Đó là các kiến nghị tại "Hội nghị Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu", do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam tổ chức ngày 21/9.
Lỗ chồng lỗ
Từ thực tiễn của doanh nghiệp, Giám đốc Công ty TNHH MTV Xăng dầu Chiến Thắng Yên Bái Nguyễn Thị Sinh cho biết, đơn vị đang đối mặt rất nhiều khó khăn do mức chiết khấu hiện nay thấp. Cách đây 6 năm, mức chiết khấu khoảng 600 đồng/lít, doanh nghiệp mới đủ chi phí vận hành.
Hiện doanh nghiệp có 5 cửa hàng và 10 đại lý, hàng hóa chiết khấu bằng 0 đồng/lít giao tại kho Đức Giang (Hà Nội), vận chuyển từ Đức Giang đến Yên Bái chi phí khoảng 450 đồng/lít.
"Các đại lý của doanh nghiệp cách TP Yên Bái khoảng 100 - 120km, chủ yếu là đường đất, vùng sâu, vùng xa, thậm chí mùa lũ lụt việc vận chuyển đi lại còn khó khăn hơn nhiều. Doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu tại kho Đức Giang chiết khấu bằng 0 đồng/lít, có thời điểm cao hơn là 20 đồng/lít, 70 đồng/lít. Trong khi đó, chi phí vận chuyển xăng dầu từ kho Đức Giang đến các đại lý đều ở vùng sâu, vùng xa, chi phí khoảng 700 đồng/lít đang gây khó cho hoạt động kinh doanh” - bà Nguyễn Thị Sinh thông tin.
Doanh nghiệp chia sẻ thêm, trong khi đường đèo núi, mưa không đi được, chờ mưa rút đi mới qua được, thậm chí xe đi qua bánh trước lên được, 2 bánh sau không đi được nên xệ xuống, lại mất thêm chi phí xe kéo. Mức chiết khấu doanh nghiệp tính toán phải khoảng 1.200 - 1.300 đồng/lít mới đủ để bù trừ chi phí cho đơn vị.
Về tình trạng cung ứng xăng dầu, bà Nguyễn Thị Sinh chia sẻ, từ khoảng tháng 8/2022 đến nay, tình trạng khan hiếm, đứt hàng xảy ra liên tục, không có hàng để cấp. Thời gian trước, doanh nghiệp đầu mối cấp xăng dầu cho công ty theo sản lượng bình quân của 3 tháng trước đó, song hiện khi nào có hàng mới cấp. Thời điểm đó khoảng 27 m3/ngày là cả xăng và dầu, trong khi khu cầu thực tế của 5 cửa hàng và 10 đại lý của doanh nghiệp gấp khoảng 2,5 lần con số đó.
Đồng quan điểm, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Cổ phần Dầu khí Sơn Hải Nguyễn Đức Hạnh cho biết, doanh nghiệp hiện gặp rất nhiều khó khăn trong kinh doanh. Trong đó, về chiết khấu (hoa hồng), từ tháng 7/2022 đến nay, các đầu mối nhập khẩu cho thương nhân phân phối xăng dầu và doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu rất thấp, có những thời điểm chiết khấu bằng 0 và 50 - 100 đồng/lít tại kho đầu nguồn.
“Với chiết khấu như vậy, thương nhân càng bán càng lỗ, chi phí không đủ bù đắp cho chi phí kinh doanh cố định, lỗ chồng lỗ. Trong khi các cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương yêu cầu phải bán hàng và không được phép đóng cửa” - ông Nguyễn Đức Hạnh thẳng thắn.
Mong tính đúng, tính đủ
Về chi phí tối thiếu cho 1 lít xăng dầu từ cảng đầu nguồn cho đến khâu bán lẻ, ông Nguyễn Đức Hạnh cũng cho hay, doanh nghiệp đang thực chi từ kho đầu nguồn về cửa hàng, tính bình quân cửa hàng gần cũng như cửa hàng xa khoảng 250km. Với giá thành vận tải khoảng 150 đồng/lít thực tế/km có hàng tương ứng khoảng 375 đồng/lít thực tế.
Xăng dầu là hàng hóa nên cần tuân theo quy luật thị trường một cách khách quan, càng không nên đưa ra các quy định độc quyền đầu vào nhằm thủ tiêu cạnh tranh, bởi nó sẽ gây ra rất nhiều hệ lụy. Nghị định 83/NĐ-CP/2014 và 95/NĐCP/2021 hiện đang quy định mỗi đại lý bán lẻ xăng dầu tại một thời điểm chỉ được mua hàng của 1 đơn vị cung cấp.Nếu muốn thay đổi nhà cung cấp thì phải đổi giấy phép, mà mỗi lần thay đổi giấy phép thì phải làm nhiều thủ tục, mất thời gian, công sức của doanh nghiệp. Đồng thời cây xăng sẽ phải ngừng bán hàng một thời gian kể từ khi ký thanh lý với bên bán cũ để chuyển sang bên bán mới.
Đại diện doanh nghiệp tư nhân Văn Phúc Lê Thị Nhã
Hao hụt từ kho đầu nguồn về cửa hàng theo Thông tư 43/2015/TT-BCT ngày 8/12/2015 có hiệu lực từ ngày 1/5/2016: Hao hụt vận chuyển đường bộ đối với xăng: 0,071%/100 km; hao hụt vận chuyển đường bộ đối với dầu 0,035 %/100 km.
