Bộ GTVT vừa có Công văn số 4069/BGTVT - TC gửi các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tư pháp, xin ý kiến về phương án thí điểm thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư trước khi trình Chính phủ.
Các tuyến cao tốc được chọn bao gồm tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương, cùng với 8 đoạn tuyến cao tốc thuộc dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017 - 2020, gồm: Cao Bồ - Mai Sơn; Mai Sơn - Quốc lộ 45; Quốc lộ 45 - Nghi Sơn; Nghi Sơn - Diễn Châu; Cam Lộ - La Sơn; Vĩnh Hảo - Phan Thiết; Phan Thiết - Dầu Giây; cầu Mỹ Thuận 2.
Trong 9 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư này, có 4 dự án đã khai thác, 5 dự án sẽ hoàn thành trước năm 2025. Bộ GTVT muốn thực hiện thí điểm thu phí trong 5 năm (từ khi phương án được Quốc hội thông qua), áp dụng đến khi có pháp luật về thu phí đường cao tốc. Sau thời gian thí điểm thu nêu trên, sẽ có đánh giá, tổng kết đề xuất cơ chế phù hợp.
Mức thu phí 9 tuyến cao tốc này sẽ được xác định trên 3 nguyên tắc gồm: mức thu phù hợp với lợi ích và khả năng chi trả của người sử dụng đường cao tốc; mức thu được xây dựng trên cơ sở tổng số phí thu được sau khi bù đắp chi phí tổ chức thu phải đảm bảo còn dư để cân đối vào ngân sách Nhà nước; mức thu được tính toán theo từng đoạn/tuyến đường bộ cao tốc cụ thể để đảm bảo phù hợp với điều kiện khai thác, kinh tế - xã hội theo từng khu vực.
Các tuyến cao tốc sẽ thu phí tự động không dừng, liên thông giữa những dự án do Nhà nước đầu tư và các dự án theo hình thức đối tác công tư (PPP). Tiền thu được sau khi trừ chi phí tổ chức sẽ nộp trực tiếp vào ngân sách Trung ương hoặc địa phương theo phương án đầu tư khai thác.
"Các dự án cao tốc vốn đầu tư lớn, được đầu tư dưới hình thức nào cũng cần thu phí để hoàn vốn, tiếp tục đầu tư dự án khác" - lãnh đạo Bộ GTVT nói.
Trước đây, cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương đầu tư bằng vốn ngân sách đã được thu phí đường bộ. Khi có chủ trương không thu phí các dự án đường bộ đầu tư bằng ngân sách vào năm 2019, tuyến cao tốc này đã dừng thu.
Tuy nhiên, lưu lượng phương tiện trên cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương sau đó tăng đột biến, thường xuyên xảy ra ùn tắc và tai nạn giao thông. Một năm sau, Bộ GTVT đã kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thu phí trở lại.
11 dự án thành phần cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2017 - 2020 với chiều dài 654 km đi qua 13 tỉnh, thành phố, trong đó có 8 dự án được đầu tư bằng vốn ngân sách và 3 dự án theo hình thức PPP. Sau khi hoàn thành 11 dự án, cùng với hơn 300 km cao tốc đã được khai thác, tuyến cao tốc Bắc Nam sẽ có hơn 1.000 km, đáp ứng nhu cầu vận tải, khắc phục tình trạng ách tắc và tai nạn trên quốc lộ 1. Để nối thông toàn tuyến cao tốc Bắc Nam, ngành giao thông đang đầu tư 659 km còn lại, dự kiến hoàn thành năm 2025.
