Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14 về cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách đặc thù đối với TP Hà Nội; việc thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh và đề xuất hoàn thiện các cơ chế, chính sách.
Tạo đột phá về đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng của TP Hà Nội
Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai cho biết, về kết quả kết thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với TP Hà Nội, Thường trực Ủy ban ghi nhận ngay sau khi ban hành Nghị quyết số 115, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Thông báo số 2728-TB/TU; UBND TP. Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 210/KH-UBND phân công nhiệm vụ cho từng sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thị xã. UBND TP đã khẩn trương ban hành các Đề án, hoàn tất thủ tục trình HĐND TP ban hành 6 Nghị quyết để triển khai ngay trong năm 2020.
Với vai trò là Thủ đô của cả nước, bằng sự cố gắng của cả hệ thống chính trị và người dân, qua gần 3 năm thực hiện Nghị quyết số 115, TP Hà Nội đã đạt được một số kết quả như: Hoàn thiện một bước khuôn khổ pháp lý về cơ chế quản lý tài chính - ngân sách phù hợp với yêu cầu phát triển, trình độ, yêu cầu quản lý; huy động tối đa nguồn lực tạo đột phá về đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông và hạ tầng kỹ thuật; chủ động sử dụng linh hoạt, hiệu quả nguồn lực phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội.Tăng cường quan hệ hợp tác giữa TP Hà Nội với các tỉnh, thành trong cả nước, lan tỏa tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”; chia sẻ khó khăn và tăng cường gắn kết về nguồn lực, hợp tác giữa các quận, huyện, thị xã trên địa bàn TP…
Về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai nêu rõ, đối chiếu kết quả thực hiện 4 nhóm chính sách được thí điểm tại Nghị quyết số 54 cho thấy đã đạt được một số kết quả có ý nghĩa quan trọng, góp phần để TP Hồ Chí Minh phát triển nhanh, bền vững trong tương lai. Chính sách đặc thù về quản lý đất đai đã góp phần đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án. Các quy định về quản lý đầu tư; quản lý tài chính, ngân sách nhà nước đã góp phần tạo cơ chế chủ động, linh hoạt, bổ sung thêm nguồn lực trong thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của TP...
Về đề nghị kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết số 54, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, nếu tại Kỳ họp thứ 4, Chính phủ không thể đưa ra những đề xuất chính sách mới thay thế các chính sách tại Nghị quyết số 54 để áp dụng ổn định sau thời gian thí điểm theo quy định thì phương án kéo dài thời hạn có hiệu lực của Nghị quyết số 54 là cần thiết.
Do đó, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đồng ý với đề nghị của Chính phủ về việc cho phép tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 54 đến hết ngày 31/12/2023. Có ý kiến đề nghị, cho phép kéo dài đến hết ngày 31/12/2024 để bù lại tương ứng 2 năm không triển khai được chính sách thí điểm do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách đã thí điểm
Thảo luận về các nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao và ghi nhận các địa phương gồm Hà Nội, TPHồ Chí Minh đã chủ động có sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội.
Cơ bản tán thành với báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, các Nghị quyết là cần thiết, quá trình thực hiện đã cho thấy tính đúng đắn hỗ trợ thiết thực trong phát triển kinh tế xã hội cho hai trung tâm lớn của đất nước.
Chủ tịch Quốc hội làm rõ, trong quá trình thí điểm một số cơ chế chính sách được nghiên cứu để phổ cập hơn trước khi nghiên cứu xây dựng chính sách chung đại trà, như chính sách sử dụng ngân sách quận huyện có điều kiện hỗ trợ quận, huyện khó khăn hơn trong đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ an sinh xã hội. “Thực tiễn áp dụng hiệu quả, chính sách này được tiếp tục cho thí điểm đối với Khánh Hòa. Thí điểm nếu tốt sẽ được nhân rộng. Đây là hướng đi đúng đắn”- Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Bên cạnh một số chính sách đi vào cuộc sống khá nhanh, bên cạnh đó, do nhiều nguyên nhân khách quan chủ quan, tác động của đại dịch ảnh hưởng đến việc thực hiện một số chính sách chưa thực sự đồng đều, hiệu quả chưa cao, tác động còn hạn chế. Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, hạn chế trong thực hiện một số chính sách là tình hình chung không chỉ ở Hà Nội, TP Chí Minh mà các địa phương khác cũng vậy. Trong đó, những cơ chế sử dụng các nguồn ngân sách, các cơ quan, đơn vị tích cực đề xuất hơn, vì là chi nên dễ hơn; còn những cơ chế, chính sách để động viên, khai thác, sử dụng các nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội còn rất hạn chế.
