Đại biểu Quốc hội chất vấn về giải pháp thu thuế mới sau bỏ thuế khoán để hộ kinh doanh thấy thuận lợi, hứng khởi trong nộp thuế

Bỏ thuế khoán tác động hàng triệu người với tâm lý e ngại

Đại biểu Quốc hội Lã Thanh Tân (Đoàn Hải Phòng) nêu thực tế nhiều hộ kinh doanh có quy mô hoạt động rất lớn nhưng chưa gia nhập khu vực doanh nghiệp vì chi phí, thủ tục và nghĩa vụ tài chính. Đại biểu đặt câu hỏi tới Bộ trưởng Bộ Tài chính có giải pháp đột phá chuyển đổi hộ kinh doanh lên làm doanh nghiệp.

Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) nêu, chính sách bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh tác động tới hàng triệu người với tâm lý e ngại về cách tính, cách làm thủ tục.

Theo đại biểu, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã đề ra một trong những giải pháp để thúc đẩy sự phát triển doanh nghiệp một cách chuyên nghiệp là bỏ thuế khoán. Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đã quyết định bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ năm 2026. Chính sách này, theo đại biểu Hoàng Văn Cường, quy định này đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh với tâm lý e ngại. Điều đó cho thấy, các hộ kinh doanh không ngại việc nộp thuế nhưng rất e ngại về cách tính thuế, thủ tục để làm thế nào để nộp cho đúng.

Đại biểu chất vấn Chính phủ, Bộ đã có kế hoạch và giải pháp thế nào để chuẩn bị cho việc thực thi cách thu thuế mới với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi hơn, chuyên nghiệp hơn và hứng khởi hơn trong việc nộp thuế.

Giải pháp căn cơ để hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng, hệ thống thuế của Việt Nam đã được các cơ quan quốc tế đánh giá là tiếp cận cơ bản thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, vẫn còn vấn đề liên quan đến tính minh bạch trong một số loại thuế thế mà hiện nay đang thu thủ công. Đây là rào cản rất lớn, dẫn đến không minh bạch.

Vừa qua Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội đã yêu cầu bỏ hình thức thuế khoán từ năm 2026.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thuế khoán từng phù hợp trong một giai đoạn nhất định nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Đồng thời, hình thức này không tạo được động lực cho các hộ kinh doanh để phát triển lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.

“Đây là bước đi căn cơ, cần thiết để chúng ta minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng và về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp” - Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, trong quá trình mới triển khai thực hiện, sẽ có những tác động đến hàng triệu hộ doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Do đó, Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý về công nghệ để hỗ trợ thực hiện đảm bảo thuận lợi và giảm gánh nặng về thủ tục cũng như chi phí cho các hộ.

Trong đó, trước hết phải rà soát, hoàn thiện chính sách thuế. Bộ Tài chính đang đề xuất sửa Luật quản lý thuế, Luật Thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện, đơn giản hóa các sổ sách, các hóa đơn chứng từ... Từ đó, đảm bảo hộ kinh doanh sẽ không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Cùng với đó, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để giúp thu đúng thu đủ, đồng thời giảm thời gian cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.

Bên cạnh đó, các hộ kinh doanh sẽ được cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử phần mềm, hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán. Bộ Tài chính sẽ hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu, đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế, tăng cường kết nối dữ liệu.

Ngoài ra đẩy mạnh truyền thông đào tạo và tư vấn, tăng cường tuyên truyền hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu được lợi ích, đào tạo tư vấn pháp lý, kế toán thuế cho các hộ kinh doanh.

Đồng tình quá trình triển khai sẽ có tác động lớn, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân.

“Bộ đang rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ. Từ đó, bảo đảm hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp” - Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.