Bộ Y tế đề xuất trả lại 800 tỷ đồng: Nhu cầu lớn nhưng vướng cơ chế

Trước sự việc này, nhiều ý kiến không đồng tình cho rằng, điều này là chưa hợp lý khi ngành y còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, cần được đầu tư, đồng thời đề nghị Bộ Y tế phải tiêu hợp lý.

Tiếp tục rà soát, tạo động lực cho ngành y

Theo văn bản trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội danh mục các dự án dùng nguồn vốn từ gói phục hồi theo Nghị quyết 43 được Quốc hội, Chính phủ đề nghị phân bổ 176.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển cho các bộ, cơ quan T.Ư và địa phương. Trong đó, Chính phủ kiến nghị cho điều chỉnh 932 tỷ đồng còn dư (802 tỷ đồng của lĩnh vực y tế và 130 tỷ đồng của an sinh xã hội, lao động việc làm) sang cho 3 dự án thuộc lĩnh vực hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, kiến nghị này đã vấp phải băn khoăn của nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Giải thích về việc Bộ Y tế trả lại 800 tỷ đồng đầu tư công, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, Bộ đã có 10 văn bản gửi các bộ ngành, UBND các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư, đề nghị căn cứ tiêu chí, tiêu chuẩn để rà soát kỹ, đề xuất dự án đạt mục tiêu Nghị quyết 43 của Quốc hội.

“Chúng tôi có mốc thời gian đăng ký cụ thể, và đến thời hạn, địa phương nào không báo cáo có nghĩa là không có nhu cầu. Bộ không chờ đợi vì đã chậm tiến độ” - Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nói. Đồng thời khẳng định nhu cầu đầu tư của ngành y tế là rất lớn (ban đầu rà soát tới 272 dự án với vốn 59.000 tỷ đồng), tuy nhiên sau khi rà soát kỹ, họp nhiều lần, có văn bản “trao đi đổi lại”, chỉ còn 144 dự án đảm bảo đúng tiêu chí, tiêu chuẩn của Nghị quyết 43.

Đề cập 932 tỷ đồng chưa sử dụng hết của lĩnh vực y tế và an sinh xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh thể hiện quan điểm: "Cấu chỗ nào thì cấu, chứ cấu chỗ y tế, an sinh xã hội là không nên". Dẫn cụ thể 2 bệnh viện vệ tinh Bạch Mai và Việt Đức ở Hà Nam không có thiết bị nên không vận hành được, ông Thanh đặt vấn đề tại sao không dùng số tiền này để mua thiết bị cho bệnh viện vận hành.

Đồng quan điểm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong chia sẻ: “Đi giám sát việc thực hiện Nghị quyết 30 của Quốc hội mới thấy anh em ngành y đang gặp nhiều khó khăn. Thực chất ngành y đang thiếu rất nhiều và cần được đầu tư. Số nhân lực y tế nghỉ việc rất lớn và hàng loạt vấn đề khác đang đặt ra”.

Nêu quan điểm về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đối với 932 tỷ đồng còn dư của lĩnh vực y tế, an sinh xã hội, lao động việc làm, tiếp tục sử dụng cho các nhiệm vụ dự án thuộc lĩnh vực y tế, an sinh xã hội, lao động, không chuyển từ chỗ này sang chỗ kia.

Không thể chi tiêu cho mục đích khác

Liên quan đến vấn đề này, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Y tế Nguyễn Hoàng Long cho biết, theo Nghị định 43/2022/QH15 có hiệu lực từ ngày 11/1/2022, ngành y tế được giao tối đa 14.000 tỷ đồng để đầu tư. Nội dung đầu tư phải đúng theo Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ. Thời hạn giải ngân chỉ trong năm 2022 - 2023.

Số tiền này phải dùng đầu tư xây mới, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng, trung tâm kiểm soát bệnh tật cấp vùng, nâng cao năng lực phòng, chống dịch bệnh của viện và bệnh viện cấp T.Ư gắn với đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực y tế, sản xuất vaccine trong nước và thuốc điều trị Covid-19.

Như vậy, các dự án đầu tư của ngành Y tế giai đoạn 2022 - 2023 phải bám sát những nội dung trên. Bộ Y tế sau đó đã xây dựng tiêu chí, tiêu chuẩn và những điều kiện lựa chọn dự án rồi gửi các địa phương, đơn vị đề xuất nhu cầu đầu tư.

Theo quy trình, từ những tiêu chí do Bộ Y tế đưa ra, các địa phương, đơn vị đề xuất những đề án với tổng chi phí đầu tư là 59.000 tỷ đồng. Bộ Y tế thành lập Tổ công tác, rà soát kỹ các dự án được đề xuất này và chỉ lựa chọn dự án đạt tiêu chí theo quy định. Đồng thời, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng thành lập Tổ công tác của Chính phủ do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam làm Tổ trưởng, có sự tham gia của đại diện Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ giúp rà soát danh mục dự án thuộc lĩnh vực y tế.

Qua đó, Bộ Y tế đã báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo, lựa chọn và đề xuất 144 dự án với tổng vốn đầu tư là 13.198 tỷ đồng. Các dự án đầu tư về y tế bao gồm của Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và của 59 tỉnh, TP. Như vậy, trong số tổng 14.000 tỷ đồng vốn đầu tư cho y tế theo Nghị quyết 43 còn thừa 802 tỷ đồng chưa dùng hết.

Đại diện Bộ Y tế cũng nhấn mạnh, Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ thể hiện tiêu chí, tiêu chuẩn rất cụ thể mà các dự án phải đáp ứng đầy đủ. Cái khó là các đề án đầu tư cho y tế theo phải đúng nội dung trong Nghị quyết 43 và Nghị quyết 11, không thể chi tiêu cho các mục đích khác dù ngành y tế còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Thực tế, thời gian qua tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế xảy ra ở nhiều nơi. Nhiều nhân viên y tế xin nghỉ việc, rời bỏ bệnh viện công sang tư do lương, phụ cấp thấp. Nhiều bác sĩ phàn nàn chưa nhận được phụ cấp chống dịch Covid-19 suốt hai năm qua. Trong khi đó, cũng như nhiều lĩnh vực khác, nhiều dự án công của ngành y tế đang giải ngân rất chậm.

Trước việc Bộ Y tế xin trả lại hơn 800 tỷ đồng vốn đầu tư công chưa dùng hết theo Nghị quyết 43, Chủ tịch Công đoàn ngành Y tế Phạm Thanh Bình cũng kiến nghị Chính phủ có thể xem xét chuyển số tiền đó hỗ trợ cho hơn 40.000 nhân viên y tế đã tích cực tham gia chống dịch Covid-19 trong thời gian qua.