Chủ tịch Nguyễn Đức Chung: Hà Nội đúc rút nhiều bài học đắt giá về trách nhiệm công vụ

Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung và Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản Đoàn Minh Huấn đồng chủ trì hội thảo. Tham dự hội thảo có đại diện lãnh đạo các Bộ, ban, ngành T.Ư, các nhà khoa học.

Tại đây, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung đã có bài phát biểu báo cáo đề dẫn và khai mạc Hội thảo. Báo Kinh tế & Đô thị trân trọng giới thiệu đến bạn đọc.

Hôm nay, UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Tạp chí Cộng sản tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Nâng cao trách nhiệm công vụ, đẩy mạnh dân vận chính quyền phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội trong điều kiện mới”. Thay mặt Ban tổ chức, tôi xin trân trọng cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học, các Quý vị đại biểu đã dành thời gian đến tham dự buổi Hội thảo rất có ý nghĩa  này.

Từ góc độ nghiên cứu lý luận và thưc tiễn đều cho thấy: Một nền hành chính muốn hoạt động hiệu lực, hiệu quả phải dựa trên cơ sở một đội ngũ cán bộ, công chức có ý thức cao về bổn phận và trách nhiệm công vụ trong quản lý nhà nước, thi hành pháp luật và phục vụ nhân dân. Trách nhiệm công vụ bao hàm cả những ràng buộc thuộc phạm trù pháp lý lẫn phạm trù đạo đức, có những chuẩn mực chung ở mọi nền hành chính, đồng thời, có những yêu cầu, nguyên tắc riêng phù hợp với thể chế chính trị và tổ chức bộ máy nhà nước của mỗi quốc gia.

Trong tổng thể chiến lược cải cách hành chính của mình, Hà Nội đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Trong hai nhiệm kỳ (khóa XV, XVI), Thành ủy Hà Nội ban hành Chương trình số 08 “Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm và chất lượng phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2011-2015 và 2016-2020”, trong đó xác định một trong ba mục tiêu quan trọng của chương trình là: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đồng bộ, thực sự trong sạch, vững mạnh, có đủ trình độ, phẩm chất, đạo đức và năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, trọng tâm là tạo bước chuyển mạnh về kỷ luật, kỷ cương, ý thức, trách nhiệm, chất lượng phục vụ nhân dân”. Với những quyết tâm, nỗ lực không ngừng, mục tiêu trên được cụ thể hóa và thực hiện xuyên suốt gần 10 năm qua, tạo nên những bước chuyển tích cực về chất lượng nền công vụ phục vụ của Thủ đô nói chung và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nói riêng, nhất là về ý thức chấp hành và thực thi trách nhiệm công vụ.

Với mục tiêu lấy người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm để phục vụ, trong thời gian qua tất cả hệ thống bộ máy chính trị của Thành phố đã quyết tâm thực hiện việc tăng cường trật tự, kỷ cương hành chính; nâng cao vai trò nêu gương, đạo đức công vụ, tinh thần, thái độ, ý thức, văn hóa ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức các cấp của thành phố tại công sở, nơi cư trú và nơi công cộng, lấy đó là cốt lõi để lan tỏa, nhân rộng ra các tầng lớp nhân dân, từng bước xây dựng trật tự, kỷ cương trong xã hội. Năm 2017, thành phố Hà Nội đã lựa chọn chủ đề là “Năm kỷ cương hành chính”; năm 2018 là năm “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị”; chủ đề công tác này tiếp tục được Thành phố triển khai thực hiện trong năm 2019. Cùng với việc tiếp tục đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các ngành, các cấp, Thành phố quyết tâm đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện tinh giản biên chế gắn với vị trí việc làm theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 18 và 19 Hội nghị Trung ương 6 khóa XII; là địa phương đầu tiên trong cả nước phê duyệt xong Bản mô tả công việc và Khung năng lực vị trí việc làm trong toàn bộ các cơ quan hành chính và các đơn vị sự nghiệp. Đến nay, Thành phố và các cơ quan, đơn vị thuộc Thành phố đã thực hiện công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá theo vị trí việc làm, bước đầu mang lại hiệu quả.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được thực hiện theo Đề án “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thành phố Hà Nội giai đoạn 2016-2020”; Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng hàng năm; gắn với việc hoàn thiện, bổ sung kiến thức theo đúng vị trí việc làm. Đặc biệt, Thành phố đã ban hành và thực hiện có hiệu quả Kế hoạch về đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý cho cán bộ là Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn, trưởng – phó phòng chuyên môn thuộc sở, UBND cấp huyện; đảm bảo đến năm 2020, 100% cán bộ chủ chốt cấp cơ sở được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

Công tác đánh giá, phân loại cán bộ, công chức được Thành phố có nhiều đổi mới như việc đánh giá hàng tháng đối với cán bộ, công chức, viên chức và lao động hợp đồng trong hệ thống chính trị và Giám đốc các Sở chuyên ngành chấm điểm Trưởng các phòng chuyên môn cấp sở và UBND cấp huyện, Chủ tịch cấp huyện chấm điểm Chủ tịch cấp xã… Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội được triển khai sâu rộng; kỷ luật, kỷ cương hành chính được đặc biệt quan tâm, kịp thời chấn chỉnh, xử lý các trường hợp vi phạm; thái độ, lề lối làm việc của công chức đã có chuyển biến tích cực, rõ nét. Thành phố đã tổ chức Hội nghị quán triệt kỷ cương hành chính và phát động phong trào “Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thi đua thực hiện văn hóa công sở và nơi công cộng” đến 3.700 cán bộ chủ chốt cấp cơ sở.

