện để người lao động yên tâm làm việc…
Tại phiên thảo luận tổ, các đại biểu Quốc hội cũng thể hiện sự đồng tình với đề xuất tăng lương cơ sở. Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP Hồ Chí Minh) đề nghị xem lại thể chế về tiền lương và thu nhập vì hiện nay, đây cũng là lực cản trong việc thu hút nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là trong ngành y tế, giáo dục. Đồng tình với việc tăng lương cơ bản sớm, đại biểu cho rằng, cán bộ, công chức, viên chức có mức lương chính thức không đủ sống thì phải được ưu tiên tăng sớm, không tăng dàn đều. Đại biểu cũng đề nghị xác định mức sống tối thiểu, cơ bản để có cách nhìn nhận hợp lý về lương cơ sở.
Đại biểu Nguyễn Huy Thái (Đoàn tỉnh Bạc Liêu) cho biết, rất phấn khởi với việc Quốc hội sẽ bàn và quyết định từ 1/7/2023 tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng.
“Cử tri cũng kiến nghị tăng lương cơ sở là rất quý nhưng làm sao để bình ổn giá cũng quan trọng. Nếu như giá cả ổn định thì vấn đề tăng lương cơ sở mới có giá trị”- đại biểu Nguyễn Huy Thái nhấn mạnh.
Một số đại biểu đề nghị, thực hiện lộ trình cải cách tiền lương, tăng lương cơ sở càng sớm càng tốt, có thể áp dụng ngay từ 1/1/2023, nhằm kịp thời hỗ trợ giảm khó khăn cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong bối cảnh giá cả các mặt hàng tăng.
