Ngày 8/8, Báo Đầu tư phối hợp với Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA) tổ chức Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam 2023.
Doanh nghiệp đang phải vay ngân hàng với lãi suất quá cao
Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương khẳng định, tình hình thế giới từ đầu năm đến nay tiếp tục biến động nhanh, phức tạp. Các doanh nghiệp nói riêng, cả nền kinh tế nói chung, đang phải “bơi trong dòng xoáy khó khăn”. Thị trường tài chính Việt Nam cũng vậy. Không chỉ thị trường trái phiếu doanh nghiệp, mà còn cả thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản… đang đối mặt với những khó khăn, thách thức chưa từng có.
Nói về những khó khăn của doanh nghiệp, TS Lê Xuân Nghĩa nêu ví dụ về một doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời đang vay vốn tại một ngân hàng lớn với lãi suất trước đây là 17%, sau đó giảm xuống 15% và sắp tới, doanh nghiệp này được hứa sẽ giảm lãi suất xuống dưới mức 15%. “Với mức lãi suất này, doanh nghiệp đã rất vất vả để cân đối các chi phí tài chính”- ông Nghĩa cho biết.
Khó khăn của doanh nghiệp hiện nay là các ngân hàng đều yêu cầu có tài sản thế chấp và chứng minh khả năng trả nợ. Tuy nhiên, theo ông Nghĩa, vào giai đoạn khủng hoảng, nhiều nước giảm hoặc lùi lại yêu cầu về tài sản thế chấp và chỉ giữ yêu cầu chứng minh khả năng trả nợ. “Có doanh nghiệp xuất khẩu thức ăn chay sang Châu Âu, doanh thu năm ngoái 10 tỷ, năm nay 20 tỷ nhưng hạn mức tín dụng vẫn không thay đổi, doanh nghiệp không vay thêm được đồng nào vì ngân hàng thẩm định khoản vay cả trên tài sản thế chấp lẫn khả năng trả nợ. Trong điều kiện khó khăn, thẩm định dự án nên chú trọng vào hiệu quả trong tương lai, chứ không phải tài sản thế chấp. Thông lệ quốc tế không có chuyện đó”- ông Nghĩa nhấn mạnh.
Giải pháp theo ông Nghĩa là cần thuyết phục để Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh lãi suất theo hướng giảm xuống.
Dù còn nhiều khó khăn nhưng theo các đại biểu, điểm tích cực là xu thế kinh tế đang dần khả quan hơn. Cụ thể, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 7/2023 đã tăng 3,9% so với tháng trước và tăng 3,7% so với cùng kỳ năm trước… Tính chung 7 tháng, thu hút đầu tư nước ngoài đã lần đầu tiên trong năm tăng 4,5% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt gần 16,24 tỷ USD; kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 195,4 tỷ USD, vẫn giảm 10,6% so với cùng kỳ năm trước, nhưng xuất siêu trên 16,5 tỷ USD…
Theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương, có được kết quả này là nhờ sự nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, đặc biệt là trong công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Kể từ đầu năm tới nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều giải pháp, chính sách, chỉ đạo, điều hành quyết liệt, kịp thời, hiệu quả, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực.
Trong “vòng xoáy” , tìm cơ hội ở đâu?
Tổng Biên tập Báo Đầu tư Lê Trọng Minh cho rằng, chúng ta đang trong một môi trường đầu tư, kinh doanh với rất nhiều biến số cần giải mã. Chỉ trong vòng một năm, nền kinh tế thế giới và trong nước chứng kiến sự đảo chiều liên tục của những dòng chảy thông tin, dự báo và sự kiện. Những lo sợ về cơn bão lạm phát và bóng ma suy thoái ở các nền kinh tế lớn vẫn còn hiện hữu, nhưng bắt đầu được đan xen bằng những dòng chảy lạc quan, tích cực với sự hậu thuẫn của những dữ liệu thống kê cho thấy thực tế đang “không xấu như dự kiến”. Nhưng liệu những lo lắng đó có là thái quá hay sự lạc quan có đến hơi sớm vẫn cần được cắt nghĩa và giải đáp.
Môi trường đó giống như một dòng xoáy buộc các nhà đầu tư, kinh doanh phải ngụp lặn để truy tìm cơ hội – những cơ hội ngày càng trở nên khan hiếm và đắt đỏ khi có nhiều thêm những biến số phức tạp và khó giải mã. Những câu hỏi như lớp tài sản nào nên ưu tiên, nhóm ngành nào sẽ vượt lên thời gian tới, đâu là những xu hướng đầu tư đang nổi lên… sẽ khó trả lời hơn trong một môi trường đầu tư đã thiết lập trạng thái mới nhưng không hề dễ thích ứng bởi sự xuất hiện của những vấn đề tinh vi, phức tạp và chưa từng có tiền lệ. Trong các vùng xoáy đó, những cố vấn tài chính chuyên nghiệp, tài năng và tâm huyết như vậy sẽ là một sự lựa chọn hữu ích để tiếp cận các kênh đầu tư hiện đại, đầy tiềm năng với tỷ suất sinh lời cao nhưng giảm bớt được rủi ro”- Tổng Biên tập Lê Trọng Minh khẳng định.
Theo các đại biểu, dự báo, trong những tháng cuối năm 2023 và cả năm 2024, kinh tế Việt Nam tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, từ cả tình hình thế giới, khu vực biến động khó lường và những hạn chế, khó khăn trong nội tại của nền kinh tế. Để kinh tế Việt Nam có thể trụ vững và tiếp tục tăng trưởng và phát triển, để khu vực doanh nghiệp được tiếp sức vượt qua khó khăn, sự vững mạnh của thị trường tài chính, tiền tệ, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp… có ý nghĩa rất quan trọng.
Đề xuất giải pháp, ông Nguyễn Anh Dương- Viện Nghiên cứu quản lý Trung ương cho biết, cần cải thiện tiếp cận vốn và cả khả năng hấp thụ vốn cho doanh nghiệp bằng cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng suất lao động. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần mạnh dạn ban hành quy định về cơ chế thử nghiệm cho các mô hình kinh tế mới (fintech, kinh tế tuần hoàn).
Ngoài ra, để thu hút đầu tư, cần cân nhắc tăng độ mở cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia một số lĩnh vực ( ngân hàng, phân phối dược phẩm,...), tăng tư duy liên kết vùng trong thu hút FDI, thúc đẩy chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp nước ngoài…..
