Để KOL là những "đại sứ số" của đất nước
Kinhtedothi - Trong kỷ nguyên số, những người có ảnh hưởng (KOL) đang giữ vai trò ngày càng lớn trong việc lan tỏa thông tin, hình thành xu hướng xã hội và quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, đi cùng sức mạnh đó là không ít rủi ro khi thiếu cơ chế quản lý.
Cần chế tài rõ ràng để bảo đảm KOL thực sự trở thành những "đại sứ số".
Nhiều ý kiến từ các nhà quản lý, chuyên gia công nghệ và an ninh mạng khẳng định: Đã đến lúc cần chế tài rõ ràng để bảo đảm KOL thực sự trở thành nguồn lực tích cực, là những "đại sứ số" đồng hành cùng sự phát triển của đất nước.
KOL trong xã hội số: nguồn lực và thách thức
Với sức lan tỏa trên các nền tảng mạng xã hội, một phát ngôn hay hình ảnh của KOL có thể tác động đến hàng triệu người. Điều này khiến họ trở thành lực lượng đặc biệt trong đời sống số.
Tại Hội nghị "KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc" do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia phối hợp Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an tổ chức vào ngày 18/8, MC Trần Khánh Vy chia sẻ, hành trình làm KOL của cô luôn gắn với trách nhiệm xã hội: "Thông qua những chia sẻ của bản thân, em muốn nhấn mạnh vai trò của sự kiên định, trung thực, đạo đức và tinh thần trách nhiệm của người sáng tạo nội dung trong việc xây dựng cộng đồng tích cực, góp phần nâng cao tri thức xã hội và nuôi dưỡng khát vọng đóng góp cho sự phát triển của đất nước".
Ở góc độ khác, hoa hậu Lê Nguyễn Bảo Ngọc khẳng định, KOL không chỉ đại diện cho sự nổi tiếng: "Giá trị thật sự của một KOL không nằm ở những con số tương tác, mà ở khả năng lan tỏa điều tốt đẹp, truyền cảm hứng và đóng góp thiết thực cho cộng đồng".
Hoa hậu Lê Nguyễn Bảo Ngọc
Còn trong lĩnh vực kinh doanh, doanh nhân Đỗ Quang Vinh - Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Phó Tổng giám đốc Ngân hàng SHB, nhìn nhận: "Niềm tin xã hội giống như một hệ miễn dịch, khi khỏe thì tin giả khó lan rộng, khi yếu thì chỉ một tác động nhỏ cũng có thể gây rối loạn. Vai trò của KOL không chỉ là kể câu chuyện thật, mà là gây dựng chuẩn mực: Đúng, văn minh và biết bất đồng trong tôn trọng".
Rõ ràng, KOL đang trở thành một nguồn lực quan trọng trong xã hội số, có thể đồng hành cùng doanh nghiệp, cộng đồng và quốc gia để kiến tạo giá trị. Song song với đó, cũng đã xuất hiện không ít trường hợp KOL phát ngôn thiếu chuẩn mực, thậm chí vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội.
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Huyền - Phó Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ VHTT&DL), tình trạng này bắt nguồn từ việc Việt Nam chưa có quy định cụ thể quản lý KOL. Trong khi đó, nhiều quốc gia đã ban hành khung pháp lý nghiêm ngặt như ở Trung Quốc, KOL vi phạm có thể bị xử phạt từ hành chính đến hình sự; ở Hàn Quốc, họ có thể bị công chúng và truyền thông "tẩy chay" vĩnh viễn.
Từ thực tế này, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đề xuất: "Cần có chế tài quản lý và xử lý nghiêm sai phạm của các KOL, thậm chí áp dụng biện pháp hạn chế biểu diễn, xuất hiện trên truyền thông" . Lãnh đạo Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cũng khuyến nghị doanh nghiệp cần cẩn trọng khi lựa chọn KOL hợp tác, để bảo vệ uy tín thương hiệu và tránh rủi ro truyền thông.
Từ góc nhìn công nghệ số và an ninh mạng
Thiếu tướng Lê Xuân Minh - Cục trưởng Cục A05, Bộ Công an nhận định ảnh hưởng của KOL càng lớn thì trách nhiệm phải càng cao.
Ở khía cạnh công nghệ và an ninh mạng, nhiều ý kiến đại biểu đã chỉ rõ: KOL hiện diện ở mọi nền tảng số, do đó tác động trực tiếp đến niềm tin xã hội và an toàn thông tin.
Thiếu tướng Lê Xuân Minh - Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm công nghệ cao (A05 - Bộ Công an), phân tích: "Trong kỷ nguyên số, nơi biên giới quốc gia được mở rộng tới từng điểm truy cập Internet, những người có ảnh hưởng trên không gian mạng đã và đang trở thành một lực lượng đặc biệt. Họ góp phần định hình nhận thức xã hội, dẫn dắt xu hướng, thúc đẩy sáng tạo và quảng bá, lan tỏa bản sắc, giá trị Việt Nam ra thế giới".
Theo Thiếu tướng Lê Xuân Minh, ảnh hưởng càng lớn thì trách nhiệm càng cao. "Nếu thiếu ý thức, phát ngôn sai lệch của KOL dễ bị lợi dụng để gây rối loạn thông tin, tác động đến an ninh mạng và niềm tin xã hội. Bởi vậy, cần có "lá chắn niềm tin" để bảo vệ cộng đồng khỏi tin giả và thông tin cực đoan" - Thiếu tướng nhấn mạnh.
Ở góc nhìn tương đồng, Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), nhấn mạnh sự cần thiết của một mạng lưới hợp tác chiến lược giữa KOL, doanh nghiệp, báo chí và cơ quan quản lý: "Sự ra đời của Liên minh Niềm tin số sẽ quy tụ những KOL uy tín, giúp công chúng nhận diện thông tin tích cực, bảo vệ niềm tin số và tăng cường sức mạnh mềm quốc gia".
Các chuyên gia công nghệ cũng cảnh báo: tốc độ lan truyền tức thì của mạng xã hội khiến thông tin sai lệch dễ dàng bùng phát, trong đó KOL có thể vô tình trở thành "người tiếp tay". Vì thế, việc trang bị kỹ năng an toàn số cho KOL là cần thiết, để họ vừa là người sáng tạo nội dung, vừa là "người gác cổng thông tin", góp phần sàng lọc và lan tỏa những giá trị tích cực.
Tại phiên tọa đàm "Niềm tin và Kỳ vọng" trong khuôn khổ hội nghị "KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", nhiều ý kiến nhấn mạnh: KOL cần đồng hành trong các chiến dịch truyền thông cộng đồng, trở thành "lá chắn mềm" chống lại tin giả, hành vi lừa đảo trực tuyến và những biểu hiện lệch chuẩn. Khi đó, KOL không chỉ là nhân vật nổi tiếng, mà còn là lực lượng bảo vệ an ninh thông tin của xã hội.
Hướng tới hành lang pháp lý bền vững
Những phân tích của lãnh đạo, chuyên gia và chính các KOL cho thấy một điểm chung: phải sớm hoàn thiện hành lang pháp lý để điều chỉnh hoạt động của người có ảnh hưởng. Đây không phải là sự hạn chế tự do sáng tạo, mà là giải pháp để đảm bảo tiếng nói của KOL trở thành nguồn lực tích cực, đồng hành cùng sự phát triển bền vững.
Thực tiễn quốc tế chứng minh, việc xây dựng khung quản lý KOL giúp bảo vệ xã hội trước nội dung sai lệch, đồng thời cũng bảo vệ chính KOL khỏi việc bị lôi kéo, lợi dụng. Với Việt Nam, việc sớm ban hành các quy định cụ thể về chuẩn mực phát ngôn, minh bạch khi quảng cáo, cũng như chế tài xử lý sai phạm, là bước đi cấp bách.
Trong khi đó, doanh nghiệp và thương hiệu cũng cần trách nhiệm hơn trong việc hợp tác với KOL. Mỗi hợp đồng quảng bá sản phẩm không chỉ mang tính thương mại, mà còn là sự cam kết về niềm tin với người tiêu dùng.
Như thông điệp được nhiều đại biểu nhấn mạnh tại hội nghị "KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", KOL chính là những "đại sứ số" của đất nước. Khi được quản lý, định hướng và trang bị kiến thức đúng đắn, họ có thể góp phần lan tỏa các giá trị chân - thiện - mỹ, củng cố sức mạnh mềm quốc gia và khẳng định vị thế Việt Nam trong không gian mạng toàn cầu.
