Chiều 9/6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội thảo luận về dự thảo Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi).
Làm rõ tiêu chí “sự gương mẫu của vợ, chồng, con”
Thảo luận tại hội trường, các đại biểu tiếp tục khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Các đại biểu đánh giá cao Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã kịp thời thể chế hóa đường lối của Đảng, bảo đảm đồng bộ đường lối chủ trương của Đảng với pháp luật của Nhà nước. Ghi nhận dự thảo Nghị quyết có nhiều thay đổi tiến bộ đáp ứng nguyện vọng của cử tri và Nhân dân.
Các đại biểu cho rằng việc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn là một trong điểm đổi mới của hoạt động Quốc hội, Hội đồng nhân dân từ nhiệm kỳ trước đã được cử tri và Nhân dân cả nước đặc biệt quan tâm, theo dõi, ghi nhận, đánh giá cao. Mặc dù mới chỉ triển khai thực hiện được một lần từ khi ban hành các quy định và hướng dẫn đến nay nhưng hoạt động này đã đạt được những kết quả nhất định, tạo thêm niềm tin của cử tri và Nhân dân đối với Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng cho ý kiến cụ thể để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn tỉnh Hải Dương) cho biết dự thảo Nghị quyết quy định nguyên tắc công khai trong cả hoạt động lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm, tuy nhiên trong nội dung cụ thể tại Mục 4 thì dự thảo hiện chỉ quy định nguyên tắc công khai đối với kết quả lấy phiếu tín nhiệm.
Đó là kết quả lấy phiếu tín nhiệm được báo cáo cấp có thẩm quyền và được công khai theo quy định mà không nói gì đến công khai kết quả bỏ phiếu tín nhiệm. Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị rà soát để bổ sung thêm nguyên tắc công khai đối với hoạt động bỏ phiếu tín nhiệm để đảm bảo tính thống nhất về mặt nguyên tắc trong cả hai hoạt động lấy phiếu và bỏ phiếu.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cũng đề nghị rà soát làm rõ tiêu chí sự gương mẫu của bản thân và vợ, chồng, con trong việc chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước làm căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm; trong đó làm rõ hơn nhóm đối tượng có quan hệ gia đình gần gũi với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
Bổ sung việc "thực hành tiết kiệm, chống lãng phí"
Nhấn mạnh yêu cầu thể chế các nội dung của Quy định số 96-QĐ/TW của Đảng, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Đoàn tỉnh Nam Định) dẫn lại phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị giữa nhiệm kỳ Trung ương Đảng khóa XIII đó là kiên quyết không để xảy ra vi phạm hoặc lợi dụng việc lấy phiếu tín nhiệm để gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ. Đồng thời tại Quy định số 96-QĐ/TW có quy định về quan điểm và nguyên tắc của việc lấy phiếu tín nhiệm là nêu cao trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, người đứng đầu.
Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung vào dự thảo Nghị quyết nội dung người đứng đầu và tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm trong trường hợp để xảy ra tình trạng lợi dụng việc lấy phiếu tín nhiệm bỏ phiếu tín nhiệm gây mất đoàn kết nội bộ. Đồng thời trong việc tổ chức thực hiện cần làm tốt việc nắm tình hình và công tác tư tưởng để phòng ngừa từ sớm, từ xa.
Đại biểu Mai Thị Phương Hoa cũng chỉ rõ, Quy định số 96-QĐ/TW khi đề cập đến việc sử dụng kết quả lấy phiếu tín nhiệm cho thấy kết quả lấy phiếu tín nhiệm không chỉ sử dụng để xử lý cán bộ có số phiếu tín nhiệm thấp ở mức cao mà còn sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử và thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ.
Ngoài ra, cũng theo Quy định 96 của Đảng thì còn có một nội dung cũng đáng lưu ý nữa là đó là quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng cán bộ có tín nhiệm cao. Vì vậy, đại biểu Mai Thị Phương Hoa đề nghị đối với những người có số phiếu tín nhiệm cao ở mức cao thì kết quả này phải được sử dụng như thế nào và vào việc gì thì cũng cần phải được thể hiện trong lần sửa đổi Nghị quyết này.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đoàn tỉnh Đồng Tháp) đồng tình với quy định không lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ nhưng "nghỉ chữa bệnh hiểm nghèo có xác nhận của cơ sở y tế và không điều hành công tác từ 6 tháng trở lên theo quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền tính đến thời điểm khai mạc kỳ họp lấy phiếu tín nhiệm".
Về căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, đại biểu Nguyễn Hải Anh đề xuất bổ sung việc "thực hành tiết kiệm, chống lãng phí" vào dự thảo Nghị quyết để đảm bảo tính nhất quán trong thực hiện cũng như đánh giá. Theo đại biểu, "thực hành tiết kiệm, chống lãng phí" là một chủ trương nhất quán đã được quy định trong Hiến pháp và quy định tại nhiều nghị quyết, kết luận của Trung ương, được thể chế hóa thành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Do đó, việc bổ sung "kết quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chủ trương của Đảng và nhà nước về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí" vào căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm là phù hợp, đảm bảo việc đánh giá toàn diện, khách quan đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
Dự thảo Nghị quyết cũng đã bổ sung một điều quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm để đảm bảo việc thực hiện quy trình lấy phiếu tín nhiệm được thực hiện khách quan, minh bạch và đúng pháp luật.
Ủng hộ việc này, song đại biểu Nguyễn Hải Anh đề nghị ban soạn thảo làm rõ hơn những hành vi vận động, lôi kéo, mua chuộc, trong đó có cả những hành vi như hứa hẹn về vị trí công việc, chức vụ cao hơn.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị sửa cụm từ "tác động đến đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND" thành cụm từ "tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND", bởi thực tế cho thấy những hành vi này thường được che đậy rất tinh vi; vì vậy cần phải quy định điều chỉnh đối với đối với những hành vi không trực tiếp tác động, nhưng lại có thể ảnh hưởng quan trọng đến đại biểu.
