Bội chi ngân sách còn cao

KTĐT - Bộ Tài chính cho biết, tổng thu nội địa vượt dự toán, tuy nhiên bội chi ngân sách vẫn con cao. Bên cạnh đó, thu ngân sách của địa phương cũng không đồng đều, nhiều địa phương đã đạt và vượt dự toán, nhưng số khác lại không hoàn thành chỉ tiêu được giao.

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, thu ngân sách nhà nước (NSNN) cả năm 2009 đạt 390.650 tỉ đồng, bằng 100,2% dự toán (vượt 750 tỉ đồng). Trong đó, thu nội địa năm 2009 ước đạt 239.650 tỷ đồng, bằng 102,9 % dự  toán (vượt 6.650 tỷ đồng), thu từ dầu thô ước đạt 58.000 tỷ đồng, bằng 91,1% dự toán (giảm 5.700 tỷ đồng); thu từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 123.000 tỷ đồng, tăng 1,5% (1.800 tỷ đồng) so dự toán...

Tổng thu nội địa tuy vượt dự toán, nhưng kết quả thu ngân sách giữa các địa phương là không đồng đều. Trong khi phần lớn các địa phương thu đạt và vượt dự toán, vẫn còn có một số địa phương không hoàn thành dự toán được giao. Nguyên nhân là trong năm 2009, nhiều địa phương đã thực hiện chính sách của nhà nước trong việc miễn giảm, dãn thuế cho các doanh nghiệp và cá nhân. Điều này tác động làm giảm thu ngân sách địa phương. Trong khi không điều hoà được số tăng ngân sách địa phương từ địa phương có số thu cao sang địa phương có số thu thấp, nên những địa phương hụt thu sẽ gặp khó khăn trong đảm bảo dự toán chi.

Để khuyến khích các địa phương phấn đấu tăng thu, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ và Quốc hội cho xử lý theo hướng: Ngân sách Trung ương hỗ trợ cho các địa phương một phần (25%) số giảm thu do thực hiện miễn, giảm thuế. Riêng đối với các địa phương, sau khi đã được hỗ trợ nhưng vẫn hụt thu thì yêu cầu địa phương dùng các nguồn tài chính hợp pháp khác (quỹ dự trữ tài chính, nguồn tiền lương còn dư). Trường hợp còn tiếp tục hụt thu sẽ được bù đủ để đảm bảo dự toán chi. Dự kiến số bù giảm thu cho các địa phương vào khoảng 3.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, thời gian qua, chi đầu tư phát triển cũng tăng 20,1% (22.700 tỷ đồng) so với dự toán, chiếm 25,4% tổng chi ngân sách Nhà nước và bằng 8,1% GDP; chi trả nợ và viện trợ vượt 10,2% (6.000 tỷ đồng); chi thường xuyên bao gồm cả bổ sung chi điều chỉnh tiền lương trong năm 2009 là 332.605 tỷ đồng. Do đó, ước tính chi từ ngân sách Nhà nước cả năm sẽ đạt trên 533 nghìn tỷ đồng, tăng 8,5% (41.705 tỷ đồng) so với dự toán.

Theo Bộ Tài chính, số bội chi ngân sách Nhà nước năm 2009 ước khoảng 115.900 tỷ đồng, bằng 6,9% GDP, tăng 28.600 tỷ đồng so với dự toán. Với mức bộ chi trên thì đến 31/12/2009, dư nợ Chính phủ khoảng 40% GDP, dư nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 30,5% GDP, trong giới hạn đảm bảo an ninh tài chính quốc gia và đảm bảo ổn định các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô.

Bởi vậy, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng khuyến khích các các tỉnh, thành phải nỗ lực cân đối lấy thu bù chi. Phó Thủ tướng cho rằng, sang năm 2010 sẽ dừng các chính sách miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp, các nguồn tạm ứng chi ngân sách Nhà nước sẽ ít đi, thậm chí có nhiều khoản tạm ứng chi trước đó sẽ bị thu hồi... trong khi tổng đầu tư toàn xã hội phải tăng để đảm bảo mục tiêu phục hồi kinh tế. Chính vì vậy, bản thân các địa phương phải hoàn thành mục tiêu thu ngân sách. Phó Thủ tướng cho rằng, đối với các tỉnh mạnh cần đặt mục tiêu tăng thu 10%, các tỉnh khá là 5% và tỉnh khó khăn hơn là 3%.