Theo đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có công văn số 5106/EVN-TTĐ, phản hồi ý kiến liên quan đến cơ chế đối với các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp và sẽ triển khai trong tương lai.
Văn bản nêu rõ, trước mắt cho phép các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện. Trước đó, Tập đoàn đã nhận được văn bản số 5019/BCT-ĐL ngày 22/8/2022 của Bộ Công Thương xin ý kiến đối với các dự án điện gió, điện mặt trời (Dự án) chuyển tiếp.
Đối với kiến nghị giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện với chủ đầu tư trong khung giá phát điện và hướng dẫn do Bộ Công Thương ban hành đối với các dự án chuyển tiếp và các dự án sẽ triển khai trong tương lai, EVN đánh giá “không khả thi trong điều kiện tại Việt Nam”.
EVN giải thích, do thời gian sẽ kéo dài và các dự án chuyển tiếp đã đầu tư ở nhiều giai đoạn khác nhau, đã thực hiện với khung giá điện không hồi tố lại được các năm trước khi đàm phán với số lượng lớn. Bởi lẽ, việc xác định sản lượng điện bình quân năm của các nhà máy điện tái tạo phức tạp hơn các dự án điện truyền thống. Trong khi “chưa rõ cơ quan nào xác nhận và chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu này”.
Ngoài ra, việc đàm phán theo tổng mức đầu tư do chủ đầu tư khai báo và sản lượng điện bình quân trên sẽ phát sinh các vấn đề khó giải trình và nằm ngoài kiểm soát của EVN... Đơn cử, các dự án nằm cạnh nhau nhưng có giá khác nhau? Dự án vào vận hành thương mại trước có giá rẻ hơn dự án đưa vào vận hành thương mại sau? Từ kinh nghiệm quốc tế, EVN cho rằng, hầu hết các nước đều áp dụng giá ưu đãi FIT trong một giai đoạn nhất định sau đó chuyển sang cơ chế đấu thầu.
Trước thực tế trên, EVN kiến nghị, trước mắt cho phép các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện, được thanh toán theo giá thị trường điện giao ngay và không vượt quá khung giá phát điện của loại hình nguồn điện tương ứng do Bộ Công Thương phê duyệt (việc chào giá và công bố công suất từng chu kỳ giao dịch tuân thủ quy định vận hành thị trường điện).
Đồng thời, EVN đề nghị Bộ Công Thương không giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện các dự án này. Về dài hạn, EVN đề nghị áp dụng cơ chế đấu thầu theo hai bước. Đầu tiên là lựa chọn chủ đầu tư theo đúng Luật Đầu tư mới với quyết định chủ trương đầu tư có thời hạn nhất định.
Sau một thời gian quy định, nếu chủ đầu tư không triển khai dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền thu lại dự án để giao chủ đầu tư khác. Sau đó, các chủ đầu tư được lựa chọn tham gia thị trường điện hoặc tham gia đấu thầu để ký hợp đồng mua bán điện (PPA) và phát triển dự án, đơn vị tổ chức đấu thầu là Bộ Công Thương.
Đối với đề xuất của Bộ Công Thương về việc rà soát, xem xét lại Hợp đồng giữa EVN và chủ đầu tư nhằm hài hòa lợi ích giữa bên bán - bên mua - người tiêu dùng điện và nhà nước đối các Dự án đã vận hành thương mại, theo EVN, do các PPA được ký hiện nay mẫu do Bộ Công Thương ban hành, căn cứ của PPA là Luật Thương mại, Luật Điện lực và Luật Dân sự. Do vậy, EVN đề nghị việc hủy bỏ hoặc điều chỉnh nội dụng của PPA phải căn cứ vào các điều khoản của PPA đã ký và các luật trên.
