Y Tý là một xã vùng cao của huyện Bát Xát (Lào Cai), toạ lạc ở độ cao trên 2.000m so với mực nước biển. Y Tý Bát Xát có khí hậu mát mẻ mùa hè, nhưng lại giá buốt vào mùa đông. Nhiệt độ nơi đây có khi xuống dưới 0 độ C, được các bạn trẻ lựa chọn là địa điểm săn tuyết, săn mây độc đáo.
Nói đến Y Tý là người ta nói đến người dân tộc Hà Nhì sinh sống với bản sắc văn hoá độc đáo, khác biệt. Nơi đây có những cung đường, con đèo thử thách, mạo hiểm, đặc biệt nhất là khu rừng nguyên sinh Dền Sáng - địa điểm được ví như là “rừng treo” trên núi cao. Chỉ cần giới thiệu như thế thì người ta đã hiểu vì sao, Y Tý Lào Cai hấp dẫn dân phượt trong và ngoài nước đến đây để chinh phục các đỉnh cao hay con đèo hiểm trở.
Vào thời điểm này, khắp cả vùng Y Tý được khoác lên mình màu áo vàng ruộm của những đồng lúa đang vào vụ thu hoạch. Các nhà nhiếp ảnh đều cho rằng Y Tý mùa này phải được liệt vào danh sách những địa điểm “săn lúa chín” đẹp nhất vùng Tây Bắc. Từ Hà Nội bạn có thể chọn chuyến tàu đêm đi Lào Cai để có mặt tại ga lúc 7h sáng. Nhiều bạn trẻ lại đến bến xe Mỹ Đình chọn phương tiện ôtô giường nằm đi đêm để đến Lào Cai khi trời mờ sáng.
Từ Lào Cai đường lên Y Tý có thể theo 2 ngả, đường nào cũng phải vượt một quãng hơn 100km mới tới. Theo ngả Lào Cai đi Trịnh Tường vòng lên Lũng Pô, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt, vòng qua A Mú Sung rồi đến Y Tý. Con đường xuyên qua những cánh rừng già, những bản làng biên giới nép mình bên sườn núi vùng biên. Phải những tay lái vững vàng mới dám chọn con đường đầy thử thách này. Ngả Lào Cai - Sapa đến Mường Hum, Dền Thàng, Dền Sáng, A Lù đến Y Tý đường đẹp và dễ đi hơn. Con đường này bạn có thể chạy xe máy và ô tô nhưng chú ý vì đường cũng có nhiều đoạn cua tay áo và trơn trượt đầy thử thách.
Ngã ba Lũng Pô chính là điểm dừng chân đầu tiên của hành trình chinh phục Y Tý. Đây là nơi sông Nguyên Giang của Trung Quốc gặp con sông Lũng Pô trên đất nước Việt Nam. Đây là nơi có mốc 92, gồm 3 mốc đó là 92(1), 92(2), 92(3) đánh dấu tuyến biên giới giữa 2 nước Trung Quốc và Việt Nam.
Công việc “săn mây” được chính thức bắt đầu khi bạn đến A Lù, một xã nằm trên đường biên giới Việt - Trung, dọc theo sông Lũng Pô, thuộc huyện Bát Xát, Lào Cai. Cũng như nhiều xã vùng cao Lào Cai khác A Lù mang trong mình một vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, hoang dã. Vào mùa lúa chính, A Lù trông như một bức tranh vẽ từ trên cao nhìn xuống, có sắc vàng tươi của lúa, điểm thêm những nét uốn lượn của những con sông.
Đoạn đường từ A Lù sang Ngải Thầu là một trong những đoạn đường đẹp nhất trong hành trình phượt Y Tý nên không tay săn ảnh nào có thể bỏ qua cơ hội để có những bức ảnh đẹp. Thung lũng Thề Pả thuộc xã Y Tý là di tích quốc gia. Nơi đây có hàng ngàn thửa ruộng bậc thang uốn lượn, trải dài hơn 5 cây số từ Choỏn Thèn đến cầu Thiện Sinh.
Đến Y Tý, nếu trúng ngày thứ Bảy, bạn có cơ hội được thăm chợ Phiên, nơi sặc sỡ sắc màu bởi các chị các mẹ người Hà Nhì với cặp ba lá và mái tóc giả tết bằng len quanh đỉnh đầu. Phụ nữ người Mông mang trang phục váy xòe hay những chiếc khăn chim công sặc sỡ trên đầu các mẹ các chị dân tộc Dao.
Các sản vật mang theo trên gùi xuống chợ của họ chính là những nông sản của nhà trồng được cùng những mảnh thổ cẩm được làm bằng tay. Phần lớn du khách đều chọn một tấm vải thổ cẩm được dệt bằng tay làm quà đem về xuôi bởi không biết lúc nào mới có dịp trở lại.
Đã đến đây, hãy cố gắng để nếm thử món thắng cố trứ danh được làm từ thịt ngựa cùng nhưng chén rượu men ngô thơm nồng.
Đặc sản Y Tý không nhiều, có chăng là những xâu thịt nướng trên than hồng. Nếu say men tình, bạn có thể đến các nhà nghỉ đều là nhà sàn của dân hai bản Lao Chải 1 và Lao Chải 2 mở ra phục vụ khách. Các nhà nghỉ đều chỉ là những căn phòng được ây đơn giản, điện nước hạn chế, nếu đoàn đông người hãy đến nhà nghỉ của chị Hầu Thu Mỷ hay cô Si.
Hãy đến núi Nhìu Cồ San có đỉnh cao tới 2.660m để tay chạm mây, để mở rộng tới hạn của mình khi chinh phục những khó khăn trên cung đường phượt.
