Theo Cục Đường bộ Việt Nam, thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trong tình hình mới; Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong tình hình mới; để có cơ sở triển khai áp dụng công nghệ mới trong kiểm tra và xử lý xe quá tải trên hệ thống quốc lộ và đường cao tốc, Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất triển khai lắp đặt hệ thống cân KTTTX tự động tại các dự án đường cao tốc đang triển khai thi công.
Cụ thể, theo quy định của Luật Giao thông đường bộ thì Trạm KTTTX là công trình đường bộ cần thiết để phát hiện và xử lý vi phạm về tải trọng xe, góp phần bảo đảm ATGT và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông. Do đó, để kiểm soát xe quá tải trọng trên các dự án đường cao tốc đang triển khai thi công, nhằm bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông, bảo đảm tuổi thọ của mặt đường, Cục Đường bộ Việt Nam đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo cho phép bổ sung vào các dự án cao tốc đang triển khai hạng mục lắp đặt hệ thống cân KTTTX tự động theo 2 phương án:
Phương án 1: Lắp đặt tại các nhánh vào đường cao tốc (tại làn dành cho xe tải) để kiểm soát và từ chối phục vụ theo Điều 14 Thông tư số 90/2014/TT- BGTVT ngày 31/12/2014 của Bộ GTVT.
Phương án này có ưu điểm là các xe chở hàng quá tải trọng không vào được cao tốc vì bị từ chối phục vụ, không làm ảnh hưởng đến chất lượng và tuổi thọ đường cao tốc. Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này là vẫn gây hư hỏng cho hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nói chung (ở khu vực lân cận), vẫn phải bố trí người hướng dẫn phương tiện ra khỏi đường cao tốc; việc từ chối phục vụ mà không xử lý vi phạm dẫn đến không đủ sức mạnh răn đe đối với phương tiện chở hàng quá tải trọng; số lượng các bộ cân cần lắp đặt khá lớn vì phải lắp đặt trên tất cả các lối vào cao tốc.
Phương án 2: Lựa chọn vị trí trên đường cao tốc có nhiều phương tiện phải đi qua để lắp đặt hệ thống thiết bộ cân KTTTX tự động trên tất các làn xe chạy (không lắp ở tại các làn thu phí vì do có nhiều làn nên phải lắp nhiều bộ cân, thiết bị cân được lắp đặt và kiểm định phải đạt cấp chính xác F10, hệ thống camera tự động chụp biển số trong mọi điều kiện, có khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu đăng kiểm phương tiện...).
Phương án này có ưu điểm là kiểm soát được hầu hết các phương tiện lưu thông trên cao tốc; số lượng bộ cân KTTTX lắp đặt ít, đồng thời có thể sử dụng dữ liệu cung cấp từ các bộ cân này để xử “phạt nguội” theo quy định. Cục Đường bộ Việt Nam kiến nghị lựa chọn Phương án 2.
Ngoài ra, trên cơ sở Quy chuẩn sửa đổi, bổ sung QCVN 66:2013/BGTVT được ban hành, Cục Đường bộ đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo các Chủ đầu tư/cơ quan quản lý đường bộ và Nhà đầu tư BOT rà soát việc lắp đặt cân KTTTX theo hướng:
Đối với các tuyến đường quốc lộ chưa đầu tư cân KTTTX: Các chủ đầu tư bổ sung đầu tư các bộ cân KTTTX động tốc độ cao ở các làn xe tại các vị trí phù hợp để bảo đảm kiểm soát tải trọng xe phù hợp với công nghệ thu phí tự động không dừng trên đường quốc lộ.
Đối với các bộ cân đã lắp đặt tại các trạm BOT: rà soát, điều chỉnh thiết kế, lắp đặt bổ sung, thay thế các hạng mục, thiết bị phù hợp với QCVN theo hướng KTTTX xe tự động (Cục Đường bộ Việt Nam đã báo cáo Bộ GTVT tại văn bản số 3355/CĐBVN-QLBTKCHTGT ngày 26/5/2023).
Sau khi nghiệm thu hoàn thành việc đầu tư xây dựng, lắp đặt các hệ thống cân KTTTX tự động tại các dự án đường cao tốc và trên các tuyến quốc lộ, đề nghị bàn giao cho Cục Đường bộ Việt Nam thực hiện công tác quản lý khai thác, sử dụng, bảo trì và xử lý vi phạm theo quy định.
