Tham dự Hội nghị có lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo các tỉnh: Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu.
Phát biểu gợi ý thảo luận, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Tổ trưởng Tổ công tác số 3 của Thủ tướng Chính phủ, nhấn mạnh tình hình khu vực và quốc tế rất khó khăn, vì thế vốn đầu tư công càng trở nên quan trọng đối với quá trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Tuy nhiên, tiến độ giải ngân chung của cả nước cũng như của 9 địa phương còn thấp nên áp lực giải ngân những tháng còn lại rất lớn.
Phó Thủ tướng đề nghị các đại biểu dự họp phát biểu ngắn ngọn, đi thẳng vào những những khó khăn, vướng mắc của địa phương mình, đồng thời đề xuất, kiến nghị giải pháp cụ thể để tháo gỡ, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thủ tướng Chính phủ giao tổng kế hoạch vốn đầu tư ngân sách nhà nước năm 2023 cho 9 địa phương nói trên là gần 49.000 tỷ đồng, trong đó vốn Trung ương là hơn 32.000 tỷ đồng, còn lại là vốn cân đối ngân sách địa phương.
Trong tổng số vốn ngân sách Trung ương, còn hơn 7.952 tỷ đồng chưa được các địa phương phân bổ, chiếm 24,8% tổng số vốn được giao.
Về giải ngân, đến hết quý I/2023, tiến độ giải ngân của 9 địa phương mới đạt 7,23% kế hoạch, thấp hơn mức bình quân của cả nước là 10,35% theo báo cáo của Bộ Tài chính.
Trong số 9 địa phương, Lai Châu có tỉ lệ giải ngân cao nhất với 10,25%, cao hơn bình quân chung của 14 tỉnh trung du và miền núi Bắc Bộ (9,72%).
Trong khi đó, chỉ có Bắc Kạn có tỉ lệ giải ngân vốn ODA đạt 41,16%, trong khi các tỉnh còn lại chưa giải ngân nguồn vốn này.
Các địa phương đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó có việc thành lập các Tổ công tác của Thủ tướng để giúp địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy tiến độ giải ngân các dự án đầu tư công.
Về việc chậm giải ngân, lãnh đạo của các địa phương cho biết nguyên nhân phổ biến ở 9 địa phương là do phải mất nhiều thời gian để hoàn thành thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng, xác định nguồn vật liệu san lấp, chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa sang mục đích khác…
Các địa phương kiến nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục đơn giản hóa thủ tục chuẩn bị đầu tư; tách giải phóng mặt bằng ra thành dự án riêng; sớm bố trí vốn cho các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư; phân cấp cho các địa phương trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa; tăng chỉ tiêu đất làm đường giao thông.
Có 4/9 địa phương kiến nghị kéo dài thời gian giải ngân vốn còn lại của năm 2022 sang năm 2023.
Tỉnh Lai Châu kiến nghị Trung ương hỗ trợ kinh phí cho các tỉnh có diện tích lớn, còn khó khăn để lập bản đồ địa chính, tạo điều kiện cho việc tính toán khối lượng đầu tư các dự án sát hơn với thực tiễn.
Các địa phương cũng kiến nghị đẩy nhanh việc sửa đổi các quy định hiện hành đồng thời sớm ban hành các văn bản hướng dẫn để có đủ căn cứ triển khai các chương trình, dự án đầu tư công.
Tại cuộc họp, lãnh đạo, đại diện các bộ, ngành Trung ương đã trực tiếp giải đáp những vướng mắc của địa phương, đồng thời cập nhật tiến độ sửa đổi, bổ sung, cũng như thời gian dự kiến ban hành các quy định của pháp luật và văn bản hướng dẫn liên quan.
Theo báo cáo của các bộ, ngành, việc sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật và ban hành các văn bản hướng dẫn đã cơ bản được hoàn thiện nhưng vẫn còn tình trạng một số bộ, ngành còn chậm việc cho ý kiến phối hợp.
Các bộ, ngành đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ trong từng chương trình, dự án, nhất là các dự án sử dụng vốn ODA để kịp thời tháo gỡ, khó khăn vướng mắc.
Bộ Tư pháp gợi ý việc sửa đồng bộ các quy định của luật trong thời điểm này rất khó khăn vì khi sửa cần thời gian để chuẩn bị kỹ lưỡng trong khi còn nhiều dự án luật khác đang chờ được thảo luận, thông qua. Tuy nhiên, các khó khăn, vướng mắc không thể không tháo gỡ, do đó Bộ Tư pháp kiến nghị có thể sửa theo hướng một luật sửa nhiều luật hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền ban hành nghị quyết thí điểm.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh tinh thần chung là từng bộ, ngành, địa phương phải nêu cao trách nhiệm của mình; tích cực cộng đồng trách nhiệm, phối hợp cùng nhau tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.
Trong bối cảnh tốc độ giải ngân vốn của địa phương cao hơn so với vốn Trung ương, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành phải quyết liệt hơn, khẩn trương hơn trong tháo gỡ nút thắt về chể chế, trong đó có việc cho ý kiến phối hợp. Trong thời gian nhất định, bộ, ngành nào không có ý kiến coi như đã đồng ý và phải chịu trách nhiệm.
Phó Thủ tướng yêu cầu địa phương không chậm trễ trong phân bổ vốn được giao; tăng cường trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, trong xử lý những khó khăn, vướng mắc vì cùng một mặt bằng pháp lý, vẫn có những địa phương có tiến độ giải ngân cao; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp tìm "lối ra" cho những khó khăn vướng mắc ở cơ sở.
Phó Thủ tướng lưu ý các địa phương hạn chế tối đa đầu tư dàn trải, phân tán, gây lãng phí nguồn lực, giảm hiệu quả đầu tư, tốn thời gian thực hiện quy trình thủ tục, thậm chí gây rủi ro về công tác cán bộ.
Phó Thủ tướng nhất trí với các ý kiến phát biểu về sự cần thiết phải tách giải phóng mặt bằng ra thành dự án riêng và phải thực hiện trước khi thực hiện các dự án đầu tư công; tăng cường phân cấp cho địa phương trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa.
Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ bố trí thời gian để họp riêng về chuyên đề chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa ngay trong tuần tới vì đây là một trong những vướng mắc chủ yếu của các địa phương có tỉ lệ rừng cao.
Liên quan đến các vướng mắc trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Thủ tướng cho biết các bộ, ngành đang nỗ lực phấn đấu trình Nghị định sửa đổi Nghị định 27/2022/NĐ-CP ngày 19/4/2022 trong tháng 5 sau khi hoàn tất việc xin chủ trương của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về 3 nội dung chưa có trong quy định của luật. Các văn bản hướng dẫn còn lại sẽ được ban hành trong tháng 4 này./.
