Covid-19 quay trở lại: người dân không hoang mang nhưng cần cảnh giác

Covid-19 gia tăng trùng đợt bùng phát sởi

Theo Bộ Y tế, gần đây, số ca mắc Covid-19 gia tăng trở lại tại một số quốc gia trong khu vực, trong đó có Trung Quốc, Thái Lan và Singapore. Ở Việt Nam từ đầu năm đến nay, dù không ghi nhận các ổ dịch tập trung, nhưng số ca mắc Covid-19 gia tăng nhẹ. Trong những tuần gần đây, các ca Covid-19 đã được ghi nhận ở các TP lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và một số địa phương xung quanh 2 TP này. 

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, tuần qua, TP ghi nhận 155 ca mắc Covid-19, 0 ca tử vong. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, TP ghi nhận 192 trường hợp, 0 tử vong. Số ca mắc giảm so với cùng kỳ năm 2024 (641/0). Theo CDC Hà Nội, số ca mắc có xu hướng tăng trong 2 tuần gần đây, khả năng tiếp tục ghi nhận ca bệnh trong thời gian tới.

Tại Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư, từ cuối tháng 4/2025, đơn vị bắt đầu ghi nhận những ca Covid-19 đến khám và điều trị. Số ca Covid-19 ở những tuần gần đây tăng nhanh hơn so với những tuần trước đó. Các ca Covid-19 đến khám chủ yếu là tình trạng Covid-19 đơn thuần, chưa có ca nặng hay những biến chứng do Covid-19 gây ra.

Điều đáng lưu ý, theo TS Lê Kiến Ngãi – Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, Trưởng phòng Khám, Tư vấn tiêm chủng, BV Nhi T.Ư, sau một thời gian dài từ tháng 10/2024, nước ta không ghi nhận các ca mắc Covid-19. Đến nay, nước ta ghi nhận các ca Covid-19 dương tính trở lại. Nguyên nhân là do miễn dịch cộng đồng giảm; tần suất giao lưu, tiếp xúc nhiều hơn; đặc biệt khi các quốc gia láng giềng bùng phát Covid-19 cũng là nguồn lây khiến nước ta có thể bị ảnh hưởng.

TS Lê Kiến Ngãi lưu ý, Covid-19 gia tăng lần này trùng với đợt bùng phát sởi. Với đặc điểm của sởi, bệnh tấn công với hệ miễn dịch làm cho người mắc sởi có sức đề kháng giảm đi rất nghiêm trọng. Đây là cơ hội dễ dàng để các bệnh truyền nhiễm có thể tấn công ở những bệnh nhân vừa mới mắc sởi, trong đó có Covid-19.

Thời gian qua, BV Nhi T.Ư cũng đã ghi nhận trong số các bệnh nhân Covid-19 dương tính có những trường hợp vừa mới mắc sởi trước đó. “Việc bùng phát Covid-19 có tính chất nguy hiểm hơn, mạnh hơn và các biến chứng nặng có thể xảy ra trong những bệnh nhân đã có tiền sử mắc sởi với nền tảng miễn dịch bị giảm đi rất nhiều” - TS Lê Kiến Ngãi cảnh báo.

Tác nhân SARS-COV-2 gây nên đợt bùng phát Covid-19 năm 2025 vẫn là các biến thể phụ của biến chủng Omicron đó là XBB.1.16, XBB.1.5 và XEC. Hệ thống giám sát dịch tễ của Bộ Y tế tiếp tục điều tra, giám sát để cảnh giác với biến chủng XEC. Theo dữ liệu thống kê, các biến chủng này không có tính đột biến về tính năng gây bệnh nhưng có tính chất lây lan nhanh hơn, mạnh hơn rất nhiều so với các biến chủng cũ của Omicron.

“Trong bối cảnh khi các hoạt động trở lại bình thường, lại có đợt bùng phát dịch Covid-19 cùng với đợt bùng phát sởi với biến chủng lây lan nhanh thì nguy cơ dịch bùng phát trong cộng đồng là có thể. Chính vì vậy, chúng ta cần phải biết các tính chất đặc thù của đợt dịch lần này để có những giải pháp ứng phó kịp thời. Người dân không quá hoang mang, lo lắng nhưng cũng cần cảnh giác với tâm thế sẵn sàng đối mặt với dịch bệnh là điều cần thiết và quan trọng” - TS Lê Kiến Ngãi khuyến cáo.

