Nộp tiền mua đất nhưng không được giao đất
30 năm trước, ông Nguyễn Thanh Tùng (xã Tịnh Đông, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi) khi ấy mới 30 tuổi đã nộp 1,5 triệu đồng để mua đất ở khu dân cư (KDC) Đồng Cây Quen với mong muốn có nơi làm nhà, ổn định cuộc sống.
“Giai đoạn năm 1994-1995, số tiền 1,5 triệu đồng là rất lớn, tương đương 3 chỉ vàng. Tôi phải gom góp, vay mượn mới đủ. Trong khi đó, mỗi lô đất 120m2 ở khu dân cư ngay sát Đồng Cây Quen đã làm 2 năm trước chỉ 1 triệu đồng. Ai ngờ đến giờ này vẫn không thấy đất đâu” - ông Tùng cho hay.
Ông Tùng chỉ là một trong số nhiều hộ dân ở xã Tịnh Đông lâm vào hoàn cảnh trớ trêu như trên. Ba mươi năm, người qua đời, người từ thanh niên trai tráng trở nên già yếu, bệnh tật, nhưng lời hứa giao đất mãi không thành hiện thực.
Năm 1994, bà Nguyễn Thị Thu Thúy (60 tuổi, xã Tịnh Đông) mới lập gia đình nên gặp khó khăn về nhà ở. Nghe được thông tin một lô đất 120m2 ở Đồng Cây Quen có giá 1,5 triệu đồng, bà đã mượn tiền mang xuống nộp trước cho cán bộ xã 1 triệu đồng.
“Sau khi nộp tiền một thời gian, họ cấp mỗi người một khoảnh đất ở Đồng Cây Quen để làm ruộng và bảo sau này sẽ san ủi mặt bằng rồi chia lô, bốc thăm, ai trúng lô nào nhận lô đấy, nhưng từ đó để im luôn đến bây giờ” - bà Nguyễn Thị Thu Thúy cho hay.
Một số người dân chia sẻ, việc chính quyền xã đầu tư KDC Đồng Cây Quen nhằm chuyển đổi phần diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả và đáp ứng nhu cầu đất ở, để bà con mua làm nhà, mở cơ sở kinh doanh, phát triển kinh tế theo chủ trương “ly nông, không ly hương”.
“Trước tình hình đất ruộng Đồng Cây Quen không có nước, UBND xã Tịnh Đông tham mưu HĐND xã ban hành Nghị quyết đầu tư KDC trên khu vực này, sau đó thông báo trên hệ thống truyền thanh, ai có nhu cầu thì đăng ký mua đất nên chúng tôi đã nộp tiền rồi chờ đợi” - ông Trần Văn Chanh (xã Tịnh Đông) bày tỏ.
Trong các đợt tiếp xúc cử tri của HĐND các cấp hay tại buổi đối thoại của Bí thư Huyện ủy Sơn Tịnh với nhân dân xã Tịnh Đông, người dân nhiều lần phản ánh việc UBND xã Tịnh Đông đã thu tiền nhưng chưa giao đất ở KDC Đồng Cây Quen và mong muốn được giải quyết dứt điểm.
Tuy nhiên, việc xử lý những phản ánh, kiến nghị này lại không có kết quả như họ chờ đợi.
Ông Nguyễn Đông Viên - Phó Chủ tịch UBND xã Tịnh Đông xác nhận, giai đoạn 1994-1995, có thông tin địa phương quy hoạch khu dân cư, thông báo cho nhân dân ai có nhu cầu thì đóng góp ngân sách để sau này giao đất.
"Theo các quy định của pháp luật thì đến nay việc giao đất không thể thực hiện được. Địa phương cũng đã có ý kiến, tờ trình đề xuất lên các cấp có thẩm quyền để xem xét nhưng vẫn vướng các quy định về xét cấp đất ở địa phương" - ông Viên nói.
Vẫn chưa có hồi kết
Đồng Cây Quen nằm bên Quốc lộ 24B ở thôn Đồng Nhơn Bắc (xã Tịnh Đông, huyện Sơn Tịnh) có diện tích gần 1 ha do UBND xã Tịnh Đông quản lý.
Theo các tài liệu, cuối năm 1993, HĐND xã Tịnh Đông có chủ trương quy hoạch KDC Đồng Cây Quen để tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương và giao cho UBND xã Tịnh Đông lập hồ sơ trình UBND huyện Sơn Tịnh phê duyệt theo quy định.
Mặc dù KDC Đồng Cây Quen chưa được UBND huyện Sơn Tịnh phê duyệt nhưng UBND xã Tịnh Đông đã thông báo cho người dân đăng ký mua đất để ở tại Đồng Cây Quen với với giá từ 1-1,5 triệu đồng/lô.
Trong hai năm 1994-1995, có 28 người dân đăng ký, trong đó 27 người đã nộp tiền cho UBND xã Tịnh Đông (gồm 18 người có phiếu thu, giấy nhận tiền và 9 hộ không có phiếu thu tiền).
Trên 18 phiếu thu và giấy nhận tiền thể hiện nội dung: “Thu đóng góp đất Cây Quen”, “Thu lệ phí đất ở khu quy hoạch xứ đồng Cây Quen”, “Phí và đền bù đất Cây Quen”, “Thu tạm ứng mượn tiền đất Cây Quen”, “Thu tạm vay tiền đất Cây Quen” với tổng số tiền 21,5 triệu đồng.
Số tiền này được chi cho hoạt động của UBND xã Tịnh Đông giai đoạn 1994-1995, nhưng chứng từ hiện nay không còn nên không có cơ sở xác định đúng, sai.
Kết luận kiểm tra số 1769/KL-UBND ngày 6/9/2023 của UBND huyện Sơn Tịnh nêu rõ, KDC Đồng Cây Quen chưa được UBND huyện Sơn Tịnh phê duyệt nhưng UBND xã Tịnh Đông giai đoạn 1994-1995 đã thu tiền của 27 hộ dân để giao đất là trái thẩm quyền theo quy định của Luật Đất đai, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của người dân. Tuy nhiên, căn cứ Điều 19, Luật Đất đai 1993, tất cả các trường hợp trên không đủ hồ sơ, điều kiện để giao đất.
Để xảy ra sai phạm nêu trên, trước hết thuộc về tập thể UBND xã Tịnh Đông giai đoạn 1994-1995. Trong đó, người chịu trách nhiệm trực tiếp là Chủ tịch UBND xã, công chức địa chính và công chức kế toán của xã. Đồng thời, cũng có một phần trách nhiệm của Đảng ủy, HĐND xã trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát hoạt động của UBND xã, cần phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, cũng theo kết luận trên, do sự việc xảy ra trong giai đoạn 1994-1995 nên thời hiệu xử lý kỷ luật đã hết. Thêm vào đó, tập thể cán bộ UBND xã Tịnh Đông trước đây đã nghỉ chế độ, có người đã mất nên không xem xét xử lý kỷ luật.
Đối với giai đoạn 2019-2022, giao Chủ tịch UBND xã Tịnh Đông chủ trì họp rút kinh nghiệm về những thiếu sót khi không xem xét xử lý, giải quyết đơn thư liên quan vụ việc Đồng Cây Quen của các hộ dân.
Không đồng ý với nhiều điểm trong kết luận, người dân tiếp tục làm đơn khiếu nại với lý do việc nộp tiền mua đất là hợp pháp, xuất phát từ chủ trương của xã Tịnh Đông.
