Đây là thông tin được chia sẻ tại hội thảo công bố Báo cáo về Mức độ hài lòng của DN về việc thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) qua Cơ chế một cửa quốc gia (MCQG) và các thủ tục quản lý, kiểm tra chuyên ngành; kết quả khảo sát DN năm 2022, do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Tổng cục Hải quan Việt Nam tổ chức sáng 3/11.
Tỷ lệ DN hài lòng đạt cao
Đại diện cho nhóm nghiên cứu, Phó Trưởng Ban Pháp chế VCCI Phạm Ngọc Thạch cho biết, kết quả mức độ hài lòng của DN năm 2022 được khảo sát, điều tra, ghi nhận ý kiến từ 3.048 DN từng thực hiện thủ tục và 46 cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công trên Cổng thông tin MCQG, trong thời gian từ tháng 4/2021 đến tháng 4/2022.
Theo đó, từ góc độ các cơ quan, bộ ngành đang kết nối và giải quyết TTHC qua Cổng thông tin MCQG, khoảng 73% đơn vị được hỏi đánh giá chất lượng kết nối là tương đối tốt hoặc tốt. Khoảng 27% ý kiến còn lại đánh giá chất lượng ở mức trung bình. Trong khi đó, đối với hệ thống phần mềm xử lý TTHC qua Cổng, có tất cả đơn vị được hỏi đều đánh giá phần mềm đáp ứng được nhu cầu giải quyết TTHC.
Tỷ lệ đơn vị đánh giá hệ thống phần mềm đáp ứng được phần lớn nhu cầu hoặc hoàn toàn nhu cầu là khoảng 62%. 38% ý kiến còn lại cho rằng nhu cầu giải quyết thủ tục cơ bản được đáp ứng khi sử dụng phần mềm này. Tỷ lệ DN cho biết họ dễ dàng thực hiện các thủ tục trong diện đánh giá dao động trong khoảng 45 - 81%.
Ông Phạm Ngọc Thạch thông tin thêm, việc triển khai cơ chế MCQG nhìn chung đem lại những thay đổi tích cực về thời gian và chi phí thực hiện TTHC. Về thời gian, 10 trong số 12 TTHC trong diện đánh giá ghi nhận thời gian giảm bớt khi làm thủ tục qua Cổng thông tin MCQG so với khi tiến hành thủ tục theo phương thức nộp hồ sơ truyền thống. Số giờ thực tế dành cho việc thực hiện các thủ tục giảm trung bình 26 - 54%.
Việc triển khai cơ chế MCQG cũng giúp tiết kiệm chi phí cho DN ở hầu hết thủ tục so với hình thức làm thủ tục truyền thống trước đây. Kết quả khảo sát cũng cho thấy 10 trong số 12 TTHC ghi nhận giảm chi phí khi làm thủ tục qua cơ chế MCQG, so với khi tiến hành thủ tục với phương thức truyền thống, với mức giảm chi phí trung bình từ 18 - 82%. Mức giảm chi phí nhiều nhất thuộc về các thủ tục cấp giấy phép xuất/nhập khẩu tiền chất công nghiệp (giảm 82%); cấp chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu (giảm 70%)…
Cơ chế MCQG của Việt Nam cho phép DN cung cấp thông tin cho nhiều cơ quan nhà nước trên một nền tảng duy nhất, hợp lý hoá TTHC, giảm thời gian thông quan tại cửa khẩu và tiết kiệm chi phí cho DN. Tính đến ngày 17/10/2022, cơ chế một cửa đã có 250/261 TTHC của 13 bộ, ngành kết nối với gần 5 triệu bộ hồ sơ của hơn 55.000 DN.
Đối với công tác quản lý kiểm tra chuyên ngành hàng hóa xuất nhập khẩu đã đạt được nhiều cải cách đáng kể, được cộng đồng DN ghi nhận. Cùng với đó, các bộ, ngành đã bắt đầu áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong hoạt động kiểm tra chuyên ngành ở các mức độ, hình thức khác nhau. Nhiều bộ, ngành chuyển đổi thời điểm kiểm tra chất lượng đối với hàng hoá nhập khẩu từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Nhiều thủ tục quản lý kiểm tra chuyên ngành được điện tử hoá. Nhiều quy định chồng chéo trong kiểm tra chuyên ngành cũng đã được xử lý.
Dư địa cải cách hành chính còn lớn
Mặc dù đã đạt được kết quả bước đầu, tuy nhiên theo kết quả khảo sát vẫn còn khoảng 59% DN gặp ít nhất một loại khó khăn nào đó trong quá trình tuân thủ các thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Những khó khăn phổ biến nhất là nội dung kiểm tra chồng chéo, trùng lắp, thái độ của công chức không đúng mực và bị yêu cầu cung cấp thông tin giấy tờ ngoài quy định.
Cùng với đó, khoảng 8% DN trả lời khảo sát cho biết họ có mặt hàng bị kiểm tra bởi từ 2 bộ ngành trở lên. Khoảng 81,5% trong số các DN có mặt hàng bị kiểm tra bởi từ 2 bộ ngành trở lên cho rằng tình trạng chồng chéo trong kiểm tra chuyên ngành gây tốn kém về thời gian, chi phí, thủ tục cho DN.
Ngoài ra, khoảng 64% trong số 46 đơn vị trực thuộc các bộ ngành cho biết, họ từng gặp những sự cố kỹ thuật khi thực hiện thao tác giải quyết hồ sơ của DN trên Cổng thông tin MCQG. Tương tự, khoảng 55% số đơn vị báo cáo đã gặp sự cố khi thực hiện truyền kết quả giải quyết hồ sơ của DN qua Cổng.
Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam Nguyễn Hoài Nam cho rằng, dư địa để cải cách hành chính còn rất lớn. Con số 64% đơn vị gặp sự cố kỹ thuật khi thao tác giải quyết hồ sơ trên Cổng thông tin MCQG là đáng suy ngẫm.
Trước những tồn tại của Cổng thông tin MCQG, ông Nguyễn Hoài Nam kiến nghị các chức năng hỏi - đáp và chức năng chỉnh sửa hồ sơ sẽ được chú trọng cải thiện hơn trong thời gian tới. Bên cạnh đó, các hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn về cơ chế MCQG cần được thực hiện thường xuyên đến các DN, đặc biệt là DN mới thành lập và mới sử dụng Cổng thông tin MCQG
Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho rằng, để nâng cao hiệu quả cơ chế MCQG và cải cách thủ tục quản lý, kiểm tra chuyên ngành trong thời gian tới, các cơ quan nhà nước cần thường xuyên rà soát, cắt giảm, đơn giản hoá và áp dụng số hoá triệt để quy trình tiếp nhận, giải quyết TTHC.
''Việc sớm có quy chế kết nối, chia sẻ thông tin, dữ liệu sẽ giúp giảm thiểu gánh nặng yêu cầu thông tin không cần thiết đối với các DN, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xuất nhập khẩu” - ông Hoàng Quang Phòng thông tin.
Đứng ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) Hoàng Việt Cường cho biết, với mong muốn tạo thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng DN trong quá trình thực hiện thủ tục liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã, đang và sẽ nỗ lực hết sức phối hợp, hợp tác với các bộ, ngành liên quan về đẩy mạnh cải cách TTHC và hiện đại hoá những khâu thủ tục trên Cổng thông tin MCQG, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của cơ chế này.
