Trưng bày “Cung trầm Tháng 7” là câu chuyện cảm động về ý chí kiên cường, sự hy sinh anh dũng của những chiến sĩ yêu nước, cách mạng khi bị địch bắt, giam trong ngục Hỏa Lò. Trưng bày gồm 3 nội dung: "Khát vọng non sông", "Dưới ngọn cờ hồng" và "Mãi mãi khắc ghi".
Nội dung thứ nhất "Khát vọng non sông" - khắc họa những câu chuyện về gương hy sinh lẫm liệt của các chiến sĩ yêu nước, bị giam tại Nhà tù Hỏa Lò đầu thế kỷ XX. Sau khi bị thực dân Pháp đàn áp, bắt giữ, nhiều người đã bị kết án tử hình, chung thân; bị lưu đày đến Nhà tù Côn Đảo và các thuộc địa xa xôi của nước Pháp. Dù không thành công nhưng tấm lòng sắt son, sự hy sinh của các chiến sĩ mãi lưu truyền sử xanh.
Từ năm 2017, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò đã phối hợp với Ban liên lạc chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò và các nhà hảo tâm tổ chức thăm hỏi, tặng quà tri ân các cựu tù chính trị bị đau ốm, có hoàn cảnh khó khăn. Càng trân trọng và tự hào về lịch sử bao nhiêu, chúng ta càng ý thức sâu sắc rằng, nền độc lập tự do, hòa bình, thống nhất của hôm nay phải đổi bằng máu xương, tuổi xuân, hạnh phúc của biết bao thế hệ. Thắp lửa tri ân công lao của các thế hệ đi trước là điều thế hệ hôm nay phải luôn ghi lòng, tạc dạ.
Trưởng Ban quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò Nguyễn Thị Bích Thủy
Với nội dung "Dưới ngọn cờ hồng", trưng bày khắc họa bước ngoặt to lớn trong lịch sử đất nước giai đoạn những năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam chính thức được thành lập. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam đã giành được nhiều thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Hàng nghìn chiến sĩ bị thực dân Pháp bắt giam và hy sinh bất khuất vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, trong đó có những người con ưu tú, như các đồng chí: Nguyễn Phong Sắc, người trực tiếp chỉ đạo phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh; Nguyễn Hoàng Tôn, một trong những đảng viên trẻ tuổi và đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam; Nguyễn Ngọc Vũ, Bí thư chính thức đầu tiên của Đảng bộ thành phố Hà Nội…
Ở nội dung thứ ba - “Mãi mãi khắc ghi” nói về các hoạt động tri ân lớp người đi trước, thể hiện nét đẹp nhân văn của dân tộc.
Không gian trưng bày được thể hiện với hai màu chủ đạo: Đen và đỏ, với điểm nhấn là đài sen, thể hiện lòng biết ơn của thế hệ hôm nay đến những người đã dâng hiến trọn tuổi thanh xuân và tính mạng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Tiến Hà, Trưởng ban liên lạc các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đầy tại Nhà lao Hỏa Lò kể lại, ông bị bắt vào Nhà tù Hỏa Lò vì tham gia chỉ huy đợt cướp tù nhân ở Nhà thương Phủ Doãn.
Dù việc cướp tù thành công nhưng sau đó quân Pháp bắt được và tra tấn ông rất dã man. Chúng vừa dùng đòn đánh bằng điện, dùng vũ lực, vừa dụ dỗ quy phục chính quyền Pháp, từ việc mời ăn để giữ thân thể, lấy gia đình để thuyết phục nhưng ông quyết không khai. Bị địch tra tấn chết đi sống lại nhiều lần nhưng ông vẫn một lòng kiên trung với Đảng và Tổ quốc.
Tại lễ trưng bày, một trong những điểm nhấn hấp dẫn là hoạt cảnh về cuộc đấu tranh đòi tăng lượng nước sinh hoạt của các tù chính trị cạnh nhà tắm tập thể được phục dựng và hoạt cảnh về những ngày tháng cuối cùng của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh - Bí thư Xứ ủy Bắc Kỳ, trong xà lim tử hình của Nhà tù Hỏa Lò.
Trưng bày diễn ra đến hết ngày 31/10/2022 tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò.