Điều kiện cách ly không còn khắt khe

Liên quan đến vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Đặng Khiêm - Trưởng khoa Cấp cứu, BV Hữu Nghị cho rằng, sự gia tăng gần đây của các ca mắc Covid-19 là hiện tượng có thể dự đoán được, nhất là trong bối cảnh mùa Hè đến gần nhưng khả năng hình thành một đợt dịch lớn là không cao. Ở thời điểm hiện tại, số ca mắc chỉ phản ánh sự quay trở lại của virus, chưa có dấu hiệu bùng phát thành dịch trên diện rộng. Với người khỏe mạnh, đã tiêm vaccine đầy đủ, nếu mắc Covid-19, triệu chứng thường nhẹ, tương tự cúm mùa.

Tuy nhiên, bác sĩ Nguyễn Đặng Khiêm đặc biệt lưu ý người cao tuổi, người có bệnh nền hoặc suy giảm miễn dịch là những nhóm dễ gặp biến chứng nặng nếu nhiễm bệnh.

Đề cập đến vấn đề cách ly bệnh nhân Covid-19, bác sĩ Nguyễn Đặng Khiêm cho rằng, hiện nay, việc cách ly chủ yếu được thực hiện trong các cơ sở y tế nhằm bảo vệ bệnh nhân có bệnh lý nền, không còn áp dụng rộng rãi như giai đoạn cao điểm năm 2021. BV Hữu Nghị đã bố trí khu riêng để chăm sóc các bệnh nhân mắc Covid-19, nhưng điều kiện cách ly không còn khắt khe như trước.

Bàn luận về vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Quốc Thái - Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai cho hay, các bệnh do virus, đặc biệt là lây truyền qua đường hô hấp, thường diễn tiến theo từng làn sóng lên xuống. Khi virus lan rộng trong cộng đồng, số ca mắc tăng vọt. Sau một thời gian, khi nhiều người đã nhiễm bệnh và có miễn dịch, số ca sẽ giảm nhưng khi miễn dịch suy yếu hoặc virus biến đổi, một làn sóng mới lại có thể xuất hiện.

“Nếu được giám sát dịch tễ một cách chặt chẽ, đầy đủ và liên tục, ví dụ, thông qua xét nghiệm Covid-19 định kỳ tại tất cả BV tuyến T.Ư và địa phương, chúng ta sẽ có cái nhìn toàn cảnh, chính xác hơn về sự biến động của dịch bệnh. Tuy nhiên, kể từ khi Covid-19 được hạ xuống nhóm B (tức là không còn được xếp vào nhóm đặc biệt nguy hiểm), việc giám sát không còn chặt chẽ như trước. Do đó, số ca mắc hiện nay chỉ phản ánh một phần thực tế. Covid-19 hiện nay là bệnh lưu hành, luôn tồn tại rải rác trong cộng đồng, có thể có người mắc bất kỳ lúc nào, từ nhẹ đến nặng. Đây không còn là một đợt bùng phát hay đại dịch mới” - bác sĩ Nguyễn Quốc Thái nói.

Tuy nhiên, chuyên gia lưu ý, người dân vẫn nên duy trì ý thức phòng bệnh vì mầm bệnh luôn hiện diện, nếu không phải Covid-19 thì cũng là virus cúm, Adenovirus hay các bệnh hô hấp khác. Nguyên tắc phòng bệnh qua đường hô hấp là giống nhau, nhưng cách tiếp cận hiện nay thay đổi nhiều so với giai đoạn Covid-19 còn được xếp vào nhóm A. Trước đây, việc cách ly yêu cầu rất nghiêm ngặt. Tuy nhiên, hiện nay với việc Covid-19 được coi như cúm mùa hay bệnh sởi, chỉ cần các biện pháp phòng hộ cơ bản như đeo khẩu trang y tế thông thường và giữ khoảng cách hợp lý là đủ.

Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo, người dân không nên hoang mang hay lo lắng quá mức trước những đợt tăng nhẹ số ca mắc. Việc cảnh giác, giữ vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang ở nơi đông người hay khi có triệu chứng hô hấp vẫn là cần thiết, nhưng cần dựa trên hiểu biết đúng đắn, không hoảng loạn.