Đề xuất đầu tư 125 nghìn tỷ đồng để nâng tầm sức khỏe và chất lượng dân số

Mục tiêu toàn diện cho sức khỏe và dân số trong giai đoạn mới

Trình bày trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết Chương trình được thiết kế nhằm bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, được tư vấn, dự phòng và quản lý bệnh tật từ sớm, từ xa. Một trọng tâm quan trọng là tăng cường khả năng chủ động của mỗi cá nhân trong việc tự chăm sóc và nâng cao sức khỏe.

Bên cạnh đó, Chương trình hướng tới giải quyết những vấn đề dân số ưu tiên, thích ứng với xu hướng già hóa nhanh, nâng cao chất lượng dân số và tăng cường chăm sóc các nhóm yếu thế. Đây là nền tảng để xây dựng một xã hội khỏe mạnh trong bối cảnh mới.

Theo Bộ Y tế, Chương trình đặt ra 10 mục tiêu cụ thể. Một số mục tiêu nổi bật gồm:

90% xã, phường đạt chuẩn Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã vào năm 2030 và 95% vào năm 2035.

100% người dân được lập hồ sơ sức khỏe điện tử vào năm 2030 và duy trì đến 2035.

100% CDC các tỉnh có năng lực xét nghiệm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và giám sát vệ sinh môi trường.

100% trạm y tế triển khai đầy đủ quản lý, dự phòng, điều trị một số bệnh không lây nhiễm.

Giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi xuống dưới 15% vào năm 2030 và 13% vào năm 2035.

Đưa tỷ số giới tính khi sinh về dưới 109, rồi dưới 107 bé trai trên 100 bé gái lần lượt vào các mốc 2030 và 2035.

Tăng tỷ suất sinh thô thêm 0,5‰ mỗi giai đoạn 5 năm từ 2025 đến 2035.

Mở rộng tầm soát dị tật bẩm sinh đối với phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh, hướng tới tỉ lệ bao phủ cao vào năm 2035.

Cùng với đó, nhóm người yếu thế dự kiến được tiếp cận các dịch vụ tại cơ sở chăm sóc xã hội với mức tăng 70% vào năm 2030 và 90% vào năm 2035.

Đối tượng thụ hưởng của Chương trình trải rộng toàn quốc, với ưu tiên dành cho vùng khó khăn, miền núi, biên giới, hải đảo; người nghèo, người cao tuổi, người có công, lao động di cư, phụ nữ và trẻ em, thanh thiếu niên hay người trong độ tuổi sinh đẻ.

Theo tờ trình, tổng mức đầu tư cho toàn bộ giai đoạn 2026 - 2035 là 125.478 tỷ đồng, chia thành hai chặng 2026 - 2030 và 2031 - 2035. Bộ Y tế là cơ quan chủ trì, với 5 dự án thành phần:

Nâng cao năng lực mạng lưới y tế cơ sở

Củng cố hệ thống phòng bệnh và nâng cao sức khỏe

Dân số và phát triển

Tăng cường chăm sóc xã hội cho người yếu thế

Truyền thông, quản lý, giám sát thực hiện Chương trình

Bộ Y tế khẳng định Chương trình là nền tảng quan trọng để tạo chuyển biến mạnh trong chăm sóc sức khỏe nhân dân trong một thập kỷ tới. Chính phủ trình Quốc hội xem xét, phê duyệt chủ trương đầu tư tại kỳ họp này.

Rà soát mục tiêu và hoàn thiện giải pháp để bảo đảm tính khả thi

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết Ủy ban tán thành sự cần thiết của Chương trình nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, công tác dân số và phát triển. Hồ sơ Chương trình được chuẩn bị theo đúng quy định.

Tuy vậy, Ủy ban đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để bảo đảm Chương trình không trùng lặp với các Chương trình mục tiêu quốc gia khác đang được Quốc hội xem xét, tránh chồng chéo về nhiệm vụ và nguồn lực. Dự thảo Nghị quyết cần tiếp tục hoàn thiện theo hướng rõ ràng, cụ thể hơn.

Về đối tượng thụ hưởng, Ủy ban kiến nghị bổ sung người khuyết tật vào nhóm ưu tiên. Đồng thời, cần quy định chi tiết hơn để thuận lợi trong triển khai thực tế và phù hợp với tinh thần Nghị quyết 72.

Trong vấn đề nguồn vốn, Ủy ban lưu ý việc xác định rõ nguồn lực, tránh tình trạng mức đầu tư cho nội dung dân số và phát triển còn thấp (dự kiến chiếm khoảng 15,5% giai đoạn 2026 - 2030). Đồng thời, cần đánh giá khả năng cân đối ngân sách địa phương, đặc biệt với các tỉnh khó khăn, và tiếp tục đề xuất giải pháp huy động xã hội hóa theo tinh thần của Kết luận 149 và Nghị quyết 72.

Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Chính phủ rà soát mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể của từng dự án, bảo đảm tính thống nhất, logic, dễ kiểm tra, giám sát. Mỗi mục tiêu cần có chỉ số rõ ràng để đánh giá hiệu quả sau triển khai.

Cùng với ddó, các giải pháp cần gắn chặt với mục tiêu, có phân kỳ tiến độ cụ thể và minh bạch về nguồn lực. Một số chỉ tiêu được nêu trong báo cáo cần được giải thích rõ hơn để Quốc hội có đủ căn cứ xem xét.

Đối với các dự án thành phần, Ủy ban nhấn mạnh yêu cầu lựa chọn nội dung cốt lõi, tránh dàn trải và lãng phí. Bên cạnh đó, Ủy ban đề nghị nghiên cứu bổ sung dự án về phát huy thế mạnh y học cổ truyền, dược liệu và bảo đảm an toàn thực phẩm để đáp ứng đầy đủ tinh thần Nghị quyết 72.

Về dự thảo Nghị quyết, Chính phủ được đề nghị chỉnh lý nội dung về mục tiêu, tổng vốn, địa điểm, thời gian thực hiện, cơ chế và chính sách triển khai. Một số điểm bổ sung được khuyến nghị gồm: nguyên tắc phân bổ vốn cho cơ quan trung ương; quy định rõ trách nhiệm của Bộ Y tế và địa phương; và cơ chế đặc thù không yêu cầu vốn đối ứng với các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách.