Đề xuất xây đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku với vốn đầu tư gần 44 nghìn tỷ đồng

Đề xuất áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù

Sáng 19/5, tại Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.

Theo tờ trình, phạm vi đầu tư của dự án như sau: dự án có điểm đầu tại Quốc lộ 19B thuộc địa phận thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định; điểm cuối tại đường Hồ Chí Minh thuộc địa phận thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai.

Tổng chiều dài toàn tuyến khoảng 125km, trong đó 40km qua địa phận tỉnh Bình Định (thị xã An Nhơn và huyện Tây Sơn); 85km qua địa phận tỉnh Gia Lai (thị xã An Khê, huyện Đắk Pơ, huyện Mang Yang, huyện Đắk Đoa và thành phố Pleiku).

Dự án có quy mô 4 làn xe, có làn dừng khẩn cấp liên tục, bề rộng nền đường là 24,75m, đáp ứng tiêu chuẩn đường cao tốc cấp 100, tương ứng với vận tốc thiết kế Vtk = 100km/giờ.

Về phương án thiết kế sơ bộ, hướng tuyến cao tốc Quy Nhơn - Pleiku được nghiên cứu lựa chọn bảo đảm ngắn nhất, thẳng nhất có thể. Đồng thời, đáp ứng các nguyên tắc: phù hợp với các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt; bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật của tuyến đường; phù hợp với điều kiện tự nhiên của khu vực nghiên cứu; hạn chế đi qua các khu vực nhạy cảm về môi trường tự nhiên, xã hội, đất quốc phòng; hạn chế khối lượng giải phóng mặt bằng; bảo đảm kết nối thuận lợi với các trung tâm đô thị, khu chức năng quan trọng.

Tổng diện tích đất chiếm dụng sơ bộ khoảng 942,15ha, gồm: đất trồng lúa khoảng 189,92ha; đất lâm nghiệp khoảng 257,35ha; các loại đất khác theo quy định của pháp luật đất đai khoảng 494,88ha.

Chính phủ đề xuất đầu tư dự án theo hình thức đầu tư công, với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 43.734 tỷ đồng. Nguồn vốn này dự kiến đến từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Nhà nước năm 2024, nguồn ngân sách Trung ương và địa phương giai đoạn 2021-2025 và giai đoạn 2026-2030.

Dự án bắt đầu thực hiện từ năm 2025, dự kiến hoàn thành năm 2029, được chia thành 2 dự án thành phần, gồm: dự án thành phần 1, đoạn tuyến nằm trên địa phận tỉnh Bình Định; dự án thành phần 2, đoạn tuyến nằm trên địa phận tỉnh Gia Lai.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng khoảng 257,35ha sang mục đích khác để thực hiện dự án; giao HĐND cấp tỉnh chịu trách nhiệm xác định số liệu chính xác để thực hiện công tác chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định.

Đồng thời, đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt đã được Quốc hội quyết định cho một số dự án đường bộ cao tốc, dự án đường sắt để thực hiện thành công và sớm hoàn thành toàn bộ dự án như tiến độ dự kiến.

Phân chia dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập tỉnh

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, dự án cơ bản đáp ứng các tiêu chí dự án quan trọng quốc gia thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại điều 8 của Luật Đầu tư công. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Dự án là phù hợp với quy định của pháp luật.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất sự cần thiết đầu tư dự án với những lý do đã được nêu tại tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị bổ sung, làm rõ hơn tính cấp thiết của dự án, khi tuyến quốc lộ 19 kết nối từ tỉnh Gia Lai xuống tỉnh Bình Định mới được đầu tư nâng cấp, cải tạo và cần thuyết minh rõ hơn hiệu quả của việc sớm đầu tư tuyến cao tốc này...

Với đề xuất của Chính về phân chia dự án thành 2 dự án thành phần, gồm: dự án thành phần 1 (Km0+000 - Km40+000) và dự án thành phần 2 (Km40+000 - Km125+000) theo địa giới hành chính của tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, dự kiến tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai sẽ sáp nhập thành tỉnh Gia Lai, khi đó dự án sẽ nằm trọn trong địa bàn một tỉnh.

Do vậy, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị nghiên cứu phương án phân chia dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập tỉnh, năng lực quản lý của địa phương, yêu cầu kỹ thuật của dự án nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, hiệu quả của toàn bộ dự án.

Với đề xuất của Chính phủ về 9 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho Dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết, cơ bản các chính sách đặc thù, đặc biệt này đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với một số dự án quan trọng quốc gia trong thời gian qua, do đó đề xuất của Chính phủ là có cơ sở. Tuy nhiên, một số chính sách đã được điều chỉnh so với các chính sách tương tự được áp dụng cho một số dự án thời gian qua.

Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị thuyết minh làm rõ hơn việc điều chỉnh một số chính sách này. Đồng thời, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các cơ chế, chính sách áp dụng, bảo đảm các cơ chế chính sách này khả thi, phù hợp đối với tính chất, mục tiêu của dự án.