Đề xuất người bệnh mạn tính được lấy thuốc 2 tháng/lần: lợi nhiều phía?

Đề xuất này đang nhận được sự quan tâm, đồng thuận của nhiều người bệnh.

Người bệnh ủng hộ

Hiện nay, với khoảng 93% dân số tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), hầu hết số bệnh nhân mắc bệnh mạn tính là đối tượng khám, chữa bệnh (KCB) BHYT. Tại các cơ sở y tế từ tuyến huyện trở lên, các bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường chiếm 70% bệnh nhân mạn tính đến khám ngoại trú hàng ngày.

Nếu thực hiện KCB ở tuyến cao hơn, mỗi lần đi khám, người bệnh phải làm thủ tục chuyển tuyến, vừa mất thời gian, lại gây quá tải với cơ sở y tế tuyến trên. Trong khi bệnh nhân mắc bệnh mạn tính tập trung nhiều ở nhóm người cao tuổi, đi lại khó khăn, cần có người đưa đi khám, gây không ít phiền phức.

Trước thực tế đó, BHXH Việt Nam đề xuất Bộ Y tế nâng thời gian kê đơn thuốc điều trị bệnh mạn tính. Cụ thể, bệnh nhân mắc bệnh mạn tính (đái tháo đường, tăng huyết áp…) đã ổn định sức khỏe, bệnh nhân HIV đã điều trị thuốc kháng ARV từ 12 tháng trở lên, sức khỏe ổn định thì số lượng thuốc được kê đơn đủ sử dụng tối thiểu 60 ngày, tối đa không quá 90 ngày.

Theo quy định hiện nay, chỉ được kê đơn đủ sử dụng tối đa 30 ngày. Với trường hợp bệnh nhân điều trị mạn tính tại tuyến cơ sở (trung tâm y tế, phòng khám), BHXH Việt Nam đề nghị Bộ Y tế cho phép cấp thuốc điều trị không quá 30 ngày.

Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Đức Hòa, đề xuất này dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn, có sự tiếp thu ý kiến của giới chuyên môn. Với những bệnh nhân mắc bệnh mạn tính thường ổn định, việc thay đổi thuốc không cần thiết phải hàng tháng. Hiện nhiều nước trên thế giới đã áp dụng kê đơn thuốc 60 ngày.

Thực tế, thời điểm dịch Covid-19, Bộ Y tế đã triển khai cấp thuốc 3 tháng cho bệnh nhân mắc bệnh mạn tính và không phát sinh biến chứng. Quy định tạm thời này giúp người bệnh hạn chế nguy cơ lây nhiễm Covid-19, không ảnh hưởng đến liệu trình điều trị bệnh mạn tính nên đã mang đến sự hài lòng cho nhiều bệnh nhân và cơ sở y tế.

Có thể thấy, việc tăng thời gian kê đơn thuốc giúp lợi cả đôi đường cho bệnh nhân và bệnh viện. Bệnh nhân kéo dài thời gian tái khám, không mất công đi lại, thời gian, chi phí… Bên cạnh đó, giảm tải cho bệnh viện trong KCB BHYT đối với bệnh nhân mạn tính đã điều trị ổn định; giảm chi phí cho bảo hiểm phải thanh toán các xét nghiệm.

Nhiều người bệnh cho biết việc này "lợi nhiều đường" và mong sớm được triển khai, góp phần tạo thuận lợi cho người bệnh và các bên liên quan trong quá trình điều trị bệnh mạn tính.

Bà N.T.H. (73 tuổi, trú tại quận Hà Đông, Hà Nội) mắc bệnh tăng huyết áp từ nhiều năm nay và đã được điều trị ổn định nhưng mỗi tháng, con cái vẫn phải gác công việc, đưa bà đến viện để khám và lấy thuốc.

“Đa phần các loại thuốc được kê đơn cơ bản không thay đổi. Với tình trạng sức khỏe như hiện nay, tôi kiến nghị thời gian tái khám, lấy thuốc nên kéo dài (60 ngày) để giúp người bệnh giảm bớt áp lực” - bà H. bày tỏ.

Mắc bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp hơn 10 năm nay, bà N.T.X. (64 tuổi, huyện Đan Phượng, Hà Nội) phải thường xuyên đến bệnh viện tái khám để được bác sĩ kê đơn thuốc, quãng đường từ nhà đến bệnh viện dài hơn 20km, mất nhiều thời gian, chi phí di chuyển.

