Với chủ đề “Triển vọng phát triển năng lượng mới - Kinh nghiệm quốc tế và chiến lược hiệu quả đối với Việt Nam”, ngày 10/7, Tạp chí Kinh tế Việt Nam - VnEconomy - Vietnam Economic Times phối hợp cùng Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) tổ chức Diễn đàn Năng lượng xanh, sạch hướng tới NetZero.
Thực tế cho thấy, các nguồn năng lượng truyền thống gây ra những tác động tiêu cực đối với môi trường. Thực hiện cam kết đảm bảo an ninh năng lượng và tầm nhìn năng lượng quốc gia, Việt Nam đã bắt đầu đặt ra mục tiêu về phát triển năng lượng xanh, giảm lượng khí nhà kính.
Mục tiêu đưa phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, như cam kết tại COP26, đã thể hiện sự tập trung và quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một hành trình phát triển bền vững, với mục tiêu chính là tạo điều kiện cho thế hệ tương lai có môi trường sạch và an toàn.
Tuy nhiên, việc xây dựng hệ thống cung cấp năng lượng sạch đòi hỏi đầu tư lớn. Cùng với đó, công nghệ trong việc sản xuất và lưu trữ năng lượng tái tạo vẫn còn nhiều hạn chế, khó khăn trong việc đảm bảo cung ứng năng lượng ổn định.
Theo thống kê của Hiệp hội Năng lượng, nhu cầu vốn đầu tư cho ngành điện giai đoạn 2021 - 2030 khoảng 134,7 tỷ USD, nhưng thực hiện 3 năm qua mới khoảng 30 tỷ USD, trong 6,5 năm còn lại phải đầu tư 105 tỷ USD là thách thức lớn.
Việc chuyển đổi sang năng lượng sạch còn gặp phải rất nhiều khó khăn, vướng mắc như: Hạ tầng hệ thống điện chưa đáp ứng được tích hợp tỷ lệ cao năng lượng tái tạo biến đổi; vận hành khó khăn (thiếu nguồn linh hoạt, hệ thống lưu trữ năng lượng). Thiếu quy định pháp luật cho phát triển điện gió ngoài khơi. Vướng mắc khi thỏa thuận hợp đồng mua bán điện với các dự án điện LNG. Thị trường điện chậm triển khai; giá điện chưa linh hoạt theo yếu tố đầu vào…
Trong khi đó, công nghệ - nhiên liệu xanh cho công nghiệp và giao thông vận tải như công nghệ nhiên liệu hydrogen còn ở giai đoạn thử nghiệm, chưa thị trường hóa; công nghệ thu giữ, lưu trữ carbon còn nhiều thách thức, giá thành cao…
Bên cạnh đó, cơ sở pháp lý cho triển khai các nguồn điện chạy nền và nguồn năng lượng tái tạo chưa được hoàn thiện. Nghị định về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA); cơ chế khuyến khích điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu với mục tiêu năm 2030 có 50% các tòa nhà công sở và 50% nhà dân sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu… chưa được ban hành. Các quy định về huy động các nguồn điện linh hoạt, khung giá mua bán điện với hệ thống pin lưu trữ (BESS) và thủy điện tích năng… chưa có.
Tại diễn đàn, TS Chử Văn Lâm - Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy nhấn mạnh: Việt Nam là nước đang bị chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu rất lớn. Theo nghiên cứu của Ngân hàng thế giới, nếu không có các biện pháp thích ứng và giảm thiểu phù hợp, ước tính biến đổi khí hậu sẽ khiến Việt Nam mất khoảng 12% đến 14,5% GDP mỗi năm vào năm 2050 và có thể khiến tới một triệu người vào tình trạng nghèo cùng cực vào năm 2030.
Hiện nay, Việt Nam đang khẩn trương triển khai các công tác bảo vệ môi trường bằng việc sử dụng năng lượng xanh, sạch. Về mặt chính sách, Đảng, Chính phủ cũng đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch để chống biến đổi khí hậu, thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, sạch hướng tới netzero.
Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia năng lượng, dù có trữ lượng và tiềm năng lớn song đến nay mức độ phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam đang có phần chậm lại. Vì vậy, để tận dụng hết tiềm năng của năng lượng tái tạo rất cần có những chính sách khuyến khích mang tính đột phá để mở rộng thị trường năng lượng tái tạo.
Tại diễn đàn các chuyên gia, cơ quan quản lý, doanh nghiệp cũng đã phân tích những khó khăn, thách thức trong việc đảm bảo an ninh năng lượng, trong việc chuyển dịch sang năng lượng sạch. Đồng thời thảo luận về những cơ hội cũng như những thách thức đang phải đối mặt, tìm cách giải quyết để phát triển nguồn năng lượng mới của Việt Nam trong thời gian tới.
Diễn đàn cũng bàn luận các vấn đề về xu hướng sử dụng năng lượng LNG trên thế giới và hiện trạng của Việt Nam; thực tế triển khai chính sách thu hút đầu tư trong lĩnh vực năng lượng sạch tại Việt Nam; tiềm năng và thách thức trong phát triển các nguồn năng tái tạo; đề xuất giải pháp phù hợp để phát triển ngành năng lượng trong thời gian tới. Đặc biệt các chuyên gia, tổ chức nước ngoài chia sẻ kinh nghiệm từ các nước đi trước, đồng thời đưa ra khuyến nghị cho bức tranh chuyển dịch năng lượng hiệu quả của Việt Nam.
