Đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu

Qua khảo sát thực tế, hiện nay, việc tái cấu trúc quy trình để thực hiện các thủ tục hành chính (TTHC) trực tuyến đang được triển khai tại các Bộ, cơ quan ngang Bộ đối với TTHC thực hiện ở Trung ương và đang triển khai “phân tán” đối với TTHC thực hiện tại địa phương. Với từng TTHC do Trung ương ban hành để thực hiện tại địa phương thì mỗi tỉnh, thành phố đều phải thực hiện tái cấu trúc quy trình, đưa lên Hệ thống thông tin giải quyết TTHC cấp tỉnh. Để bảo đảm thống nhất, đồng bộ và tránh lãng phí, cần quy định việc tái cấu trúc quy trình; điều chỉnh các phần mềm theo nguyên tắc “tập trung”.

Theo đó, các Bộ, cơ quan ngang Bộ ban hành hoặc tham mưu ban hành, công bố TTHC, tái cấu trúc để thực hiện trực tuyến thống nhất các TTHC, địa phương chỉ thực hiện, không công bố lại, không “địa phương hóa” và không phải tái cấu trúc các TTHC thực hiện tại địa phương để bảo đảm từng TTHC được thực hiện thống nhất tất cả các bước trên toàn quốc.

Kết quả khảo sát thực tế cũng cho thấy, còn không ít cán bộ, công chức được giao tiếp nhận, giải quyết TTHC có tâm lý “e dè” việc sử dụng cơ sở dữ liệu khi giải quyết TTHC, vẫn yêu cầu người dân nộp giấy tờ để lưu hồ sơ, tránh các vấn đề phức tạp sau này do chưa có cơ sở pháp lý đủ mạnh cho việc thay thế thành phần hồ sơ bằng dữ liệu.

Việc ban hành Nghị quyết nhằm bảo đảm thể chế đầy đủ quan điểm chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước về cắt giảm, đơn giản hóa TTHC; tạo cơ sở pháp lý để triển khai việc cắt giảm tài liệu, hồ sơ của TTHC và sử dụng dữ liệu để thực hiện TTHC; giải quyết triệt để các khó khăn, vướng mắc trong việc thực thi các phương án cắt giảm, đơn giản hóa các TTHC, giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các TTHC.

Về nguyên tắc cắt giảm, đơn giản hóa, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số - Cơ yếu (Văn phòng Trung ương Đảng) Phạm Thế Bính cho rằng, cần quy định rõ tổ chức, các nhân thụ lý, xử lý các TTHC không được yêu cầu các tổ chức, các nhân là chủ hồ sơ TTHC cung cấp thông tin, dữ liệu đã có trong cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành đã được công bố.

Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định các Bộ, ngành cần công bố ngay các cơ sở dữ liệu đã đủ khả năng khai thác để thay thế cho thông tin dữ liệu đang yêu cầu các tổ chức, cá nhân cung cấp trong quá trình thực hiện TTHC. Bên cạnh đó, bổ sung quy định công bố ngay danh mục thông tin, dữ liệu không được yêu cầu tổ chức, cá nhân cung cấp trong quá trình giải quyết TTHC khi các cơ quan giải quyết TTHC tại địa phương khai thác được các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành đã được cơ quan Trung ương công bố đủ khả năng khai thác để thay thế cho thông tin, dữ liệu đang yêu cầu tổ chức, các nhân là chủ hồ sơ TTHC cung cấp.

Ông Đoàn Đại An, đại diện Ngân hàng Nhà nước đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ nội dung tái cấu trúc quy trình có bao gồm việc nâng cấp TTHC lên dịch vụ công toàn trình không? Đồng thời, cân nhắc sửa đổi quy định khoản 2 Điều 5 thành “Hoàn thành tái cấu trúc quy trình giải quyết TTHC đối với các TTHC có thành phần hồ sơ được thay thế bằng thông tin trên các cơ sở dữ liệu quy định tại Điều 4 Nghị quyết này trước ngày 01/12/2025 trừ các TTHC không phát sinh hồ sơ trong 03 năm liền” và cân nhắc bổ sung tiêu chí, tần suất phát sinh hồ sơ tối thiểu 1 năm của từng TTHC trong việc nâng cấp lên dịch vụ công toàn trình.

Bên cạnh đó, cân nhắc quy định thời hạn có hiệu lực của Nghị quyết thống nhất với thời hạn sẵn sàng của cơ sở dữ liệu.

Tại buổi thẩm định, các thành viên Hội đồng cho rằng, cần quy định cách thức khai thác dữ liệu từ 6 cơ sở dữ liệu chuyên ngành; cơ chế xử lý khi cơ sở dữ liệu không khai thác được; làm rõ nhiệm vụ các Bộ, ngành phải làm khi triển khai kết nối, khai thác dữ liệu từ 6 cơ sở dữ liệu; nghiên cứu, quy định thời gian hoàn thành tái cấu trúc quy trình giải quyết TTHC bảo đảm tính khả thi.

Phát biểu kết luận buổi thẩm định, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh đánh giá cao sự chuẩn bị của cơ quan chủ trì soạn thảo. Đồng thời nhấn mạnh, với các TTHC được nêu tại Phụ lục do các Bộ đề xuất, đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ chịu trách nhiệm về tính chính xác của kết quả rà soát và căn cứ để đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa. Cùng với đó, cơ quan chủ trì soạn thảo chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành rà soát kỹ các TTHC, cân nhắc quy định các điều khoản mở để các Bộ, ngành, địa phương có thời gian thực hiện rà soát các TTHC.

Đối với nội dung dự thảo Nghị quyết, bên cạnh việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo ý kiến các thành viên Hội đồng cần bổ sung Luật Giao dịch điện tử năm 2023 làm căn cứ ban hành Nghị quyết; quy định linh hoạt các nội dung cơ quan trách nhiệm có thẩm quyền trong giải quyết TTHC, xác định trách nhiệm của cơ quan xử lý dữ liệu; trách nhiệm, quyền của công dân trong việc cập nhật, rà soát các dữ liệu; phối hợp với các Bộ, ngành chuẩn hóa thông tin trên cơ sở dữ liệu được khai thác và sử dụng thay thế thành phần hồ sơ thủ tục hành chính; quy định cụ thể hơn trách nhiệm các cơ quan chủ quản, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, địa phương trong việc hoàn thành tái cấu trúc TTHC.