Cảnh giác với trào lưu tạo ảnh bảo tàng bằng AI

Sự hấp dẫn của trào lưu này nằm ở chỗ người dùng vừa là nhân vật trung tâm, vừa là “khách tham quan” trong một triển lãm ảo. Nhưng để tạo nên bức ảnh, người dùng phải tải chân dung cá nhân lên hệ thống AI. Với công nghệ học máy, dữ liệu khuôn mặt không chỉ dừng ở hình ảnh hiển thị, mà có thể được phân tích, lưu trữ và huấn luyện cho nhiều mục đích khác.

Đáng lo ngại là dữ liệu sinh trắc học gần như không thể thay đổi như số điện thoại hay mật khẩu. Một khi bị khai thác trái phép, người dùng khó có thể khắc phục hậu quả. Trong thời đại deepfake, khuôn mặt có thể bị “ghép” vào video nhạy cảm, gây ảnh hưởng danh dự. Thậm chí, dữ liệu khuôn mặt còn bị sử dụng để vượt qua công nghệ xác thực sinh trắc trong ngân hàng, ví điện tử hoặc hệ thống kiểm soát ra vào.

Không chỉ vậy, mỗi bức ảnh kỹ thuật số đều chứa metadata: vị trí, thời gian chụp, thiết bị sử dụng. Nếu không xóa trước khi tải lên, người dùng đã vô tình để lộ hành trình di chuyển, địa điểm sinh sống. Khi kết hợp với dữ liệu trên mạng xã hội, kẻ xấu có thể dựng lại “hồ sơ số” cá nhân, phục vụ cho các hoạt động giám sát hoặc lừa đảo.

Mặt khác, một rủi ro khác đến từ các “form CapCut” hay “mẫu AI” được chia sẻ tràn lan trên TikTok. Không ít đường link ẩn chứa phần mềm độc hại, có thể bí mật cài đặt mã gián điệp hoặc truy cập thư viện ảnh, danh bạ và thông tin tài chính trên thiết bị…

Các chuyên gia cho rằng, một trào lưu tưởng chừng vô hại nhưng có thể trở thành “cửa ngõ” cho tội phạm mạng. Người dùng không nên “đu trend” một cách vô thức mà cần trang bị kiến thức tự bảo vệ.

Chuyên gia của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia khuyến nghị, trước hết, hãy lựa chọn ứng dụng chính thống, hạn chế tải về các bản mẫu không rõ nguồn gốc. Việc đọc kỹ điều khoản bảo mật cũng quan trọng, bởi đây là nơi quy định rõ dữ liệu được lưu trữ, chia sẻ hay khai thác ra sao.

Người dùng có thể giảm rủi ro bằng cách dùng ảnh đã chỉnh sửa nhẹ, hạn chế độ nét để giảm nguy cơ bị nhận diện sinh trắc học. Trước khi tải lên, nên xoá metadata bằng các công cụ hỗ trợ, tránh để lộ thông tin vị trí và thời gian. Bên cạnh đó, cần thận trọng khi đăng ảnh công khai; không nên đưa toàn bộ bộ sưu tập cá nhân lên mạng.

Theo các chuyên gia, “miễn phí” trên nền tảng số thường đi kèm đánh đổi. Nếu sản phẩm đầu ra là ảnh đẹp mắt, thì sản phẩm thật sự mà các nền tảng thu về chính là dữ liệu người dùng. Một bức ảnh nghệ thuật có thể chỉ là niềm vui ngắn ngủi, nhưng dữ liệu bị lạm dụng lại để lại hậu quả lâu dài.

Trào lưu tạo ảnh bảo tàng bằng AI cho thấy sức sáng tạo vô hạn của công nghệ và sức hút của mạng xã hội. Nhưng trong kỷ nguyên số, mỗi cú click đều để lại dấu vết và liệu một khoảnh khắc “ảo giác nghệ thuật” có đáng để đánh đổi sự an toàn thông tin cá nhân hay không là câu hỏi mà mỗi người dùng cần tìm lời giải đáp.