Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước xảy ra nhiều vi phạm ở các dự án nhà ở có chuyển đổi đất của doanh nghiệp Nhà nước. Trong quá trình các nhà máy, trụ sở doanh nghiệp Nhà nước đưa ra khỏi khu vực trung tâm đô thị đã có hàng loạt khu “đất vàng” được chuyển từ sở hữu Nhà nước sang sở hữu tư nhân, gây thất thoát tài sản quy mô lớn.
Cuối tháng 7/2021, Thanh tra Chính phủ thông báo kết luận thanh tra, chỉ tên nhiều doanh nghiệp đã không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư, tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ, như: Dự án 69 Vũ Trọng Phụng (Rivera Park Hà Nội của Công ty Long Giang Land); Dự án 108 Nguyễn Trãi (Dự án King Place của Anphanam); Dự án 44 Yên Phụ (Hanoi Aqua Central của Công ty Cổ Phần Tháp nước Hà Nội)...
Tuy nhiên, số lượng các dự án sai phạm về đất đai vẫn chiếm số lượng lớn. Đối với các vụ hành chính, khiếu kiện hành chính về đất đai chiếm số lượng nhiều nhất và có tính chất phức tạp nhất, chiếm trên 70% số vụ án tòa án thụ lý, giải quyết.
Nhằm thực hiện nhiệm vụ được giao tại Định hướng Chương trình thanh tra năm 2022 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và chỉ đạo của Ban chỉ đạo T.Ư về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại chương trình công tác số 14, Tổng Thanh tra Chính phủ vừa yêu cầu các bộ, ngành, địa phương báo cáo kết quả thanh tra việc chuyển đổi đất của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở giai đoạn 2011 - 2021.
Yêu cầu đơn vị báo cáo nêu rõ các nội dung: Tình hình, kết quả chuyển đổi mục đích sử dụng đất (gồm tổng số vị trí, diện tích đất của doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa đã thực hiện chuyển đổi sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở); Tổng số vị trí, diện tích đất đai chuyển đổi theo hình thức giao đất, cho thuê đất có thông qua và không qua đấu giá; báo cáo rõ số cuộc thanh tra đã thực hiện, số cuộc đã và chưa ban hành kết luận thanh tra.
Về nghĩa vụ tài chính, yêu cầu báo cáo kết quả thanh tra việc thực hiện nghĩa vụ tài chính đất đai, tổng số tiền phải thu, số đã thu, số tiền còn nợ (chưa thu được) trong quá trình chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất sản xuất kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở.
Đặc biệt, Tổng Thanh tra Chính phủ yêu cầu báo cáo kết quả thanh tra phải tổng hợp được những vi phạm pháp luật được phát hiện qua thanh tra, trong đó có vi phạm của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, chủ dự án, tổng hợp vi phạm về kinh tế, tài chính, đất đai. Đồng thời, đưa ra kiến nghị xử lý về kinh tế, tài chính, đất đai; xử lý kỷ luật hành chính, hình sự, chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra và kiến nghị về hoàn thiện cơ chế, chính sách.
Theo đại diện Thanh tra Chính phủ, đây là đợt thanh tra toàn diện trên cả nước về việc quản lý, sử dụng đất đai của tất cả doanh nghiệp cổ phần hóa, doanh nghiệp Nhà nước lớn nhất trong 10 năm qua. Nhằm phát hiện những bất cập trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở thương mại để bán.
