Quy hoạch Thủ đô cần quan tâm hàng đầu đến yếu tố văn hoá
Tham luận tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Ngọc Hà - Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản đưa ra một số ý tưởng về tầm nhìn và khát vọng quy hoạch Thủ đô. Trong đó, về trục phát triển, quy hoạch Hà Nội sẽ có nhiều trục phát triển, nhưng cần nhấn mạnh hơn với một tinh thần nhất quán về trục phát triển sông Hồng về tâm linh, về môi trường, giao thông, cây xanh, mật độ xây dựng và kiến trúc, văn hóa... Trong số các trục phát triển của Hà Nội thì trục sông Hồng có tính kết nối cao, rộng nhất, trên nhiều phương diện.
Từ trục phát triển sông Hồng, quy hoạch chi tiết của các quận huyện sẽ lưu ý thêm tới những chi lưu của sông Hồng (sông Cà Lồ, sông Ngũ Huyện Khê, sông Đuống ở tả ngạn; sông Đáy, sông Nhuệ, sông Tô Lịch ở hữu ngạn).
Về tương quan giữa các thành tố phát triển, PGS.TS Nguyễn Ngọc Hà cho rằng, dù trong những nghị quyết gần đây, yếu tố kinh tế ngày càng được nhấn mạnh, dần đưa lên hàng đầu (trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế - Nghị quyết 15), thì trong quy hoạch Thủ đô vẫn cần quan tâm hàng đầu đến yếu tố văn hoá.
“Quy hoạch Hà Nội theo hướng là thành phố di sản, có văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, mang bản sắc Thủ đô ngàn năm văn hiến; Hà Nội là thành phố sáng tạo, công nghiệp văn hoá phát triển, thành phố thông minh; là điểm đến của du lịch văn hoá, ẩm thực và trung tâm dịch vụ chất lượng cao; thành phố của các sự kiện văn hoá mang tầm quốc tế thường niên; thành phố hiện đại nhưng thanh bình với con người Hà Nội hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình, văn minh, tiêu biểu cho văn hóa, lương tri và phẩm giá con người Việt Nam”- PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà gợi ý.
Cùng quan điểm này, GS.TS Phùng Hữu Phú - nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận T.Ư nhấn mạnh, từ việc phân tích những nét đặc sắc, đặc trưng của Hà Nội, triết lý phát triển Thủ đô cần nêu được 5 mệnh đề, 20 chữ: “Phát sáng nhân tài - Khai phóng trí tuệ - Lan toả nhân văn - Hoà điệu tự nhiên - Tiến cùng thời đại”.
Theo GS.TS Phùng Hữu Phú, triết lý này cần được thể hiện, quán triệt trong toàn bộ quá trình lập và triển khai thực hiện Quy hoạch Thủ đô. “Nói một cách giản dị đó là những tư tưởng chủ đạo, những quan điểm có ý nghĩa định hướng, dẫn dắt cộng đồng và con người thực hiện thành công mục tiêu phát triểnThủ đô” - GS.TS Phùng Hữu Phú nêu.
Giới thiệu những nội dung chính của Quy hoạch Thủ đô, GS Hoàng Văn Cường – nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế quốc dân, đơn vị đứng đầu Liên danh tư vấn lập Quy hoạch Thủ đô cũng khẳng định, định hướng Quy hoạch cho Thủ đô Hà Nội, thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được quán triệt dựa trên triết lý phát triển Thủ đô Hà Nội mà trong đó, các yếu tố văn hoá, văn hiến, văn minh Thăng Long - Hà Nội là những trụ cột xuyên suốt khi xây dựng bất kể phương án quy hoạch nào.
Cơ hội lớn để phát triển Thủ đô sánh vai thế giới
PGS.TS Bùi Tất Thắng - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch & Đầu tư) nhấn mạnh, bản chất của quy hoạch là bàn về tương lai, khát vọng phát triển của 1 quốc gia, vùng, địa phương bằng định vị không gian. Hà Nội đang làm đồng thời 3 việc quan trọng có mối liên hệ trực tiếp với nhau là: Lập quy hoạch Thủ đô, Điều chỉnh quy hoạch chung và xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi). Việc tiến hành cả 3 công việc cùng một lúc là cơ hội vô cùng quý giá để Hà Nội thể hiện những khát vọng xây dựng, phát triển Thủ đô trong giao đoạn tới, sánh vai được với Thủ đô các nước trong khu vực và thế giới.
Theo PGS.TS Bùi Tất Thắng, Quy hoạch Thủ đô Hà Nội tạo căn cứ lớn về định hướng phát triển và định vị không gian phát triển để Quy hoạch chung xây dựng điều chỉnh theo. Để thực hiện các quy hoạch này, Luật Thủ đô sẽ tạo ra căn cứ pháp lý về cơ chế, thể chế đặc thù để bảo đảm ý tưởng, mục tiêu xác định trong các quy hoạch được triển khai trong thực tiễn.
Góp ý tại hội thảo, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị, nên xác định quan điểm xây dựng Thủ đô thành đô thị có sức cạnh tranh và là động lực của vùng, cả nước và khu vực ASEAN. Không gian xây dựng phải kết hợp cả quá khứ, hiện tại và tương lai. Quan tâm phát triển không gian ngầm thậm chí xây dựng đô thị ngầm. Ưu tiên phát triển công cộng, giao thông đường thủy vì Hà Nội có nhiều con sông trong đó có sông Hồng là con sông lớn. Chú trọng phát triển không gian xanh, xử lý nước thải, rác thải.
