Kết quả tích cực
Số liệu mới nhất của Tổng cục Hải quan kết quả tích cực của xuất khẩu dệt may trong 5 tháng đầu năm 2022 được nhận diện trên một số điểm chính. Trước hết là quy mô kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 15 tỷ USD - cao nhất so với cùng kỳ từ trước đến nay, đứng thứ tư trong các mặt hàng xuất khẩu của cả nước (sau điện thoại và linh kiện, máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng).
So với cùng kỳ năm trước, 5 tháng đầu năm nay tăng 22,2% - cao hơn nhiều so với tốc độ tăng tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước (16,7%) và của nhiều mặt hàng xuất khẩu khác. Mức tăng tuyệt đối ở mức khá lớn (2.725 triệu USD) - cao thứ hai trong 5 mặt hàng có mức tăng trên 1 tỷ USD (chỉ sau mặt hàng điện thoại và linh kiện tăng 3.024 triệu USD).
Quy mô và tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu dệt may trong 5 tháng đã góp phần làm cho quy mô tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của cả nước đạt lớn nhất từ trước đến nay và tốc độ tăng đạt khá cao (16,7%).
Kết quả tích cực trong 5 tháng đầu năm do nhiều yếu tố. Về sản xuất, hiện có khoảng 14 nghìn DN với gần 200 nghìn lao động, với trên 1,1 triệu tỷ đồng vốn, trên 400 nghìn tỷ giá trị tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn, gần 1 triệu tỷ đồng doanh thu thuần sản xuất kinh doanh… Trong 5 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất dệt tăng 4,7%, may tăng 22%, sản lượng vải tăng 14,5%, quần áo tăng 9,4%, số lao động dệt tăng 0,6%, may tăng 1,3%…
Nhập khẩu các loại nguyên vật liệu dệt, may tăng khá so với cùng kỳ năm trước, như bông tăng 19,9%, xơ sợi dệt tăng 5,7%, vải các loại tăng 12,6%, nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày tăng 6,8%.
Thị trường xuất khẩu hàng dệt may nhiều. Trong 5 tháng năm nay, hàng dệt, may có mặt ở 61 nước và vùng lãnh thổ chủ yếu - nhiều nhất so với các mặt hàng khác.
Trong 61 thị trường này, có 39 thị trường đã trên 10 triệu USD, có 15 thị trường đạt trên 100 triệu USD, lớn nhất là Mỹ (7.580 triệu USD), Nhật Bản (1.346 triệu USD), Hàn Quốc (1.163 triệu USD), Canada (514 triệu USD), Trung Quốc (441 triệu USD), Đức (409 triệu USD), Campuchia (395 triệu USD), Hà Lan (376 triệu USD), Anh (296 triệu USD), Pháp (240 triệu USD), Bỉ (197 triệu USD), Indonesia (168 triệu USD), Tây Ban Nha (134 triệu USD).
Hầu hết các thị trường đều tăng so với cùng kỳ năm trước, có một số thị trường có mức tăng khá (như Mỹ, Hàn Quốc, Hà Lan, Anh, Bỉ, Campuchia, Canada, Đức, Indonesia, Pháp, Tây Ban Nha,…), trong đó hầu hết các thị trường đã ký Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với Việt Nam.
3 kịch bản tăng trưởng
Dự báo kim ngạch xuất khẩu dệt may theo 3 kịch bản. Kịch bản cao nhất là 7 tháng còn lại của năm 2022 tiếp tục tăng so với cùng kỳ như 5 tháng đầu năm (22,2%) - tức là năm 2022 tăng 22,2% so với năm 2021, thì cả năm 2022 sẽ đạt 40 tỷ USD, hay tăng trên 7,3 tỷ USD so với năm trước.
Kịch bản trung bình là mức xuất khẩu bình quân 1 tháng trong 7 tháng còn lại đạt bằng với mức của tháng 4 (3.171 triệu USD), tính ra 7 tháng là 22,2 tỷ USD, cộng 5 tháng đầu năm (15 tỷ USD) thì cả năm sẽ đạt 37,2 tỷ USD, tăng 13%, hay tăng 4,5 tỷ USD.
Kịch bản thấp, nếu 7 tháng cuối năm đạt mức bình quân 1 tháng của 5 tháng đầu năm (3 tỷ USD), thì cả năm 2022 sẽ đạt 36 tỷ USD, tăng 10,1%, hay tăng 3,3 tỷ USD so với năm trước.
Dù ngành dệt may tăng trưởng theo kịch bản nào thì kim ngạch xuất khẩu cả năm 2022 của ngành cũng vẫn tăng khá so với năm trước, đồng thời còn phải đối diện với nhiều thách thức đòi hỏi phải có giải pháp giải quyết.
Theo đó, ở đầu vào, có 4 vấn đề. Trước hết là nguồn nguyên vật liệu để sản xuất hiện còn phải phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu từ nước ngoài. Năm 2020 gặp đại dịch covid-19, bị đứt gãy nguồn cung từ nước ngoài và gặp khó khăn về lao động việc làm ở trong nước, nhất là ở các trung tâm dệt may. Kim ngạch xuất khẩu năm 2020 bị giảm tương đối sâu (giảm 9,2% hay giảm trên 3 tỷ USD). Năm 2021, nhờ tăng nhập khẩu, giảm đứt gãy nguồn cung, nên xuất khẩu đã có dấu dấu hiệu phục hồi, nhưng vẫn còn thấp hơn so với năm 2019 - trước đại dịch.
Thứ hai, kim ngạch xuất khẩu tăng khá, nhưng có một phần do giá xuất khẩu tăng (dệt may quý I tăng 6,63%). Nhưng 5 tháng lượng nhập khẩu nguyên liệu giảm (bông giảm 20,1%, xơ sợi dệt giảm 7,8%), trong khi giá nhập khẩu tăng (bông tăng 50,1%, xơ sợi dệt tăng 14,6%, giá vải quý I tăng 13,3%). Nhập khẩu nguyên liệu (bông, xơ sợi, nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày, vải) ở một số thị trường bị giảm như Áo, Bỉ, Hong Kong,…). Điều này chứng tỏ vẫn còn tình trạng đứt gãy nguồn cung, đồng thời do giá tăng cao - tức là thách thức kép.
Thứ ba, vấn đề xuất xứ hàng hóa theo cam kết khi tham gia các FTA cần hết sức thận trọng, tránh để xảy ra vi phạm, gây hậu quả khôn lường... Thứ tư, cần giải quyết tốt hơn nữa về người lao động, hạn chế tình trạng di biến động đột ngột, để người lao động yên tâm làm việc.
Ở đầu ra chủ yếu là vấn đề thị trường. Trong 4 tháng so với cùng kỳ, có một số thị trường bị giảm, như Nga giảm 35,8 triệu USD, Nhật Bản giảm 20,7 triệu USD, Trung Quốc giảm 14,5 triệu USD. Mặt hàng dệt may có mặt ở nhiều thị trường, nhưng cũng có không ít thị trường có mức kim ngạch rất nhỏ (có 26/61 thị trường chỉ đặt dưới 10 triệu USD, trong đó có 17 thị trường chỉ đạt dưới 5 triệu USD). Trong khi đó, lại “bỏ trứng và một giỏ” ở một số thị trường dễ gặp rủi ro…
