Dâng hương tưởng niệm ngày hóa Đức Thánh Tản Viên Sơn 2025

Năm 2025 là năm đầu tiên xã Ba Vì trực tiếp đảm nhiệm công tác tổ chức lễ dâng hương, thay cho cấp huyện như trước đây. Giữa đỉnh non cao, linh khí bốn phương hội tụ, trước anh linh Đức Thánh, lãnh đạo và Nhân dân xã Ba Vì quyết tâm một lòng đồng tâm, đồng sức, xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội bền vững, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Báo cáo tại buổi lễ, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Ba Vì Lê Văn Quân nhấn mạnh, trong tâm thức dân gian của người dân, Đức Thánh Tản - vị thần đứng đầu hàng "Tứ bất tử" trong thần điện Việt, Thành hoàng bảo trợ cho làng xã được Nhân dân tôn thờ là phúc thần, thượng đẳng tối linh thần. Vượt qua không gian và thời gian, Đức Thánh Tản được coi là vị anh hùng trị thủy, anh hùng dân tộc từ thuở mở mang bờ cõi.

Qua truyền thuyết được lưu truyền trong đời sống tâm linh của Nhân dân, Tản Viên Sơn Thánh là nhân vật anh hùng sáng tạo văn hóa, tạo ra lửa, khơi nguồn nước cứu nạn dân chúng, dạy dân các nghề nghiệp khác nhau và được tôn thờ như một vị tổ sư bách nghệ. Tôn vinh công trạng, ân đức của Ngài, Nhân dân tôn kính, lập nhiều đền thờ trên địa bàn xã Ba Vì (huyện Ba Vì cũ) và ở nhiều nơi trong vùng văn hóa xứ Đoài.

"Núi Ba Vì được coi là ngọn chủ sơn của nước Việt, là nơi phát tích của truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh, gắn liền với hình tượng Đức Thánh Tản Viên – vị thần đứng đầu “Tứ bất tử” trong thần điện Việt Nam. Trải qua chiều dài lịch sử, Đức Thánh Tản Viên không chỉ được tôn thờ là Thành hoàng bảo trợ cho làng xã mà còn được Nhân dân suy tôn là Phúc Thần, Thượng đẳng tối linh thần, là anh hùng trị thủy, anh hùng văn hóa, anh hùng dân tộc từ buổi đầu mở mang bờ cõi. Lễ dâng hương tưởng niệm ngày hóa Đức Thánh Tản Viên Sơn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, lòng tri ân sâu sắc của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân địa phương đối với vị Thánh đã có công phù hộ, độ trì cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, đất nước thái bình, thịnh trị" - ông Lê Văn Quân nhấn mạnh.

Tục thờ Tản Viên Sơn Thánh, xã Ba Vì được Bộ VHTT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia năm 2018. Ngọc phả còn lưu giữ tại di tích đền Trung (xã Ba Vì). Đức Thánh Tản Viên Sơn sinh ngày Rằm tháng Giêng, hóa Thánh vào ngày mùng 6/11 Âm lịch tại đỉnh núi Tản Viên, sau này Nhân dân lập đền thờ Ngài tại đền Thượng.

Trải qua hàng ngàn đời, việc thờ cúng, tế lễ để tưởng nhớ Ngài đã ăn sâu vào đời sống Nhân dân. Vào những ngày này, Nhân dân các dân tộc khu vực núi Ba Vì thường tổ chức lễ hội, dâng hương, dâng các sản vật do chính người dân làm ra lên Đức Thánh để tri ân công đức của Ngài và cầu cho mưa thuận gió hòa, nhân cường, vật thịnh, dân sinh ấm no, gia đình hạnh phúc.

Với sự chủ động, trách nhiệm cao của cấp ủy, chính quyền cùng sự đồng thuận của Nhân dân, các nghi lễ được tổ chức chu đáo, trang nghiêm, đúng quy định, bảo đảm gìn giữ các giá trị văn hóa, tín ngưỡng truyền thống. Trong những năm qua, huyện Ba Vì (trước khi sắp xếp đơn vị hành chính) đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích lịch sử – văn hóa trên địa bàn, trong đó có cụm di tích đền Thượng – đền Trung – đền Hạ. Tiếp nối những kết quả đó, xã Ba Vì mới xác định tiếp tục phát huy trách nhiệm trong công tác bảo tồn di sản, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tâm linh của Nhân dân và từng bước khai thác hiệu quả giá trị di tích gắn với phát triển du lịch văn hóa – tâm linh của Thủ đô.

Lễ dâng hương tưởng niệm ngày hóa Đức Thánh Tản Viên Sơn năm 2025 không chỉ là hoạt động tín ngưỡng truyền thống mà còn là dịp để khẳng định vai trò, vị trí của văn hóa tâm linh trong đời sống xã hội hiện đại. Qua đó, góp phần tăng cường sự gắn kết cộng đồng, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và chính quyền, đồng thời tạo động lực để địa phương tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch văn hóa – tâm linh bền vững.