“Để giải quyết những vấn đề còn tồn tại, xây dựng một Thủ đô đáng sống, hạnh phúc, văn minh, hiện đại là trung tâm phát triển của vùng, đất nước và khu vực phải khẩn trương xây dựng Quy hoạch Thủ đô, hoàn thiện Luật Thủ đô sửa đổi” - ông Phùng Quốc Hiển khuyến nghị.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, Hà Nội với sự phát triển như hiện nay mà quản trị vẫn như cũ là rất khó. Hà Nội đang tiến hành sửa đổi Luật Thủ đô, đây là cơ hội lớn để thể hiện tư duy đổi mới trong phát triển Thủ đô.
Đó là mô hình phân cấp phân quyền bổ trợ cho Hà Nội được quyết định các vấn đề lớn như quyền quy hoạch phát triển đô thị bao gồm điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cấp giấy phép quy hoạch; cung cấp dịch vụ công đô thị; giáo dục mầm non, tiểu học, trung học, các chương trình phúc lợi xã hội; chịu trách nhiệm về các dịch vụ y tế, vệ sinh, PCCC trên phạm vi TP; thúc đẩy phát triển du lịch và bảo tồn di sản văn hóa; chủ động cơ chế thu chi ngân sách; có quy chế thử nghiệm.
Còn PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng, thời gian không còn nhiều nên Hà Nội cần tăng tốc hoàn thiện các nội dung còn mờ nhạt trong báo cáo Quy hoạch. Nhất là những vấn đề lớn có tính quyết định, định hình chân dung tương lai của Hà Nội, ví dụ như nội dung về không gian ngầm.
Nhấn mạnh cơ hội để xác định tầm nhìn Thủ đô, PGS.TS Trần Đình Thiên đề xuất cần quán triệt tư tưởng Hà Nội phải sánh vai với các Thủ đô trên thế giới. Để đáp ứng yêu cầu này phải có tổng kết, đánh giá rất kỹ về thực trạng để từ đó có những nhận diện đúng để xác định tầm nhìn, mục tiêu đáp ứng cho 20, 30 năm tới. Bên cạnh đó Luật Thủ đô (sửa đổi) phải thực sự tạo ra động lực cho Thủ đô phát triển xứng tầm, sánh vai được với các Thủ đô trên thế giới.
Hướng tới bản quy mang tính khả thi cao
Phát biểu bế mạc và kết luận hội thảo, Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong bày tỏ sự trân trọng trước những tham luận, ý kiến đóng góp tại hội thảo và thấu hiểu đây cũng là tình cảm, trách nhiệm mà các chuyên gia, nhà khoa học, đại biểu tham dự dành cho Thủ đô Hà Nội thân yêu.
Phó Bí thư Thành uỷ nhấn mạnh, Hà Nội đang cùng một lúc thực hiện 3 công việc lớn nhằm cụ thể hoá Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị là sửa đổi Luật Thủ đô, lập Quy hoạch Thủ đô và điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội.
“Nghị quyết 15-NQ/TW được Bộ Chính trị xây dựng và ban hành với tư duy mới; đánh giá, nhìn nhận và giao nhiệm vụ cho Hà Nội rất khác so với trước. Ví dụ về cạnh tranh quốc tế, Nghị quyết đặt ra mục tiêu Hà Nội phải có khả năng cạnh tranh với Thủ đô các nước phát triển trong khu vực; đến năm 2045 phải là thành phố kết nối toàn cầu. Chính vì vậy, tư tưởng Hà Nội không cạnh tranh với các tỉnh thành trong nước mà phải vươn ra cạnh tranh với thế giới được quán xuyến xuyên suốt quá trình thực hiện các nhiệm vụ nêu trên” - Phó Bí thư Thành uỷ Nguyễn Văn Phong nêu.
Để chuẩn bị cho lập Quy hoạch Thủ đô, TP đã lập Ban chỉ đạo, tổ chức các đoàn đi học tập kinh nhiệm tại một số quốc gia trên thế giới cũng như tổ chức nhiều hội thảo, toạ đàm và các buổi làm việc khác nhau. Gần đây nhất, thành phố tổ chức hội thảo khoa học với sự tham gia của đại diện 80 học viện, trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Thủ đô, tranh thủ nhiều ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu hàng đầu…
Phó Bí thư Thành uỷ nêu, sau hội thảo hôm nay, TP sẽ tiếp thu toàn bộ ý kiến phát biểu cũng như các bài tham luận đã được gửi đến với nội dung đa dạng, phong phú, nhiều bài viết có chất lượng tốt đã gợi mở nhiều hướng tiếp cận cũng như vấn đề cụ thể cần tiếp tục nghiên cứu.
Trên tinh thần đó, TP mong muốn sẽ tiếp tục nhận được thêm nhiều các ý kiến đóng góp của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, đặc biệt là các chuyên gia, nhà khoa học góp ý vào dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô và Quy hoạch Thủ đô Hà Nội, hướng đến mục tiêu có được những bản quy hoạch xứng tầm, cập nhật xu thế phát triển của thời đại và bảo đảm tính khả thi cao.