Cùng với việc tập trung nâng cao trách nhiệm công vụ, Thành phố đã phối hợp thực hiện có hiệu quả năm “Dân vận chính quyền” - năm cả hệ thống chính trị đồng lòng, chung sức làm công tác dân vận, trong đó các cấp chính quyền của thành phố là nòng cốt, đi tiên phong. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền từ thành phố tới cơ sở thực hiện tốt việc tiếp xúc, đối thoại với Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội và nhân dân trên địa bàn. Việc tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm dân chủ, công khai trong quá trình đối thoại, kịp thời giải quyết những phát sinh ngay tại cơ sở, được dư luận đồng tình, qua đó góp phần quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, chính quyền địa phương, phát huy dân chủ trực tiếp, củng cố và tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền và nhân dân. Các đồng chí lãnh đạo Thành phố đã đối thoại trực tiếp với công dân tại một số “điểm nóng”, nổi cộm, để kịp thời chỉ đạo giải quyết đối với một số vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người phức tạp; kịp thời chỉ đạo các quận, huyện, thị xã, sở, ngành có liên quan tập trung giải quyết dứt điểm các vụ khiếu nại, tố cáo theo đúng quy định, đề xuất phương án giải quyết có lý, có tình, có tính khả thi cao, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân; đồng thời, xử lý theo quy định của pháp luật những trường hợp lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo, kích động tập trung đông người, gây mất an ninh, trật tự trên địa bàn. Việc nâng cao trách nhiệm công vụ kết hợp với công tác “dân vận chính quyền khéo”có đóng góp quan trọng vào sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

- Chỉ số CCHC xếp thứ 2/63 tỉnh, Thành phố; Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2018 xếp thứ 9/63 tỉnh, Thành phố, tăng 4 bậc so với năm 2017, tăng 15 bậc so với năm 2015, cao nhất từ trước đến nay và nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc nhất.  Chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) năm 2018 tăng 16 bậc so với năm 2017 về đích sớm 02 năm so với mục tiêu nhiệm kỳ.

- Những nỗ lực trong công tác CCHC, nâng cao trách nhiệm công vụ, đẩy mạnh dân vận chính quyền đã thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô, đóng góp tích cực trong tăng trưởng cả nước giai đoạn 2016-2020: GRDP ước tăng 7,37% - cao hơn trung bình giai đoạn 2011-2015 (6,93%) và cả nước (ước 6,74%); GRDP/người ước đạt  5.450 USD – gấp 1,32 lần năm 2015. Tổng vốn đầu tư phát triển: 1,742 triệu tỷ đồng, bằng khoảng 37% GRDP. Đầu tư nước ngoài giai đoạn 2016-2019 đạt: 22,1 tỷ USD, gấp 3,5 lần giai đoạn 2011-2015. Năm 2019, vốn đăng ký đạt mức kỷ lục 8,35 tỷ USD, cao nhất sau 30 năm mở cửa và hội nhập và là năm thứ 2 liên tiếp dẫn đầu cả nước. Mô hình tăng trưởng chuyển biến tích cực: Mức độ đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đạt 51,9%, cao hơn giai đoạn 2011-2015 (31,2%). Năng suất lao động 2016-2020 ước tăng 6,05% (vượt mục tiêu từ 5,4-5,9%), cao hơn  giai đoạn 2011-2015 (5,2%). Hà Nội đóng góp 19,7% tăng trưởng GDP cả nước, 19% tổng thu ngân sách, 5,68% kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận: công tác lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ, nội dung cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm công vụ, đẩy mạnh dân vận chính quyền của một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự quyết liệt đặc biệt là các đơn vị trực thuộc các Sở, ngành (đơn vị cấp 2), các đơn vị cấp xã. Chỉ số hiệu quả và quản trị hành chính công cấp tỉnh năm 2018 của Thành phố đang đứng ở vị trí thấp, Chỉ số năng lực cạnh tranh năm 2018 còn 04 Chỉ số thành phần cần tiếp tục có giải pháp để cải thiện thứ hạng trong thời gian tới. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có nơi, có chỗ chưa đồng đều, nhất là năng lực phát hiện vướng mắc, tham mưu, đề xuất biện pháp giải quyết; chưa thay đổi thói quen, lề lối làm việc cũ.

Việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương hành chính tại một số cơ quan, đơn vị chưa nghiêm, một số công chức, viên chức chưa thật sự tự giác trong việc chấp hành. Vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức của thành phố có ý thức và năng lực thực thi công vụ hạn chế; tình trạng vi phạm trách nhiệm công vụ, đạo đức công vụ, hách dịch, sách nhiễu, gây phiền hà, lạm quyền, cửa quyền, cậy quyền vẫn còn xảy ra; thái độ ứng xử của một số công chức thiếu chuẩn mực, vô cảm trước những vấn đề bức thiết của đời sống dân sinh, gây bức xúc trong nhân dân;…

Trong rất nhiều vấn đề tại diễn đàn Hội thảo hôm nay, Ban Tổ chức Hội thảo trân trọng đề nghị các nhà khoa học, các nhà lãnh đạo, quản lý, từ kết quả nghiên cứu của bản thân, từ kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn của địa phương, cơ sở cùng trao đổi, thảo luận góp phần làm sáng tỏ một số nội dung chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, kiến giải rõ hơn một số vấn đề lý luận về “trách nhiệm công vụ” và “dân vận chính quyền”, nhất là khái niệm “trách nhiệm công vụ” từ phương diện pháp lý, chính trị, xã hội; các khái niệm có liên quan như “đạo đức công vụ”, “trách nhiệm chính trị”, “trách nhiệm hành chính”, “trách nhiệm pháp lý”, “trách nhiệm giải trình”…; bản chất, nguồn gốc, nội dung, phương thức thực hiện“dân vận chính quyền”… Về mối quan hệ giữa thực thi trách nhiệm công vụ và dân vận chính quyền. Đặc biệt, những vấn đề lý luận trên cần được soi chiếu làm sáng rõ hơn từ chính thực tiễn của Hà Nội, cũng như tham chiếu một số kinh nghiệm quốc tế về trách nhiệm công vụ và dân vận chính quyền.

Thứ hai, nhận định về những “điều kiện mới” hiện nay ảnh hưởng, tác động đến hiệu lực, hiệu qủa quản lý nhà nước, trong đó, có thực thi trách nhiệm công vụ và công tác dân vận chính quyền, có tính đến những đặc điểm, điều kiện mang tính riêng, đặc thù của Thủ đô. Đánh giá thực trạng chế độ trách nhiệm công vụ và công tác dân vận chính quyền của cán bộ, công chức, viên chức, các cấp chính quyền thành phố Hà Nội. Ghi nhận những nỗ lực, kết quả của Hà Nội trong xây dựng một nền công vụ ngày càng hiện đại, hiệu quả, một chính quyền chuyển mạnh sang mô hình phục vụ. Nhưng quan trọng hơn là chỉ ra những bất cập, hạn chế để các cấp chính quyền Hà Nội tự soi, tự nhìn lại mình, tiếp tục đổi mới để không ngừng vươn lên.   

Thứ ba, kiến nghị, hiến kế cho chính quyền Hà Nội những giải pháp để nâng cao chất lượng việc thực thi trách nhiệm công vụ, đạo đức công vụ, cũng như công tác dân vận chính quyền.

Hà Nội là trái tim của cả nước, một đô thị lớn và đặc biệt. Trong quá trình phát triển, Thành phố tiếp tục sẽ phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, xung đột, mâu thuẫn, cản lực; có những vấn đề bước đầu đã nhận diện được, nhưng cũng nhiều vấn đề còn rất mới, chưa có tiền lệ, nhất là liên quan tới việc xây dựng chính phủ điện tử, đô thị thông minh và chính quyền đô thị... Tuy nhiên, Thành phố xem những thách thức, khó khăn chính là động lực để ngày càng hoàn thiện mình, quyết tâm xây dựng nền hành chính “lấy sự hài lòng người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm để phục vụ“.

Thời gian qua, Hà Nội đã đúc rút cho mình nhiều bài học đắt giá liên quan tới trách nhiệm công vụ, công tác dân vận chính quyền, như bài học trong tiếp xúc, đối thoại với nhân dân để xử lý những “điểm nóng”; về chấn chỉnh ứng xử, phát ngôn, tác phong sinh hoạt của cán bộ, công chức từ sự giám sát, phản biện của báo chí, dư luận xã hội; về cung cấp thông tin và giải quyết kịp thời những vấn đề dân sinh bức thiết… Tuy nhiên, như vậy là chưa đủ. Chúng tôi cầu thị và rất mong được lắng nghe, tham vấn những đóng góp, hiến kế từ các nhà khoa học, lãnh đạo, quản lý và quý vị đại biểu trong Hội thảo hôm nay. 

Trong quá trình chuẩn bị Hội thảo, Ban Tổ chức nhận được hơn 80 bản tham luận của các nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý thực tiễn ở Trung ương và địa phương, đều là những bài viết tâm huyết, với nhiều kiến giải sâu sắc, đề xuất mới. Tại diễn đàn Hội thảo hôm nay, Ban Tổ chức mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến quý báu, tâm huyết của quý vị đại biểu.

Thay mặt Ban Tổ chức Hội thảo, xin kính chúc toàn thể các đồng chí, Quý vị đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc. Chúc Hội thảo thành công tốt đẹp!