Theo ghi nhận của phóng viên, tại hệ thống chợ truyền thống trên địa bàn Hà Nội như Thành Công (Ba Đình), Kim Liên (Đống Đa), chợ Hôm- Đức Viên (Hai Bà Trưng) đang bán la liệt các loại mận, đào.
Hiện, trên thị trường riêng quả mận đã có nhiều loại khác nhau, mận cơm quả nhỏ màu xanh nhạt ăn dóc hạt giá 30.000 - 40.000 đồng/kg, mận có vỏ màu vàng bóng đẹp mắt, khi chín sẽ chuyển dần sang màu đỏ ăn hơi chua và chát…được bán với giá 35.000 - 45.000 đồng/kg. Những ngày này, đi qua các sạp hoa quả tại chợ, nhiều người sẽ lầm tưởng mận hậu Mộc Châu chưa hết mùa khi các tiểu thương bầy bán loại mận này với giá khá cao 60.000-70.000 đồng/kg.
Đắt hơn cả là loại đào mỏ quạ vỏ nhẵn màu trăng hồng hoặc xanh đang được bán với giá từ 40.000 - 60.000 đồng/kg, riêng loại đặc biệt chỉ 3-4 quả/1kg được rao bán lên đến 100.000-110.000 đồng/kg. Khi được hỏi về nguồn gốc các loại đào và mận này, người bán “quảng cáo” đó là giống đào, mận cuối vụ được trồng trên Sa Pa hoặc Mộc Châu... chứ không phải nhập từ Trung Quốc về. "Đào và mận này là trồng ở Sa Pa, khoảng tháng 7 là lúc vào vụ. Sa Pa cũng trồng nhiều giống đào, mận gối vụ nhau nên yên tâm là đào, mận của ta”, một tiểu thương bán 2 loại đào và mận này tại chợ Kim Liên nói.
Mặc dù người bán “quảng bá” đào, mận là đặc sản vùng Tây Bắc nhưng thông tin từ Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai cho thấy, mận và giống đào Pháp trồng ở Sa Pa đã thu hoạch từ hồi tháng 5 và hầu như kết thúc vụ vào cuối tháng 6 nên sản lượng hiện còn rất ít.
Thực tế tại chợ chuyên kinh doanh hoa quả Long Biên và trên mạng xã hội Facebook cho thấy nhiều tiểu thương rao bán một lượng lớn mận, đào đựng trong những thùng carton in chữ Trung Quốc. Trong đó, mận xanh được bán với giá từ 120.000 - 130.000 đồng/thùng 13kg, mận có hình dáng tương tự mận Mộc Châu 40.000-45.000 đồng/kg. Đào xanh có mẫu mã giống đào mỏ quạ trồng tại Lào Cai, Sơn La được bán rẻ hơn với mức giá từ 250.000 - 350.000 đồng/thùng 10kg.
Theo Phó Viện trưởng Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm Đào Thế Anh, mùa đào, mận ở Sa Pa đã thu hoạch từ hồi tháng 5 và kết thúc vụ vào đầu tháng 7. Do vậy, các sản phẩm hiện nay đang gắn mác “Sa Pa” là không đúng. Bởi lẽ, số lượng đào và mận tại Lào Cai rất ít, mẫu mã không được đẹp như những sản phẩm đang bán ở Hà Nội. "Cách đây hơn 2 tháng, có mận Bắc Hà và Tam Hoa nhưng giờ đã hết vụ thu hoạch. Chính vì thế, đào và mận được bán tràn ngập ở Hà Nội chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc", ông Thế Anh khẳng định.
Theo nhiều chủ cửa hàng hoa quả, cách phân biệt "mận ta" và mận Trung Quốc không hề khó vì Việt Nam chỉ có giống mận hậu và mận cơm là ngon nhất, được bày bán phổ biến.
Mận hậu có kích cỡ to bằng quả bóng bàn, vỏ màu đỏ đậm với lớp phấn trắng bên ngoài, thịt cũng có màu đỏ sẫm, ăn có vị ngọt, chát. Mận cơm chỉ to bằng đầu ngón tay cái có màu xanh, vàng và đỏ khi chín, ăn giòn và chua hơn mận hậu. Còn giống mận xanh, mận cơm Trung Quốc mặc dù kích thước tương đương mận cơm Việt Nam, khi ăn có vị giòn ngọt, dóc hạt trong khi mận Việt Nam không dóc hạt. Đặc biệt mận tím Trung Quốc quả to gấp 2 - 3 lần mận hậu Mộc Châu, vỏ màu tím đen, thịt mận vàng ươm, dày thịt, vị hơi chua, khi chín kỹ sẽ chuyển sang vị ngọt
Bên cạnh đó, cách nhận biết đào Việt Nam với đào Trung Quốc cũng rất dễ vì Sapa chỉ có giống đào mỏ quạ có vỏ màu xanh, nhiều lông, ăn giòn, ngọt, có vị hơi chua. Đào Trung Quốc nhập về Việt Nam hiện nay vỏ nhẵn nhụi không có lông, ăn ngọt nhưng không giòn.
