Đại biểu Quốc hội: nghiên cứu lại việc hợp nhất các cơ quan báo chí tự chủ

Lo ngại việc hợp nhất cơ quan báo chí tự chủ

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) bày tỏ băn khoăn về quy định liên quan đến mô hình cơ quan báo chí và phát thanh - truyền hình địa phương tại Điều 16 và Điều 7 của Dự thảo Luật.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa phân tích, theo cách diễn đạt hiện nay, cơ quan báo chí và cơ quan phát thanh - truyền hình địa phương đều được xác định là có nhiều loại hình, sản phẩm báo chí nhưng “không có cơ quan báo chí trực thuộc”, dẫn đến việc hai mô hình gần như giống nhau. Theo đại biểu, cách hiểu này “chưa phù hợp” và có thể khiến nhiều đơn vị báo chí đang hoạt động hiệu quả phải sáp nhập không cần thiết.

Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh, thực tế tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và nhiều địa phương khác, nhiều tờ báo trực thuộc Tỉnh ủy, Thành ủy đang hoạt động rất hiệu quả, uy tín lớn, thậm chí có sức ảnh hưởng ở tầm quốc gia và quốc tế. Những cơ quan báo chí này vận hành theo cơ chế tự chủ, có đội ngũ chuyên nghiệp và nguồn thu ổn định.

“Nếu họ tự chủ hoàn toàn về tài chính thì nên để họ tiếp tục hoạt động độc lập. Không thể hợp nhất một cách tùy tiện” - đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh. Theo ông, việc quy định chung chung tại Dự thảo Luật có thể tạo ra sự bất hợp lý: các báo tự chủ có nguy cơ phải hợp nhất, trong khi các tờ báo đang thụ hưởng ngân sách lại không bị yêu cầu.

Từ đó, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị sửa lại Điều 7, quy định rõ cơ quan báo chí, phát thanh - truyền hình trực thuộc Tỉnh ủy, Thành ủy có thể có cơ quan báo chí trực thuộc, đồng thời giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết để tránh việc mở rộng quá mức.

Thảo luận về loại hình báo chí, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin khiến các loại hình báo chí sẽ còn tiếp tục biến đổi. Vì vậy, ông kiến nghị Dự thảo Luật cần mở hơn về tương lai của các loại hình báo chí, tránh liệt kê cứng nhắc.

Theo đại biểu, cần “để ngỏ khả năng xuất hiện các loại hình báo chí mới” và giao Chính phủ quy định chi tiết để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh truyền thông hiện đại.

Bên cạnh đó, ông cũng lưu ý đến công tác cấp phép và quản lý tạp chí. Theo ông, các tạp chí thuộc cơ quan, đơn vị phải nâng cao trách nhiệm khi cấp phép, cấp thẻ cho phóng viên; đồng thời, cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường giám sát để ngăn chặn việc phóng viên, cộng tác viên lợi dụng danh nghĩa báo chí nhằm mục đích trục lợi.

Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh thêm: “Cơ quan báo chí phải chịu trách nhiệm khi để phóng viên tác nghiệp sai quy định”. Đây là yêu cầu nhằm bảo đảm kỷ cương báo chí và uy tín của cơ quan chủ quản.

Liên quan Điều 30 và 31 của Dự thảo Luật về hoạt động trên không gian mạng, đại biểu Phạm Văn Hòa tán thành việc quy định rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí trong bảo đảm bản quyền, nội dung thông tin. Ông cho rằng đây là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh thông tin sai lệch, xuyên tạc lan tràn trên mạng xã hội.

Đại biểu đề nghị các cơ quan báo chí chính thống phải chủ động hơn trong xử lý sai lệch thông tin, thay vì chỉ chờ cơ quan chức năng can thiệp.

“Báo chí phải là lá chắn bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và Nhà nước, là nơi để người dân đặt niềm tin”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh vai trò của báo chí trong đấu tranh phản bác thông tin xấu độc.

Đề xuất bổ sung chính sách hỗ trợ báo chí 

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa) tập trung phân tích Điều 10 về chính sách phát triển báo chí. Qua tổng kết thực tiễn, ông cho biết chi ngân sách nhà nước dành cho báo chí còn rất thấp, trong khi nhiều cơ quan báo chí đang gặp khó khăn lớn về tài chính do doanh thu quảng cáo giảm mạnh.

Từ đó, đại biểu đề nghị rà soát các chính sách ưu đãi về thuế, cơ chế đặt hàng, hỗ trợ tiền lương nhằm giảm áp lực tài chính và giúp cơ quan báo chí thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu.

Liên quan Điều 22 về văn phòng đại diện và phóng viên thường trú, đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải cho rằng, việc giới hạn tối đa 3 phóng viên thường trú đối với cơ quan báo chí ngoài công lập là chưa phù hợp. Theo ông, số lượng phóng viên cần căn cứ thực tế từng địa bàn và nên giao cơ quan báo chí tự quyết.

Về trách nhiệm quản lý, đại biểu đề nghị UBND tỉnh chỉ nên kiểm tra điều kiện hoạt động đối với văn phòng đại diện của các cơ quan báo chí ngoài công lập; còn đối với các cơ quan báo chí công lập thuộc Trung ương, bộ, ngành thì cơ quan báo chí chủ quản phải chịu trách nhiệm chính, UBND tỉnh phối hợp khi cần thiết. Đây là cách phân cấp hợp lý, tránh chồng chéo trong quản lý báo chí tại địa phương.

Đối với Điều 31, đại biểu Mai Văn Hải đồng tình với quy định của Dự thảo Luật, đồng thời đề nghị bổ sung trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc phản bác thông tin sai sự thật, xuyên tạc trên không gian mạng, nhất là các nội dung bôi nhọ Đảng, Nhà nước, xâm hại lợi ích quốc gia, dân tộc.

Ông cũng nhấn mạnh yêu cầu bảo vệ bản quyền báo chí, xử lý tình trạng trích dẫn tin bài không phép, sao chép hàng loạt - đặc biệt phổ biến trên các báo điện tử hiện nay. Quy định chặt chẽ về bản quyền không chỉ bảo vệ tác giả mà còn nâng cao chất lượng nội dung báo chí.

Các ý kiến tại phiên thảo luận đều thống nhất sự cần thiết sửa đổi Luật Báo chí nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý báo chí trong bối cảnh mới. Nhiều đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát kỹ các quy định liên quan đến mô hình cơ quan báo chí, cơ chế tài chính, trách nhiệm pháp lý và hoạt động trên không gian mạng, tạo hành lang pháp lý minh bạch, linh hoạt và phù hợp với sự phát triển nhanh của truyền thông hiện đại.