Cao Bằng: khai thác tiềm năng rừng để phát triển hài hòa, bền vững

Đối mặt với không ít khó khăn

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng, hiện nay, diện tích đất lâm nghiệp của tỉnh Cao Bằng chiếm gần 80% diện tích tự nhiên, với tỷ lệ che phủ rừng đạt 55,06% vào năm 2025. Diện tích có tiềm năng phát triển kinh tế rừng hơn 515.000 ha, bao gồm toàn bộ quy hoạch rừng phòng hộ và rừng sản xuất.

Toàn tỉnh đang bảo vệ hơn 348.000 ha rừng tự nhiên, trong đó rừng đặc dụng 14.308 ha, rừng phòng hộ 196.000 ha, rừng sản xuất 126.900 ha. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đối mặt không ít khó khăn như: địa hình hiểm trở, dân cư phân tán, giao thông đi lại khó khăn khiến công tác tuần tra, kiểm soát còn nhiều hạn chế. Một số nơi, việc quản lý rừng cộng đồng chưa chặt chẽ; tình trạng khai thác lâm sản trái phép, đốt nương làm rẫy vẫn còn xảy ra. Nguồn lực đầu tư cho bảo vệ rừng còn hạn chế, trong khi tác động của biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng, làm tăng nguy cơ cháy rừng, sạt lở đất.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Chương trình bảo vệ và khai thác hiệu quả kinh tế rừng giai đoạn 2025 - 2030 nhằm góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh, nâng cao thu nhập và sinh kế bền vững cho người dân, tạo nền tảng quan trọng để tỉnh phát triển kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, hội nhập, thích ứng với biến đổi khí hậu, gắn với bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh, quốc phòng vùng biên giới.

Theo chương trình, mục tiêu chung đến năm 2030, tỉnh Cao Bằng tiếp tục: duy trì độ che phủ rừng đạt 56,15%; tăng giá trị thu nhập từ rừng sản xuất lên 1,2 lần/ha so với năm 2025; phát triển 3.000 ha cây quế, hồi và 500 ha cây dược liệu quý dưới tán rừng; xây dựng vùng trồng đạt tiêu chuẩn GACP-WHO, hình thành chuỗi giá trị sản phẩm lâm nghiệp; phát triển ít nhất một mô hình du lịch sinh thái dựa vào rừng, gắn với bảo tồn thiên nhiên và bản sắc văn hóa dân tộc; hình thành thị trường tín chỉ carbon rừng, mở ra hướng đi mới cho kinh tế xanh, góp phần thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam.

Triển khai đồng bộ nhiều biện pháp để phát triển rừng

Để bảo vệ, phát triển rừng, những năm qua, tỉnh Cao Bằng đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp: giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng, hỗ trợ sinh kế thay thế cho người dân sống phụ thuộc vào rừng; hỗ trợ người dân tham gia các mô hình kinh tế lâm nghiệp: trồng rừng sản xuất, chế biến lâm sản, phát triển lâm sản ngoài gỗ; gắn phát triển kinh tế rừng với chương trình giảm nghèo bền vững; tăng cường lực lượng kiểm lâm cơ sở, đẩy mạnh tuyên truyền và kiểm soát khai thác lâm sản trái phép. Nhờ đó, tình trạng phá rừng, xâm lấn đất rừng giảm rõ rệt, nhiều khu vực rừng tự nhiên được phục hồi xanh tốt.

Đẩy mạnh công tác trồng rừng theo hướng tăng diện tích, nâng cao chất lượng rừng trồng và giá trị sinh thái. Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh phấn đấu trồng mới gần 2.000 ha rừng mỗi năm, tập trung vào cây bản địa, cây gỗ lớn có giá trị kinh tế cao. Nhiều địa phương đã triển khai mô hình trồng rừng kết hợp cây dược liệu dưới tán, tạo sinh kế bền vững và mở ra hướng phát triển mới cho kinh tế lâm nghiệp.

Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực lâm nghiệp, huy động nguồn vốn xã hội hóa, hợp tác quốc tế trong nghiên cứu và bảo tồn thiên nhiên.

Song song đó, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (PFES) trở thành động lực kinh tế quan trọng, với tổng kinh phí chi trả hằng năm gần 30 tỷ đồng, góp phần nâng cao thu nhập, ý thức và trách nhiệm của người dân trong công tác bảo vệ, phòng cháy chữa cháy rừng.

Với hướng đi này, Cao Bằng đang từng bước khai thác hợp lý tiềm năng rừng gắn với bảo tồn hệ sinh thái, phát triển kinh tế lâm nghiệp và du lịch sinh thái bền vững để rừng thực sự trở thành “nguồn lực phát triển xanh”.