Vị này dẫn chứng, với xe Xitec 22.000m3 vận chuyển 250km, hao hụt vận chuyển xăng: 22.000 x 0,071% x 250/100 = 39,05 (lít); hao hụt vận chuyển dầu: 22.000 x 0,035% x 250/100 = 19,25 (lít). Chưa kể, hàng loạt các chi phí khác cho vận hành hoạt động theo đúng quy định...
“Giá thành thực tế phải chi phí cho 1 lít xăng từ khâu vận chuyển, kho đầu nguồn đến khâu bán lẻ tại cửa hàng 1.217 - 1.341 đồng/lít; giá thành thực tế phải chi phí cho 1 lít dầu từ khâu vận chuyển, kho đầu nguồn đến khâu bán lẻ tại cửa hàng: 1.130 - 1.254 đồng/lít” - ông Nguyễn Đức Hạnh cho hay.
Đồng thời cho biết, theo điều 11 của Thông tư 104/2021/TT-BTC ngày 18/11/2021 có hiệu lực từ ngày 2/1/2022, lợi nhuận định mức không thay đổi được áp dụng tối đa 300 đồng/lít. Để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, an sinh xã hội, phục vụ phát triển kinh tế xã hội cho đất nước, 1 lít xăng dầu chi phí tối thiểu phải từ: Đối với xăng: 1.517 - 1.641 đồng/lít; đối với dầu: 1.430 - 1.554 đồng/lít mới đảm bảo và bù đắp được chi phí trong kinh doanh xăng dầu cho thương nhân phân phối cũng như đại lý bán lẻ xăng dầu.
Qua thực tế ở trên, doanh nghiệp đề nghị các cơ quan, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam tổng hợp những đề xuất, kiến nghị sớm có văn bản báo cáo về trên. “Đặc biệt, Bộ Tài chính sớm cập nhật, xem xét một số kiến nghị trên để tính đúng, tính đủ chi phí kinh doanh thực tế của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối hiện nay” - ông Nguyễn Đức Hạnh nhấn mạnh.
Theo ông Nguyễn Đức Hạnh, các cơ quan quản lý Nhà nước kiểm soát chặt chẽ giá thành đầu vào của các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu, đảm bảo tính đúng, tính đủ chi phí thực tế cho các đầu mối nhập khẩu. Nhà nước có quy định yêu cầu các đầu mối nhập khẩu cho các tổng đại lý, đại lý chiết khấu hoa hồng mức tối thiểu để đảm bảo đủ chi phí trong kinh doanh...
Tiếp thu, tham mưu để điều chỉnh
Trước những băn khoăn, kiến nghị, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Hoàng Anh Tuấn hết sức chia sẻ với các doanh nghiệp, thương nhân kinh doanh xăng dầu. Vị này nói, Việt Nam sản xuất được 70 - 75% xăng dầu, nhập khẩu trên dưới 20%, đáp ứng nhu cầu trên 23 triệu m3/năm. Mục tiêu then chốt đầu tiên là đáp ứng nguồn cung xăng dầu trong bối cảnh khó khăn.
“Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn nhưng phải nhìn thẳng vấn đề là lĩnh vực thương mại đã xây dựng đến nay trên dưới 17.000 cửa hàng xăng dầu đi đến tận vùng sâu, vùng xa. Vấn đề điều hành, chiến khấu, chúng tôi chỉ là đơn vị tham mưu chính sách. Bản chất cuối cùng của chính sách là thực tiễn, thực tiễn khó khăn thì tiếp thu, điều chỉnh làm sao cho đúng thực tiễn phát sinh” - ông Hoàng Anh Tuấn nói.
Do đó, về các cửa hàng kinh doanh xăng dầu, điều đầu tiên đầu mối là Sở Công Thương địa phương. Về điều hành giá xăng dầu, quan điểm tham mưu phải có sự hài hòa giữa Nhà nước, doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và doanh nghiệp tiêu dùng xăng dầu, người dân. ''Tuy nhiên, chính sách ra đời cũng còn chưa tiếp cận hết, chúng tôi sẽ tiếp thu ý kiến tiếp tục tham mưu, điều chỉnh để hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp, người tiêu dùng'' - ông Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh.
Doanh nghiệp đang quan tâm khi không có đầy đủ nguồn cung cho cửa hàng bán lẻ do nguyên nhân khách quan như khoảng cách xa, chưa đủ vận chuyển lên để bán, lực lượng quản lý thị trường yêu cầu vẫn phải mở cửa hàng để bán.
Thời gian qua, thống kê có một số cửa hàng đúng là thực sự hết xăng dầu, bồn chứa không có xăng. Chúng tôi báo cáo ngay về Bộ trưởng tình hình thực tế như vậy. Bộ Công Thương đã ban hành 3 quyết định thành lập 3 đoàn kiểm tra, giám sát đôn đốc doanh nghiệp, kiểm tra làm sao kinh doanh xăng dầu ổn định; đồng thời tiếp nhận thông tin phản ánh từ người dân, doanh nghiệp trong việc có hay không có việc đầu cơ găm hàng, không bán hàng cho người dân.
Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Tổng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) Nguyễn Đức Lê
