Chuyển đổi xanh giúp doanh nghiệp nâng sức cạnh tranh

Ngày 20/5, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Trung tâm nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), tổ chức hội thảo “Doanh nghiệp chuyển đổi xanh để giữ vững lợi thế cạnh tranh gia tăng xuất khẩu trong giai đoạn mới”.

Hội thảo có ý nghĩa quan trọng đối với cộng đồng DN vừa và nhỏ trong bối cảnh Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đang được triển khai mạnh mẽ; thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng bằng cách phát huy hơn nữa vai trò của kinh tế tư nhân để tạo động lực chiến lược mới phát triển đất nước.

Chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động, với những yêu cầu ngày càng khắt khe về phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh đã trở thành một xu thế tất yếu nếu DN muốn tồn tại và phát triển lâu dài.

Nói về những lợi ích của chuyển đổi xanh, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (VCCI) Trần Thị Thanh Tâm cho rằng: chuyển đổi xanh không chỉ đáp ứng yêu cầu của thị trường, mà còn mang lại nhiều giá trị thiết thực cho DN. Yêu cầu đặt ra cho các DN là nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu, thể hiện trách nhiệm xã hội và môi trường kinh doanh. Tối ưu hóa quy trình sản xuất, tiết kiệm năng lượng và nguyên liệu, từ đó giảm chi phí vận hành.

Cùng với đó, tạo cơ hội tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, tài trợ quốc tế và các chương trình hỗ trợ phát triển bền vững. Đặc biệt, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai quá trình bổ trợ lẫn nhau, ứng dụng công nghệ giúp DN nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tự động hóa, phân tích dữ liệu, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Hiện xu hướng người tiêu dùng là không chỉ quan tâm đến chất lượng và giá cả sản phẩm, còn chú trọng đến yếu tố môi trường, quy trình sản xuất và nguồn gốc bền vững của sản phẩm. Bên cạnh đó, các thị trường xuất khẩu trọng điểm của Việt Nam như EU, Mỹ, Nhật Bản đang ngày càng áp dụng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt hơn với hàng hoá nhập khẩu. Những quy định như cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU, hay các yêu cầu về chứng nhận sản phẩm hữu cơ, sản phẩm có hàm lượng carbon thấp... nếu DN không kịp thích ứng sẽ không thể thâm nhập vào các thị trường này.

Đại diện Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP Hồ Chí Minh chia sẻ, ngành gỗ đã tiên phong trong quá trình chuyển đổi xanh từ rất sớm. Từ năm 2018, ngành gỗ đã tích cực lồng ghép các tiêu chí phát triển bền vững vào chiến lược chung, đặc biệt trong lĩnh vực nông lâm nghiệp. Khi DN tuân thủ tiêu chuẩn xanh, giá trị và uy tín của sản phẩm gỗ Việt Nam trên thị trường quốc tế cũng được nâng cao.

Năm 2024, ngành gỗ đạt mức tăng trưởng ấn tượng với doanh số 16,3 tỷ USD, tăng gần 21% so với năm 2023. Trong bối cảnh sức mua toàn cầu phục hồi nhẹ, nội lực của ngành vẫn được duy trì khá tốt.

Cần thêm chính sách cụ thể hỗ trợ doanh nghiệp

Trưởng phòng Chính sách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) Nguyễn Văn Thành cho hay, thương mại điện tử xuyên biên giới đang phát triển mạnh trong thời gian qua, tại Việt Nam năm 2022 đạt 3,5 tỷ USD, tăng 7% so với năm trước. Dự báo đến năm 2027 con số này có thể đạt 5,5 tỷ USD, vì thế để gia tăng xuất khẩu, DN cần nâng cao chất lượng sản phẩm theo hướng xanh hoá, phát triển bền vững đảm bảo yêu cầu đặt ra đối với các nước trên thế giới.

Cùng với đó, đẩy mạnh đào tạo cho các DN về phát triển nhân lực số, hạ tầng logistic; xây dựng tiếp cận đa kênh trên các sàn thương mại điện tử, thúc đẩy tiêu thụ hàng hoá trong nước qua thương mại điện tử… để gia tăng xuất khẩu.

“Các DN cần có hành lang pháp lý, có những quy định quy chế quản lý một cách chặt chẽ, đảm bảo công bằng minh bạch, nhưng cũng cần thúc đẩy phát triển thương mại điện tử và đặc biệt là thương mại điện tử xuyên biên giới. Do đó, Nhà nước cần kết nối các dịch vụ hỗ trợ cho thương mại điện tử, thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa trong nước thông qua thương mại tử và tối ưu các thủ tục hành chính, cũng như thuận lợi hóa các thủ tục để hỗ trợ xuất khẩu cho các DN trong thời gian tới”- ông Nguyễn Văn Thành đề xuất.

Theo các chuyên gia đến từ Trung tâm nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), thời điểm hiện nay đang là cơ hội cho của các DN có xu hướng chuyển đổi xanh. Tuy nhiên, để chuyển đổi xanh thực sự hiệu quả, cần đặt ra những mục tiêu cụ thể cho từng ngành, nghề và lĩnh vực, đồng thời có chính sách dài hạn để bảo đảm phát triển bền vững.

Chuyên gia Đàm Quang Thắng cho rằng, chuyển đổi xanh cũng cần được đồng bộ với quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam. Việc tích hợp công nghệ số vào các sáng kiến xanh sẽ giúp DN tối ưu hóa hoạt động, nâng cao hiệu quả và giảm lượng khí thải carbon. Một yếu tố quan trọng nữa là sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, DN, ngân hàng và các tổ chức tài chính sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam thực hiện thành công mục tiêu phát triển bền vững, hướng tới một nền kinh tế xanh hiện đại và hiệu quả.