528 km sạt lở đặc biệt nguy hiểm
Theo Bộ NN&PTNT, những năm qua, do diễn biến bất thường của thời tiết, biến đổi khí hậu và tác động của phát triển thiếu bền vững về kinh tế - xã hội tại các quốc gia vùng thượng nguồn và nội vùng ÐBSCL, tình hình sạt lở bờ sông, bờ biển vùng ÐBSCL đã và đang có diễn biến rất phức tạp, uy hiếp nghiêm trọng đến tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái.
Cụ thể, từ năm 2016 đến nay, các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL đã xuất hiện tổng số 779 điểm sạt lở với tổng chiều dài 1.134 km. Trong đó, bờ sông là 666 điểm với chiều dài 744 km; bờ biển xuất hiện 113 điểm với 390 km. Có 281 điểm với 528 km sạt lở đặc biệt nguy hiểm cần phải xây dựng công trình để bảo vệ; 155 điểm với 306 km sạt lở nguy hiểm và sạt lở bình thường là 343 điểm với 300 km.
Tại TP Cần Thơ, trong 8 tháng đầu năm 2023, trên địa bàn TP xảy ra 37 đợt sạt lở ở các quận, huyện: Cái Răng, Bình Thủy, Ô Môn, Thốt Nốt, Thới Lai, Phong Ðiền, Vĩnh Thạnh (làm bị thương 2 người; sạt hoàn toàn 8 căn nhà, sạt một phần và ảnh hưởng nghiêm trọng 21 căn nhà), tổng chiều dài ảnh hưởng do sạt lở là 2.025m với tổng thiệt hại ước khoảng 30,795 tỉ đồng.
Trong khi đó, tại tỉnh Trà Vinh, từ năm 2010 đến năm 2022, đã xảy ra sạt lở 222 điểm/khu vực với tổng chiều dài sạt lở 75,6 km, gây sụp lún 21.534 m kè, thiệt hại 9.940 ha hoa màu, cây ăn trái, lúa; 18 ha ao tôm, 29 ha rừng và đất sản xuất; ảnh hưởng 171 căn nhà, ước giá trị thiệt hại gần 331 tỉ đồng. Tại An Giang, từ đầu năm đến ngày 10/8, xảy ra 70 vụ sạt lở với tổng chiều dài 3.391 m, ảnh hưởng đến 95 căn nhà.
Thông tin về tình hình sạt lở tại Bến Tre, ông Trần Ngọc Tam, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: “Toàn tỉnh có 112 điểm sạt lở bờ sông, bờ biển với tổng chiều dài 134 km. Các ngành chức năng đã di dời dân cư khẩn cấp ra khỏi các khu vực sạt lở đặc biệt nguy hiểm và nguy hiểm. Đồng thời quản lý chặt chẽ vùng đất ven sông, ven biển không để xây dựng công trình, nhà ở ven sông, ven biển làm tăng nguy cơ sạt lở”.
Bộ NN&PTNT cho rằng, vấn đề đáng quan tâm là mức độ xói lở càng ngày càng nghiêm trọng. Trước năm 2005, mỗi năm bồi 100ha thì 15 năm trở lại đây, mỗi năm mất trên 350ha; xói lở xảy ra quanh năm, trước đây chủ yếu là mùa lũ, hiện nay về mùa khô xói lở lại nhiều hơn…
Triển khai nhiều giải pháp
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho hay, từ năm 2016 đến nay, Trung ương đã đầu tư và đã có kế hoạch đầu tư cho vùng ĐBSCL là 16.223 tỷ đồng để xây dựng 218 công trình kè chống sạt lở, với chiều dài 324 km.
Theo báo cáo của các tỉnh, thành vùng ĐBSCL, hiện còn 561 điểm sạt lở bờ sông, bờ biển, với tổng chiều dài khoảng 810 km; trong đó sạt lở đặc biệt nguy hiểm có 63 điểm/204 km cần xử lý.
Từ thực tế nêu trên, Bộ NN&PTNT kiến nghị Chính phủ chỉ đạo xây dựng đề án phòng chống sạt lở bờ sông bờ biển khu vực ĐBSCL. Trong đó phải có các giải pháp và nguồn lực để khắc phục các tồn tại hạn chế nêu trên. Trước mắt bố trí kinh phí khắc phục các khu vực sạt lở đặc biệt nguy hiểm. Cần phải xử lý ngay ở 63 điểm/204 km với tổng kinh phí khoảng 13.648 tỷ đồng.
Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do sạt lở bờ sông gây ra, các địa cũng chủ động triển khai nhiều giải pháp. Cụ thể, tỉnh Bến Tre đã tổ chức nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới trong phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển thông qua đề tài nghiên cứu công nghệ chế tạo đê mềm trên cơ sở vật liệu cốt sợi phủ polyme nhiệt đới hóa, chống sạt lở, bảo vệ các công trình quốc phòng và dân sinh của tỉnh Bến Tre.
Ngoài ra, ngành tài nguyên và môi trường đã tổ chức thực hiện các nhiệm vụ về quản lý hoạt động khai thác cát lòng sông trên địa bàn tỉnh theo các văn bản chỉ đạo.
Trao đổi với phóng viên báo Kinh tế & Đô thị, ông Trần Việt Trường - Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết: Những năm qua, TP đã tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng, thường xuyên thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục cộng đồng trong phòng chống sạt lở bờ sông, khuyến khích nhân dân bảo vệ cây cối ven sông, không chất tải, không xây cất nhà cửa lấn chiếm lòng sông, không khai thác đất, cát ven sông.
Đồng thời, sắp xếp, bố trí ổn định dân cư cho các khu vực bị ảnh hưởng sạt lở, nhằm ổn định và nâng cao đời sống của người dân. TP Cần Thơ cũng đề nghị Trung ương quan tâm xem xét, hỗ trợ thành phố số tiền là 900 tỉ đồng để thực hiện đầu tư xây dựng các dự án kè chống sạt lở bờ sông khẩn cấp.
Theo ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, từ năm 2020 đến nay, tỉnh đã thực hiện 77 công trình phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển với kinh phí trên 1.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, trong điều kiện cấp bách tỉnh đã có chủ trương thực hiện 02 dự án di dân khẩn cấp, 01 công trình khắc phục khẩn cấp sạt lở bờ sông Cổ Chiên, 04 công trình duy tu, bảo dưỡng và khắc phục sạt lở công trình đê điều trên địa ban tỉnh trong năm 2023.
Mặt khác, để nâng cao ý thức chủ động phòng, chống thiên tai, tỉnh đã tổ chức tập huấn, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức và người dân được 168 lớp với 5.086 người tham gia.
Tại Hội nghị về công tác khắc phục sạt lở bờ sông, bờ biển vùng ĐBSCL tổ chức tại Cần Thơ mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Cần nâng cao nhận thức về diễn biến phức tạp và hậu quả nghiêm trọng về sụt lún, sạt lở, ngập úng ở ĐBSCL. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy chính quyền, huy động nguồn lực của người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, huy động nguồn lực của Nhà nước, địa phương và các nguồn lực công tư khác, tăng cường tính tự lực, tự cường...
