Doanh nghiệp Việt lọt "mắt xanh" nhiều ông lớn FDI

Tham gia chuỗi cung ứng bằng năng lực và chất lượng

Là một trong những doanh nghiệp sản xuất ngành công nghiệp điện tử, gần đây nhiều doanh nghiệp FDI đã tìm đến Công ty TNHH MTV Công nghệ cao Điện Quang để đặt hàng.

Giám đốc sản xuất Công ty TNHH MTV Công nghệ cao Điện Quang Trần Bá Linh chia sẻ, trước khi đặt mua hàng, doanh nghiệp FDI đã tới công ty đánh giá, kiểm tra, kiểm soát chất lượng. Doanh nghiệp đã cung cấp cho phía họ chứng nhận để có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thực tế cho thấy, cùng với sự dịch chuyển chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia về Việt Nam, thì rất nhiều ông lớn trong ngành sản xuất, dịch vụ như Samsung, Panasonic, LG, Bosch, Marsk… đang tiếp tục tìm kiếm nhà cung cấp thiết bị phụ trợ tại Việt Nam. Điều đáng mừng, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đang đáp ứng tiêu chuẩn của những ông lớn này để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.  

Giám đốc Điều hành Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam Mary Tarnowka cho biết, doanh nghiệp Hoa Kỳ đang chủ động gia tăng sử dụng nguồn cung ứng từ doanh nghiệp Việt Nam. Trong số 500 công ty Hoa Kỳ được khảo sát ý kiến, có đến 40% chọn và tính toán chọn doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam để bổ sung vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Riêng với lĩnh vực công nghiệp, theo Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Phạm Tuấn Anh (Bộ Công Thương) hiện có khoảng 30% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã tham gia chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu.

Cụ thể, trong ngành dệt may da giày: 64% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cung cấp cho thị trường trong nước (trong đó 3% cung cấp cho doanh nghiệp FDI), 9% xuất khẩu và 27% cung cấp cho cả hai thị trường; điện tử có 44% doanh nghiệp cung cấp cho thị trường trong nước (trong đó 22% cung cấp hoàn toàn cho FDI), 16% cung cấp cho thị trường xuất khẩu và 40% số doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của ngành cung cấp cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu…

Chủ tịch Hiệp hội Cơ khí Việt Nam Đào Phan Long thông tin, hiện Việt Nam có khoảng 5.000 doanh nghiệp chế biến chế tạo tham gia cung cấp linh kiện phụ tùng cho nhóm ngành hàng ô tô, cơ khí. Trong đó, 70% doanh nghiệp tham gia cung cấp cho các nhà sản xuất trong nước và 8% cung cấp cho nhà xuất khẩu,  17% tham gia cung cấp cho cả hai. “Có thể nói khoảng 30% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đã tham gia chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu” - ông Đào Phan Long nhấn mạnh.

Hiện, Việt Nam đã ký kết 15 Hiệp định thương mại FTA qua đó hút dòng vốn ngoại, mang theo công nghệ hiện đại trong lĩnh vực điện tử, ô tô, hàng không từ Nhật Bản, Hoa Kỳ, châu Âu tới doanh nghiệp Việt. Có thể kể ra dự án đầu tư từ Nhật Bản sản xuất thiết bị pin năng lượng mặt trời; hãng Boeing (Hoa Kỳ) tổ chức hội nghị hàng không vũ trụ tại Việt Nam nhằm tìm kiếm các nhà cung ứng tạo hệ sinh thái tại Việt Nam; Hãng Samsung cam kết đầu tư 3,3 tỷ USD vào lĩnh vực công nghệ cao nhất về chíp bán dẫn…

"Những dự án FDI góp phần mang đến cơ hội cho doanh nghiệp chế biến, chế tạo trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu" - Giám đốc Công ty CP sản xuất gia công và xuất nhập khẩu Hanel Trần Thị Thu Trang cho biết.

Vẫn còn những nút thắt cần tháo gỡ

Nhìn nhận cơ hội phát triển của công nghiệp hỗ trợ từ dòng vốn FDI đang đổ mạnh về Việt Nam nhưng các chuyên gia cho rằng, vấn đề hiện nay là khả năng đáp ứng của doanh nghiệp Việt còn hạn chế bởi những yêu cầu để tham gia vào chuỗi cung ứng của doanh nghiệp sản xuất đầu cuối rất khắt khe.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ Hà Nội Nguyễn Hoàng cho biết, phần lớn doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ TP Hà Nội tự tin về trình độ kỹ thuật, tay nghề, khả năng nắm bắt kỹ thuật mới nhưng đa phần là doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp vướng mắc lớn về tài chính để đầu tư máy móc thiết bị hiện đại cho sản xuất.

“Đây là rào cản lớn với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đặc thù của ngành này là có biên độ lợi nhuận không cao, nên doanh nghiệp trong ngành không dễ dàng tiếp cận vốn để nâng cao năng lực cạnh tranh. Vì vậy đề nghị ngân hàng cần thay đổi phương thức đánh giá khả thi hơn đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ” - ông Nguyễn Hoàng nói.

Để tăng cường năng lực đón nhận dòng vốn FDI và tăng tính bền vững cho chuỗi kết nối, theo chuyên gia kinh tế TS Trần Đình Thiên, Việt Nam cần chuẩn bị sẵn mặt bằng đất sạch trong các khu công nghiệp, khu kinh tế; cấp đất dễ dàng, nhanh chóng; sẵn sàng hạ tầng kỹ thuật, điện, nước, xử lý nước thải và xử lý chất thải rắn, nguồn nhân lực chất lượng cao.

Ở góc độ doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam Đỗ Thị Thuý Hương đề xuất Chính phủ hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo; Thu hút vốn FDI theo hướng quan tâm chào đón các doanh nghiệp đầu chuỗi cung ứng, từ đó mang đến cơ hội cho doanh nghiệp Việt tham gia vào chuỗi cung ứng ở vị trí công nghệ cao và những mắt xích then chốt.