Chuyên gia cảnh báo chiêu trò cắt ghép video “nóng” để tống tiền

Thời gian qua, công an các đơn vị, địa phương liên tục triệt phá các ổ nhóm thực hiện hành vi cắt ghép hình ảnh, video cá nhân để tống tiền người dân.

Theo công an, để thực hiện hành vi tống tiền, các đối tượng sử dụng nhiều cách để tiếp cận, chiếm đoạt thông tin, hình ảnh cá nhân của nạn nhân, sau đó dùng công nghệ để cắt ghép tạo ra các hình ảnh, video có nội dung nhạy cảm.

Tiếp đó, chúng đe dọa sẽ đăng tải video lên mạng xã hội, gửi đến cho bạn bè, người thân, cấp trên của nạn nhân. Vì tâm lý e ngại, xấu hổ nên nhiều người không trình báo với cơ quan công an và thỏa hiệp chấp nhận mất tiền.

Mới đây, ngày 29/1, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Gia Lai khởi tố vụ án, bắt giữ 29 đối tượng. Bằng thủ đoạn cắt ghép hình ảnh và video clip để bôi nhọ, hạ uy tín của nạn nhân cùng nhiều thủ đoạn khác, các đối tượng này đã thu số tiền hơn 300 tỷ đồng.

Gần đây nhất, công an Bắc Giang đã khởi tố 13 bị can về tội Cưỡng đoạt tài sản; các đối tượng này cũng dùng thủ đoạn cắt ghép hình ảnh, video clip nhạy cảm để đã thúc ép nạn nhân và người thân của nạn nhân chuyển số tiền khoảng 400 triệu đồng.

Liên quan đến thực trạng này, công an nhiều địa phương như TP.HCM, Lạng Sơn, Lâm Đồng… cũng lên tiếng về thủ đoạn phạm tội này. Gần đây nhất, Công an tỉnh Vĩnh Phúc vừa có văn bản gửi các sở, ngành trên địa bàn tỉnh thông báo thủ đoạn đe dọa tống tiền bằng hình ảnh và video nhạy cảm, giả danh cơ quan pháp luật.

Theo công an tỉnh Vĩnh Phúc, thủ đoạn các đối tượng là sử dụng công nghệ cắt ghép khuôn mặt của nạn nhân vào các hình ảnh, video chứa nội dung nhạy cảm; làm quen trên mạng xã hội, tán tỉnh, tương tác tin nhắn các nội dung nhạy cảm (chat sex) với nạn nhân rồi lén lút quay, chụp hình ảnh nhạy cảm của họ để tống tiền; giả danh cơ quan công an, Viện kiểm sát đang điều tra các vụ án có liên quan đến giao dịch số tiền trong tài khoản ngân hàng của nạn nhân, yêu cầu nạn nhân lập tài khoản ngân hàng mới để rút tiền, chiếm đoạt...

Theo cơ quan công an, hành vi của các đối tượng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của nạn nhân, tạo dư luận xấu trong quần chúng nhân dân và đủ yếu tố để có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng đoạt tài sản theo điều 170- BLHS năm 2015

Phân tích thủ đoạn của các đối tượng, Thiếu tá Phí Văn Thanh, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cho biết, để thực hiện được hành vi lừa đảo, các đối tượng thường sử dụng công nghệ Deepfake, sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra các hình ảnh giả mạo. Qua đó, gửi email, những tin nhắn tới nạn nhân để thực hiện thủ đoạn tống tiền.

Một thủ đoạn nữa mà các đối tượng thường sử dụng, được Thiếu tá Thanh cho biết thêm, đó là một số đối tượng sử dụng hình ảnh, tin nhắn giả mạo, tạo hình ảnh mang tính chất đồi trụy và giả mạo nạn nhân. Qua đó, chúng sử dụng phương thức tống tiền, bắt nạn nhân chuyển tiền để đổi lại việc không đăng tải những tin nhắn của bọn chúng tạo lên trên không gian mạng.

Theo Thiếu tá Phí Văn Thanh, khi bị tấn công, nạn nhân thường nhận các tin nhắn, email đe dọa với những hình ảnh, video giả mạo, tài khoản xã hội bị hack. Thậm chí quá trình đổi mật khẩu, tự dưng người dân nhận thấy đang gặp sự cố về tài khoản, có sự bất thường trong tài khoản. Qua đó, những hình ảnh được cắt ghép về bản thân sẽ xuất hiện trên mạng xã hội mà mình không tự đăng.

