Cởi trói thị trường vàng

Trước diễn biến phức tạp của thị trường vàng, yêu cầu đặt ra là cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và nâng cao hiệu quả quản lý thị trường này. Mới đây, NHNN đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP (Nghị định 24). Có ít nhất 6 điểm mới quan trọng, trong đó có nội dung tái nhập khẩu vàng, bỏ độc quyền vàng miếng, và tiến tới mở Sở Giao dịch vàng Quốc gia...

Với cơ chế mới tại dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24, thị trường sẽ có thêm thương hiệu vàng của các DN, ngân hàng được NHNN cấp phép sản xuất vàng miếng, bên cạnh SJC. Như vậy, người dân có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường có sự cạnh tranh hơn, hạn chế chênh lệch lớn về giá giữa các sản phẩm, thương hiệu vàng.

Quan trọng nữa là dự thảo đã mở rộng “quyền nhập khẩu có kiểm soát” để tăng cung vàng, qua đó sẽ liên thông thị trường vàng trong nước với thế giới, thu hẹp khoảng cách giá và hạn chế buôn lậu vàng qua biên giới. Việc cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ căn cứ vào diễn biến của kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ và tình hình thị trường vàng trong từng thời kỳ.

Như vậy, NHNN đã tách bạch giữa chức năng quản lý và chức năng kinh doanh. Cách thức này đảm bảo bỏ độc quyền Nhà nước, tạo cạnh tranh trên thị trường, cho phép tăng cung vàng nguyên liệu nhưng vẫn bảo đảm có sự kiểm soát của Nhà nước trong hoạt động sản xuất cũng như nhập khẩu vàng nguyên liệu.

DN phải công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng vàng của sản phẩm; gắn trách nhiệm của DN với việc tuân thủ quy định pháp luật về tiêu chuẩn của sản phẩm đúng tiêu chuẩn công bố.

NHNN cũng sẽ khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng Quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa... Đây là một biện pháp để huy động vàng lưu chuyển vào các kênh sản xuất - đầu tư.

Một đề xuất cũng được dư luận quan tâm là đánh thuế các giao dịch mua bán vàng. Việc áp dụng các chính sách thuế đối với thị trường vàng sẽ góp phần giảm bớt nhu cầu vàng của một bộ phận nhà đầu tư và thị trường, đặc biệt đối với những đối tượng mua vàng với mục đích đầu cơ, tích trữ, thao túng giá vàng. Và nếu Nhà nước triển khai giao dịch vàng qua sàn, việc thu thuế sẽ dễ dàng hơn.

“Trị" chênh lệch giá vàng Việt Nam, chấm dứt cảnh người dân rồng rắn xếp hàng đi mua vàng, tránh các đợt “sốt giá” cục bộ… Có thể thấy, việc cải cách thể chế - đặc biệt là sửa đổi Nghị định 24/2012 theo hướng tách biệt chức năng và thúc đẩy minh bạch là yêu cầu cấp thiết nhằm tạo động lực cho phát triển thị trường vàng trong dài hạn, tạo lập một thị trường vàng hiện đại, có kỷ cương và hội nhập.

Cùng với đó là quản lý, kiểm soát chặt chẽ, tăng cường thanh tra, kiểm tra và ngăn chặn, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, để ngăn chặn việc thao túng, găm hàng, đội giá, làm lũng đoạn thị trường... Xây dựng hệ thống thông tin – dữ liệu quốc gia về vàng, kết nối dữ liệu và giám sát số hóa, hướng tới minh bạch, tạo niềm tin cho thị trường, qua đó giải phóng nguồn lực vàng trị giá hàng chục tỷ USD đang “nằm chết” trong dân…