“Việc khám, lĩnh thuốc 2 tháng/lần là phù hợp. Chúng ta cần linh hoạt, nếu bệnh nhẹ thì tăng thời gian kê đơn, còn bệnh nặng thì bệnh nhân phải thường xuyên đi khám dưới sự theo dõi của bác sĩ” - bà X. cho hay.

Sẽ cân nhắc lợi ích và nguy cơ

Đề cập đến vấn đề này, TS Trần Thị Oanh - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội) nhất trí với đề xuất kê đơn 2 tháng/lần cho bệnh nhân điều trị bệnh mạn tính đã ổn định. Tuy nhiên, theo TS Trần Thị Oanh, không nên kê đơn 3 tháng/lần vì thời gian quá dài.

Nêu quan điểm về việc "bắt buộc người dân mắc các bệnh mạn tính khám định kỳ mỗi tháng là không cần thiết”, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội chỉ ra rằng, đó là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng quá tải ảo tại nhiều cơ sở y tế (khi bệnh nhân không cần đến KCB nhưng vẫn đến)… Thuốc kê đơn cho các bệnh mạn tính đang dùng tốt, sức khỏe bệnh nhân ổn định thì họ không cần khám định kỳ hàng tháng.

Đồng quan điểm, GS.TS Lê Ngọc Thành - Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay, mọi quy định đều hướng tới mục tiêu cao nhất là bảo đảm sức khỏe cho người bệnh. Tùy từng loại bệnh, tình trạng bệnh của bệnh nhân, các bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp về thời gian tái khám, kê đơn thuốc.

“Với những bệnh mạn tính như tiểu đường, huyết cao không cần thiết tái khám mỗi tháng/lần. Không quy định “cứng” về thời gian tái khám, bác sĩ sẽ có những điều chỉnh phù hợp cho từng bệnh nhân. Qua đó sẽ mang lại nhiều hiệu quả hơn như giảm công sức đi lại cho bệnh nhân, đặc biệt là bệnh nhân lớn tuổi; giảm tải cho bệnh viện và giảm thiểu chi phí cho cả bệnh nhân, quỹ BHYT khi thực hiện những xét nghiệm, dịch vụ kỹ thuật không cần thiết” - GS.TS Lê Ngọc Thành nêu rõ.

Tuy nhiên, với đề xuất trên cũng có ý kiến lo ngại cho rằng, lĩnh thuốc 2 tháng thì đỡ cho bệnh nhân hàng tháng đi lấy thuốc, nhưng ngược lại lĩnh thuốc 2 tháng thì số tiền thuốc nhiều hơn vượt mức cho phép của BHYT, người bệnh sẽ đóng nhiều tiền hơn. Do đó, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu thêm để có lợi cho bệnh nhân…

Ngoài ra, cần cân nhắc kỹ và linh hoạt với từng loại bệnh và từng bệnh nhân. Bệnh nhân không được thăm khám trong thời gian dài tới khi khám lại không kịp chỉnh liều hay thay đổi loại thuốc, bệnh có thể nặng lên và biến chứng.

Liên quan đến vấn đề này, TS Nguyễn Trọng Khoa - Phó Cục trưởng Cục Quản lý KCB, Bộ Y tế cho biết, trong thời gian dịch bệnh Covid-19 do giãn cách xã hội, phòng, chống dịch bệnh, Bộ Y tế đã triển khai cấp thuốc ngoại trú 3 tháng/lần. Tuy nhiên, để điều chỉnh hoàn toàn cần cân nhắc giữa mặt lợi và nguy cơ. Mặt lợi là người dân giảm được thời gian đi lại, bệnh viện giảm gánh nặng.

Nhưng kéo dài thời gian kê đơn cũng có thể dẫn đến nguy cơ người bệnh lâu không được thăm khám, không theo sát diễn biến bệnh có thể gây ảnh hưởng việc điều trị. Do đó, người bệnh mạn tính cần được theo dõi thường xuyên để nhận biết được chuyển biến bệnh. Nếu bệnh tiến triển, cần có phương pháp điều trị phù hợp.

“Chúng tôi đang cân nhắc nghiên cứu đề xuất này và sẽ có điều chỉnh văn bản, thông tư hướng dẫn về thời gian kê đơn” - TS Nguyễn Trọng Khoa nhấn mạnh.