Cà Mau: quyết liệt từng ngày, từng giờ gỡ thẻ vàng IUU

Chuyển biến mạnh

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau Tô Hoài Phương cho biết, ngay từ khi sáp nhập tỉnh, nhất là trong thời gian từ 14/8 đến 15/9/2025, công tác chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh đã đạt nhiều kết quả nổi bật trên nhiều mặt. Theo đó, tỉnh đã tổ chức tập huấn phần mềm quản lý, số hóa tàu cá cho 103 cán bộ; đẩy mạnh tuyên truyền với 8.220 tin, bài, tin nhắn cùng 24 phóng sự phát sóng thường xuyên trên hệ thống truyền thanh cơ sở. Trên thực địa, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã vận động 1.232 ngư dân ký cam kết không vi phạm IUU.

Đến nay, toàn tỉnh Cà Mau có 851 tàu cá nguy cơ cao, trong đó đã loại khỏi danh sách 87 tàu; hồ sơ số hóa đạt gần 79% với 603 tàu, việc định danh tàu cá đạt 98,63% (5.180/5.252 tàu). Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, Cà Mau đã song song thực hiện các giải pháp mạnh tay, kiên quyết. Theo đó, lực lượng chức năng đã xử lý nhiều vụ vi phạm vượt ranh giới, mất tín hiệu giám sát hành trình, khai thác sai quy định; khởi tố 4 vụ án hình sự liên quan đến tổ chức cho người khác xuất, nhập cảnh trái phép bằng tàu cá. Đặc biệt, tỉnh đã lập danh sách 100 bến cá tư nhân, triển khai ứng dụng số hóa thống kê sản lượng khai thác và tập huấn cho cán bộ, chủ bến, từng bước minh bạch nguồn gốc thủy sản theo yêu cầu của Ủy ban châu Âu (EC).

Cần quyết liệt hơn nữa 

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Cà Mau TS Phạm Quốc Sử cho biết, mặc dù toàn tỉnh đã thực hiện quyết liệt và hiệu quả các giải pháp, nhưng tình trạng vi phạm vủa ngư dân vẫn còn, tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn trong công tác phòng chống IUU. Trên thực thế, công tác số hóa hồ sơ tàu cá còn hạn chế, nhiều xã đạt dưới 40%, có nơi chưa thực hiện, do biến động tàu cá, sang nhượng không khai báo, một số chủ tàu chết hoặc rời địa phương.

Ngoài ra, tình trạng mất tín hiệu VMS, nhật ký khai thác chậm hoặc thiếu, và việc phối hợp kiểm tra – giám sát vẫn còn bất cập. Tính từ 20/5/2024 đến 25/8/2025, toàn tỉnh ghi nhận 9.612 lượt tàu mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS), trong đó có 131 lượt mất kết nối từ 10 ngày trở lên, đã xử phạt 28 tàu với hơn 1 tỷ đồng.

Ngoài ra, có 46 lượt tàu vượt ranh giới, xử phạt 1 tàu 125 triệu đồng. Đáng chú ý, 8 tàu với 44 ngư dân bị bắt giữ ở Thái Lan và Malaysia. Liên quan đến các vụ việc này, cơ quan chức năng đã xử phạt 1 tàu 900 triệu đồng, khởi tố 10 vụ/23 bị can, xét xử 6 vụ với tổng hình phạt 134 năm 1 tháng tù và 60 triệu đồng; còn 5 vụ đang xử lý với số tiền phạt gần 704 triệu đồng. Tỉnh cũng đã thu hồi 254 giấy phép, xử phạt 4 vụ (38 triệu đồng), cấp chứng nhận an toàn cho 2.182 tàu, đăng ký 399 tàu và cấp/cấp lại giấy phép khai thác cho 963 tàu. “Tỉnh cần tăng cường tuần tra, kiểm soát tàu ra vào cảng, đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ ngư dân ứng dụng công nghệ, đồng thời từng bước chuyển đổi nghề khai thác phù hợp để phát triển bền vững” – ông Phạm Quốc Sử nhấn mạnh. 

Quyết tâm, đồng bộ các giải pháp

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử cho rằng, trong nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận trong ngư dân thì vai trò của công tác tuyên truyền là đặc biệt quan trọng. Thay mặt UBND tỉnh, ông Sử đề nghị các cơ quan báo chí tiếp tục đồng hành, truyền thông hiệu quả, góp phần cùng tỉnh khắc phục “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC). Công tác tuyên truyền cần gắn với đối ngoại, giúp cấp ủy, chính quyền và Nhân dân thấy rõ mục đích, yêu cầu và thực trạng vấn đề. Theo ông Sử, để triển khai hiệu quả, các thành viên Ban Chỉ đạo phụ trách địa bàn phải thường xuyên bám sát cơ sở, nắm chắc tình hình, kịp thời hỗ trợ, hướng dẫn và đôn đốc.

Theo ông Sử, từ nay đến 30/9/2025, tỉnh sẽ tổ chức kiểm tra toàn diện tại các địa phương, với sự tham gia đầy đủ của các sở, ngành liên quan. Mặt khác, các đơn vị cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ tàu cá; xử lý nghiêm tàu có nguy cơ cao vi phạm; giám sát chặt chẽ việc rời – cập cảng, bốc dỡ sản phẩm; bảo đảm 100% tàu cá đủ điều kiện được cập nhật định danh chủ tàu trong cơ sở dữ liệu quốc gia. Trong bối cảnh chuyển đổi số là xu thế tất yếu, ông Lê Văn Sử lưu ý cán bộ cơ sở phải chủ động tiếp cận, thành thạo công nghệ và phần mềm chuyên ngành để triển khai nhiệm vụ đúng tiến độ. Khi kế hoạch chung được ban hành, từng địa phương phải khai thác dữ liệu, xác định rõ phần việc và triển khai độc lập, không chờ đợi hay ỷ lại. “Chống khai thác IUU không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là trách nhiệm chính trị của từng cán bộ, từng ngành, từng địa phương. Nếu không làm tốt, ngành thủy sản và hình ảnh quốc gia sẽ đối mặt với hệ lụy nghiêm trọng. Vì vậy, tôi đề nghị các cấp, các ngành tập trung cao độ, hành động quyết liệt, tạo ra kết quả cụ thể, thiết thực trong từng ngày, từng việc từ nay đến hết tháng 9/2025” – ông Lê Văn Sử nhấn mạnh.