Qua xem xét báo cáo, Chủ tịch Quốc hội bày tỏ đồng tình với việc trình Quốc hội cho phép kéo dài thực hiện Nghị quyết 54 và đã kéo dài phải có thời hạn, ít nhất khoảng một năm. Trong thời gian đó các cơ quan có quỹ thời gian và có điều kiện để nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thấu đáo hơn để đề xuất, một số chính sách có thể thể chế hoa bằng luật pháp chung, một số chính sách mới phải thí điểm thêm. Tương tự, Hà Nội nghiên cứu kinh nghiệm của TP Hồ Chí Minh để tổng kết, đánh giá sớm hơn.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhận định, 2 Nghị quyết này được ban hành nhằm tạo cú hích, dư địa để huy động các nguồn lực, tạo động lực phát triển cho hai đầu tàu kinh tế của cả nước. Cần tổng kết quá trình thực hiện để nhìn nhận rõ những bài học kinh nghiệm rút ra, đề xuất thêm những cơ chế chính sách cần thiết phải tiếp tục áp dụng trong thời gian tới. Hai TP phải thực sự quyết tâm, nghiên cứu đưa ra những thay đổi, những chính sách mang tính đột phá hơn, đồng thời xem xét chính sách nào chưa đạt được hiệu quả để phân tích kỹ, có giải pháp, rút ra kinh nghiệm cụ thể.
Cụ thể, đối với cơ chế chính sách phân cấp quản lý về đất đai, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng cần báo cáo làm rõ các nội dung liên quan đến những vướng mắc về nguồn gốc đất, cơ chế xử lý của các bộ ngành, làm sáng tỏ điểm nghẽn ở quy định, thẩm quyền hay quy trình thủ tục, để tác động hiệu quả, giải quyết đúng vấn đề cốt lõi để khơi thông điểm nghẽn trong vấn đề này…
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định cho phép TP Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 54 đến hết ngày 31/12/2023, đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 4, Quốc hội Khoá XV. Về Nghị quyết số 115, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ và TP Hà Nội tập trung nguồn lực tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết, có lộ trình nghiên cứu để đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật khi kết thúc các cơ chế chính sách thí điểm, nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền về cơ chế chính sách cho TP sửa đổi Luật Thủ đô để áp dụng khi hết thời hạn Nghị quyết 115.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh: Đề xuất quan tâm đến việc mỗi xe ô tô cần có 1 mã định danh riêng
Phát biểu tại phiên họp, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh khẳng định, với Nghị quyết số 115/2020/QH14, cán bộ, đảng viên và Nhân dân Hà Nội hết sức phấn khởi khi Đảng, Nhà nước, Quốc hội quan tâm đến sự nghiệp phát triển của Thủ đô. Thành ủy, HĐND, UBND TP tiếp tục nghiên cứu cụ thể hóa Nghị quyết với những chính sách còn chậm triển khai.
Đối với Đề án “Thu phí phương tiện cơ giới đường bộ vào một số khu vực trên địa bàn thành phố có nguy cơ ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường”, Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh đề xuất với Quốc hội quan tâm đến việc cần cấp thẻ định danh, tài khoản đối với mỗi phương tiện cơ giới đường bộ để thực hiện thu phí trên địa bàn TP, đây cũng là giải pháp nhằm đẩy mạnh thực hiện Đề án 06 của Chính phủ.
Đối với chính sách về mức dư nợ vay, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đề nghị giữ nguyên mức cho phép thành phố được vay không quá 90% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp được quy định trong Nghị quyết để bảo đảm dự nguồn ngân sách triển khai các dự án lớn về chi đầu tư phát triển, cải tạo đô thị.