“Cùng với đó là nguy cơ bị tấn công. Nguy cơ ở đây là chúng ta đang sử dụng mạng xã hội bình thường nhưng có những người lạ vào kết bạn. Thậm chí hỏi những câu chuyện, những hình ảnh nhạy cảm. Có những đối tượng sử dụng thao tác lừa tình, sử dụng những hình ảnh câu nhử nạn nhân để kích thích tính tò mò. Qua đó, sử dụng thao tác thao túng tâm lý để tấn công nạn nhân”- Thiếu tá Thanh phân tích.

Theo Thiếu tá Thanh, một dấu hiệu nhận biết nữa là, các trang web giả mạo. Về vấn đề này, theo Thiếu tá Thanh, hiện tại, các cơ quan, tổ chức nhà nước sử dụng mạng xã hội để thông tin, tuyên truyền đối với người dân và được các nhà mạng cấp chứng thực. Cụ thể là tích xanh. Người dân phải tìm vào các trang đã được xác thực để lựa chọn các thông tin chính thống.

Để cảnh báo thủ đoạn trên, Thiếu tá Thanh cho biết, về phía Bộ Công an, thời gian qua Bộ đã quyết liệt sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để điều tra, xử lý các đối tượng lợi dụng các công nghệ trí tuệ nhân tạo, lợi dụng công nghệ Deepfake để cắt ghép các hình ảnh để lừa đảo người dân.

Cụ thể, tập trung cao độ về quá trình điều tra, truy vết các đối tượng cố tình sử dụng các hình ảnh giả mạo lừa đảo, tống tiền người dân.

Cùng với đó, tăng cường quản lý Nhà nước về không gian mạng, đảm bảo an ninh an toàn thông tin trên không gian mạng. Phối hợp các nhà cung cấp dịch vụ, kịp thời xóa bỏ các trang web giả mạo để người dân không bị vướng vào các hình ảnh, những trang dễ bị dẫn dụ đến hình thức lừa đảo của các đối tượng.

Cuối cùng, Bộ Công an định kỳ tổ chức thông báo các phương thức, thủ đoạn mới của các đối tượng khi sử dụng các công nghệ để cắt ghép hình ảnh, âm thanh lừa đảo người dân.

Về phía người dân, theo Thiếu tá Thanh, khi thấy có dấu hiện lừa đảo, để hỗ trợ công tác điều tra người dân cần lưu lại các bằng chứng bằng cách chụp lại các thao tác giao dịch, những trao đổi với các đối tượng.

Khi nhận thấy có các vấn đề lừa đảo, người dân lập tức báo ngay cho cơ quan chức năng, cụ thể là cơ quan công an gần nhất tại địa phương, hoặc công an phòng chống tội phạm công nghệ cao thông qua các ứng dụng. Ngoài ghi lại các bằng chứng cũng cần đưa lên trên mạng xã hội, trên thông tin cá nhân của người dân để nâng cao cảnh báo, cảnh giác cho người xung quanh.

Cùng với đó, cần thường xuyên cập nhật kiến thức về an ninh mạng, các phương thức tấn công mới, các thủ đoạn mới của các đối tượng trên không gian mạng. Cần phải kiểm soát các thiết bị công nghệ thông tin của mình. Thường xuyên cập nhật các bản hệ điều hành mới.

“Các nhà cung cấp dịch vụ sẽ cung cấp cho các tính năng bảo vệ những phần mềm của mình. Thậm chí người dân có thể tìm đến các chuyên gia để cài đặt các phần mềm phòng chống các mã độc, phòng chống virus và phòng chống các phương thức tấn công”- Thiếu tá Thanh phân tích.

Bên cạnh các vấn đề trên, quan trọng nhất theo Thiếu tá Thanh, người dân cần hạn chế sử dụng các thông tin cá nhân trên không gian mạng. Không nên quá dễ dãi trong quá trình chia sẻ các thông tin cá nhân trên không gian mạng. Đây là một trong những cách thức tốt nhất để người dân tự bảo vệ mình trước sự phát triển rất mạnh mẽ của các nền tảng xã hội.

“Khi người dân cảm thấy đang rò rỉ thông tin, đang bị các đối tượng xấu tấn công trên không gian mạng thì ngay lập tức người dân phải có trách nhiệm báo cơ quan chức năng, bộ phận an ninh mạng tại các đơn vị để ngăn chặn những hoạt động tấn công của đối tượng”- Thiếu tá Thanh nói.