Sáng 27/5, tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội đã thảo luận về Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Các đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm đến thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu; cách tính lương hưu; việc điều chỉnh trợ cấp hàng tháng...
Thiết kế cách tính lương hưu phù hợp
Thảo luận về quy định giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để người tham gia được hưởng lương hưu từ 25 xuống 15 năm quy định tại điều 68 của Dự thảo Luật, đại biểu Quốc hội Vương Thị Hương (đoàn tỉnh Hà Giang) khẳng định: chính sách này nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách BHXH là phù hợp với thực tế. Tuy nhiên, do cách tính mức lương hưu hàng tháng dựa trên thời gian đóng góp vào mức tiền lương, thu nhập làm căn cứ đóng BHXH nên việc giảm điều kiện về thời gian đóng BHXH sẽ làm xuất hiện thêm nhiều trường hợp người lao động nghỉ hưu với mức lương hưu rất thấp, lao động nam chỉ hưởng mức 33,75%.
Bên cạnh đó, Dự thảo Luật đã không còn quy định về mức lương hưu hàng tháng thấp nhất như quy định tại khoản 5, điều 56 của Luật BHXH năm 2014. Đây là điều mà nhiều người lao động đang rất băn khoăn và lo ngại có thể dẫn đến xu hướng nghèo hóa của một bộ phận người dân trong tương lai. Do vậy, đại biểu Vương Thị Hương đề nghị Ban soạn thảo xem xét thiết kế cách tính lương hưu có tính chia sẻ để hỗ trợ cho những người có tiền lương hưu quá thấp có thể bảo đảm cuộc sống.
Quan tâm đến quy định giảm thời gian đóng bảo hiểm còn 15 năm được hưởng lương hưu. Đại biểu Quốc hội Võ Mạnh Sơn (Đoàn tỉnh Thanh Hóa) cho rằng, nếu phương án này được thông qua sẽ có một nhóm người lao động tham gia BHXH muộn hoặc tham gia không liên tục nhưng khi tới tuổi nghỉ hưu vẫn chưa tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH cũng được hưởng lương hưu hàng tháng.
Tuy vậy, định kỳ mức lương hưu sẽ được Nhà nước điều chỉnh đồng thời trong thời gian hưởng lương sẽ được Quỹ BHXH mua bảo hiểm y tế. Dù mức lương hưu có thể khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài nhưng cũng góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống cho người lao động khi về già.
Băn khoăn với lương hưu với người làm trong quân đội
Đề cập về thực hiện BHXH trong quân đội, đại biểu Quốc hội Hoàng Hữu Chiến (Đoàn tỉnh An Giang) cho biết, qua thực tiễn thực hiện BHXH, một số cán bộ công tác trong một số ngành, lĩnh vực đặc thù của quân đội khi nghỉ hưu thì chưa được hưởng mức lương hưu tối đa 75%. Trong khi đó, một số lĩnh vực, ngành khó tuyển do yêu cầu đòi hỏi cao, khắt khe về sức khỏe, chuyên môn nghiệp vụ, chi phí đào tạo công phu, tốn kém (như là phi công, thủy thủ tàu ngầm, lực lượng radar, kỹ thuật hàng không, hóa học...). Tuy nhiên do yêu cầu công việc nên tuổi đời công tác có giới hạn nhất định. Như vậy, trừ thời gian đào tạo, thời gian công tác ở một số ngành chỉ đến 12, 15 hoặc là 18 năm là phải chuyển công tác hoặc là nghỉ hưu.
Mặt khác, môi trường công tác trong các lĩnh vực này chịu tác động ảnh hưởng rất lớn đến tâm, sinh lý, sức khỏe, rủi ro... Những trường hợp này nếu không bố trí sử dụng được công việc khác và không thể chuyển ngành được thì khi nghỉ hưu sẽ không đủ thời gian đóng BHXH, và như vậy sẽ không được hưởng lương hưu tối đa 75% lương.
Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu Hoàng Hữu Chiến đề nghị cơ quan soạn thảo Quốc hội xem xét bổ sung vào một khoản tại điều 70 của Dự thảo luật quy định cách tính mức lương hưu hàng tháng để các đối tượng trên được hưởng mức lương hưu tối đa.
"Phương án là từ năm thứ 21 đối với nam và từ năm thứ 16 đối với nữ, mỗi năm được hưởng thêm 3% đến tối đa 75%; hoặc nội dung này giao cho Chính phủ quy định chi tiết đối với một số ngành, lĩnh vực hoạt động đặc thù, trong đó có hoạt động của Quân đội và Công an" - đại biểu Hoàng Hữu Chiến nêu.
Đối với việc điều chỉnh trợ cấp hàng tháng, đại biểu Quốc hội Hà Hồng Hạnh (Đoàn tỉnh Khánh Hòa) đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc quy định: điều chỉnh mức trợ cấp hàng tháng bằng mức hưu trí xã hội đối với người lao động đang hưởng trợ cấp hàng tháng mà Chính phủ điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội. Đại biểu lý giải đây là từ 2 nguồn khác nhau. Hưu trí xã hội là căn cứ trên khả năng của Ngân sách Nhà nước; trợ cấp là chi trả hoàn toàn từ quỹ BHXH trên nguyên tắc đóng-hưởng. Trường hợp mức trợ cấp hưu trí xã hội được Chính phủ điều chỉnh chênh lệch cao so với mức hiện hưởng sẽ tác động lớn đến Quỹ BHXH.
Đánh giá việc xác định đối tượng và điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội là đủ 75 tuổi trở lên; không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng và trợ cấp xã hội hàng tháng khác theo quy định của Chính phủ; mức hưởng gồm trợ cấp hàng tháng, bảo hiểm y tế và trợ cấp mai táng tại Dự thảo Luật là một bước tiến trong bảo vệ, hỗ trợ cho người cao tuổi không có lương hưu.
Tuy nhiên, đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh) cho rằng cũng cần xét đến mức hưởng có lợi nhất cho các chủ thể đủ điều kiện áp dụng và cân đối chi phí từ Ngân sách nhà nước; đồng thời cũng cần căn cứ trên tuổi thọ bình quân của người Việt Nam.
