Doanh nghiệp, đơn vị thuê nhà ở xã hội không được cho thuê lại

Đây là một trong những cơ chế, chính sách đặc thù mới được Quốc hội thông qua tại phiên làm việc chiều 29/5.

Thành lập Quỹ Nhà ở xã hội không vì mục đích lợi nhuận

Theo đó, Nghị quyết Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) có phạm vi áp dụng trên phạm vi toàn quốc, bao gồm: Quỹ Nhà ở quốc gia; giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu đối với dự án đầu tư xây dựng NƠXH, nhà ở cho lực lượng vũ trang Nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công;

Lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án đầu tư xây dựng NƠXH; xác định giá bán, giá thuê mua NƠXH; điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH; thuê NƠXH, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp...

Nghị quyết quy định về Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ nhà ở quốc gia gồm: quỹ nhà ở Trung ương do Chính phủ thành lập, quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập. Quỹ này dành đầu tư xây dựng NƠXH, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của dự án đầu tư xây dựng NƠXH, tạo lập NƠXH để cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê.

Nghị quyết cũng quy định điều kiện giao chủ đầu tư dự án, trường hợp có từ 2 nhà đầu tư trở lên đăng ký làm chủ đầu tư, tiêu chí ưu tiên giao chủ đầu tư bao gồm: kinh nghiệm đã thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở; năng lực tài chính để thực hiện dự án; tiêu chí khác theo quy định của Chính phủ.

Về lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án đầu tư xây dựng NƠXH, theo Nghị quyết: dự án đầu tư xây dựng, vị trí khu đất để đầu tư xây dựng NƠXH chưa có quy hoạch chi tiết đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hoặc có yêu cầu điều chỉnh quy hoạch chi tiết thì không phải thực hiện thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh nhiệm vụ quy hoạch chi tiết.

Chủ đầu tư phải hoàn trả lại phần chênh nếu giá thấp hơn

Nghị quyết cũng quy định việc xác định giá bán, giá thuê mua NƠXH. Cụ thể, sau khi nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán về chi phí đầu tư xây dựng theo quy định của pháp luật, gửi cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh để kiểm tra giá bán, giá thuê mua NƠXH.

Trường hợp giá bán, giá thuê mua NƠXH theo kiểm toán, quyết toán cao hơn giá bán, giá thuê mua NƠXH do chủ đầu tư đã ký hợp đồng thì chủ đầu tư không được thu thêm phần chênh lệch của người mua, thuê mua NƠXH; trường hợp thấp hơn thì chủ đầu tư phải hoàn trả lại phần chênh lệch cho người mua, thuê mua NƠXH.

Điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH, Nghị quyết quy định: đối với tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được sắp xếp lại thì căn cứ vào phạm vi đơn vị hành chính của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi có dự án trước thời điểm sắp xếp lại để xác định điều kiện về nhà ở đối với đối tượng được mua, thuê mua NƠXH theo quy định của Luật Nhà ở.

Trường hợp đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH có địa điểm làm việc cách xa nơi ở thì điều kiện để được mua, thuê mua NƠXH là chưa được mua hoặc thuê mua NƠXH; chưa có nhà ở thuộc sở hữu hoặc có nhà ở thuộc sở hữu nhưng cách xa địa điểm làm việc.

Căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, UBND cấp tỉnh quy định chi tiết về trường hợp có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng cách xa địa điểm làm việc được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH.

Thuê NƠXH, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp: doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập được thuê NƠXH của chủ đầu tư dự án để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, người lao động của mình ở, bao gồm cả công nhân, người lao động là người nước ngoài. Tuy nhiên, các đơn vị này không được cho thuê lại nhà ở này, trừ trường hợp được cho thuê lại theo quy định của Luật Nhà ở.

Mở rộng đối tượng được thuê nhà ở xã hội

Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NƠXH, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết: chính sách hỗ trợ về NƠXH đã mở rộng với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính; đồng thời giao quyền chủ động cho địa phương xem xét, đánh giá theo thời gian di chuyển, điều kiện hạ tầng giao thông, vùng miền... để xác định đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH, tạo điều kiện thuận lợi về chỗ ở thuận tiện, gần nơi làm việc.

Nghị quyết cũng mở rộng đối tượng được thuê NƠXH gồm: doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được thuê NƠXH để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của mình ở tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động yên tâm công tác.

Với mục tiêu tạo cơ chế ưu đãi hơn nữa để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng NƠXH, Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát.

Cụ thể, cắt giảm các thủ tục: không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu; không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; bỏ thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng; miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình...